Phương pháp này nhắm vào một “công tắc” ẩn mà tế bào ung thư sử dụng để ngụy trang, đó là lớp màng phân tử đường bao phủ bề mặt giúp chúng trốn tránh sự tấn công của cơ thể. Kết quả ban đầu cho thấy liệu pháp này có thể kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh mẽ và vượt trội hơn so với các liệu pháp kháng thể hiện hành.
Trọng tâm của nghiên cứu là việc vô hiệu hóa cơ chế “phanh hãm” tự nhiên mà khối u kích hoạt để ngăn cản tế bào miễn dịch. Cơ chế này liên quan đến các loại đường gọi là glycan, đặc biệt là axit sialic, tồn tại dày đặc trên bề mặt tế bào ung thư nhưng hiếm thấy ở tế bào khỏe mạnh. Khi các phân tử đường này gắn vào thụ thể Siglec trên tế bào miễn dịch, chúng sẽ phát tín hiệu yêu cầu hệ thống phòng thủ “ngừng bắn”. Đây là lý do tại sao nhiều khối u vẫn phát triển mạnh mẽ dù cơ thể có đầy đủ tế bào miễn dịch vây quanh.
Để giải quyết vấn đề này, nhóm nghiên cứu do Giáo sư Jessica Stark (MIT) và Giáo sư Carolyn Bertozzi (Stanford) dẫn đầu đã phát triển một loại phân tử lai ghép mới có tên là AbLecs. Công nghệ này kết hợp khéo léo một loại protein gọi là lectin (có khả năng khóa chặt các phân tử đường) với một kháng thể chuyên tìm kiếm khối u. Nhờ cấu trúc đặc biệt này, thuốc có thể đi thẳng đến đích là tế bào ung thư, dùng lectin che phủ lớp đường axit sialic độc hại. Hành động này tương đương với việc tháo bỏ cơ chế kìm hãm, cho phép các tế bào miễn dịch như đại thực bào và tế bào sát thủ tự nhiên (NK) tự do tấn công và tiêu diệt khối u.
Trong các thử nghiệm trên chuột được cấy ghép tế bào ung thư di căn phổi, phương pháp AbLecs đã cho thấy hiệu quả vượt trội. Khi so sánh với việc chỉ điều trị bằng Trastuzumab (một loại thuốc kháng thể phổ biến cho ung thư vú và dạ dày), những con chuột được điều trị bằng AbLecs có số lượng khối u di căn phổi ít hơn đáng kể. Điều này chứng minh rằng việc tước bỏ lớp ngụy trang bằng đường đã giúp thuốc hoạt động hiệu quả hơn nhiều lần.
Một ưu điểm lớn khác của AbLecs là tính linh hoạt theo mô hình “lắp ghép”. Các nhà khoa học ví công nghệ này như trò chơi xếp hình, nơi họ có thể dễ dàng thay đổi phần kháng thể để nhắm vào các loại ung thư khác nhau, từ ung thư vú, dạ dày đến đại trực tràng, hoặc thay đổi phần lectin để đối phó với các loại đường ngụy trang khác nhau.
Hiện tại, nhóm tác giả đã thành lập công ty Valora Therapeutics để tiếp tục phát triển công nghệ này, với mục tiêu bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người trong vòng 2 đến 3 năm tới. Đây được xem là tia hy vọng mới cho những bệnh nhân không đáp ứng với các loại thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch hiện nay.
Nguồn tin: https://baotintuc.vn/suc-khoe/dot-pha-tuoc-bo-thanh-cong-lop-khien-duong-cua-te-bao-ung-thu-20251224061836583.htm
