Premier League đã trở thành một trong những giải đấu hấp dẫn, kịch tính và có nhiều câu chuyện để nói nhất hành tinh. Sự thu hút của Premier League không chỉ đến từ những câu lạc bộ huyền thoại mà còn từ nhiều yếu tố khác.
Tôi còn nhớ một bài báo trên tạp chí Bóng đá quốc tế đầu năm 1992. Bài báo viết về sự ra đời của Premier League như là một phát kiến lớn nhằm phát triển bóng đá Anh lên một tầm vóc mới. Bài báo ấy (có lẽ được dịch từ báo Pháp) khẳng định rằng bóng đá Anh đã đi sau nhiều nền bóng khác ở châu Âu về nhiều mặt, từ chiến thuật, chất lượng bóng đá cho đến thương mại, nên việc nâng cấp giải vô địch quốc gia Anh là một cuộc cách mạng thực sự.
Lịch sử đã chứng minh rằng nhận định ấy là đúng. Năm 1992, bóng đá Anh vừa trở lại các Cúp Châu Âu được một năm, sau khi bị cấm thi đấu trên đấu trường châu lục vì thảm họa Heysel. Chiến thắng của Manchester United trong trận chung kết Cúp C2 mùa hè 1991 là một động lực lớn thúc đẩy người Anh tiến nhanh trên con đường cách mạng giải đấu. Họ tin rằng, họ có thể thống trị bóng đá Châu Âu. Họ nhận ra rằng, đầu tư và thương mại hóa bóng đá một cách triệt để là con đường hợp lý nhất để có thể vươn lên.
Đương nhiên, không phải mọi việc lúc đầu đều ổn. Bóng đá Anh vẫn chơi theo lối “kick and rush” một thời gian đầu. Việc mua các cầu thủ dạng second-hand từ Serie A – lúc đó vẫn hay nhất thế giới, được cho là cách tối ưu để học kỹ-chiến thuật của người Ý. Nhưng nền tảng của cuộc cách mạng ban đầu không phải là kỹ-chiến thuật, nó đến sau khi dòng cầu thủ và huấn luyện viên cao cấp từ châu Âu đổ bộ đến đây, mà là việc dòng tiền đổ vào các câu lạc bộ từ bản quyền truyền hình. Tiền, rất nhiều tiền, năm sau nhiều hơn năm trước, đã tạo ra diện mạo mới cho bóng đá Anh.
Và bây giờ, không còn nghi ngờ gì nữa, Premier League đã trở thành một trong những giải đấu hấp dẫn, kịch tính và có nhiều câu chuyện để nói nhất hành tinh. Sự thu hút của Premier League không chỉ đến từ những câu lạc bộ huyền thoại đã ghi đậm dấu ấn với bề dày thành tích, các chiến lược gia mà thường thì sức hút từ cá tính của họ còn lấn át cả tài cầm quân, hay những cầu thủ mà giá trị chuyển nhượng vượt xa so với đại đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ, sức hút từ Ngoại hạng Anh còn đến từ các màn tranh cãi bên lề, những nghi vấn hậu trường, các tin đồn chuyển nhượng không hồi kết được tô vẽ và kịch tính hóa nhờ ngòi bút của cả giới truyền thông chính thống lẫn lá cải. Và đương nhiên sẽ là thiếu sót lớn nếu chúng ta bỏ quên sự kịch tính trong cuộc đua vào top 4 hoặc màn ganh đua nghẹt thở dưới đáy bảng xếp hạng để trụ lại giải đấu danh giá này. Đó là một phần bức tranh tổng thể của một giải đấu tốn giấy mực của thế giới, và chưa khi nào nó thiếu sức hấp dẫn và cạnh tranh.
Đương nhiên, đó chỉ là bề nổi của tảng băng chìm, vẫn còn những bí mật động trời của Premier League chưa từng được phơi bày ra ánh sáng. Liệu đã bao giờ chúng ta đặt ra những câu hỏi: Bằng cách nào mà từ một sản phẩm bóng đá đơn thuần, Ngoại hạng Anh mau chóng trở thành một con quái vật khổng lồ, mang đẳng cấp toàn cầu ở cả ba phương diện thể thao, kinh doanh và giải trí; những những chiến lược kinh doanh tuyệt mật nào đã giúp cho tổng giá trị của 20 câu lạc bộ tăng lên hơn 10.000%, từ khoảng 50 triệu bảng năm 1992 thành 10 tỷ bảng ngày nay? Tại sao khi khủng hoảng kinh tế đang tàn phá hầu khắp các lĩnh vực, Ngoại hạng Anh lại là một lĩnh vực hiếm hoi không hề bị ảnh hưởng?… Đó chỉ là vài trong số những câu hỏi ly kỳ mà hai tác giả của cuốn sách này sẽ trả lời cho chúng ta, giúp chúng ta hiểu được hành trình đi lên Premier League của một giải đấu trước đó đã hay, đã hấp dẫn, nhưng bị cho là nghèo nàn về chiến thuật và bị phủ bóng đen bởi nạn hooligan.
“Giải mật Ngoại hạng Anh” không phải là một cuốn sách ghi lại lịch sử bóng đá Anh theo một phong cách riêng. Nó không liệt kê những khoảnh khắc kinh điển trên sân cỏ hay đời tư cầu thủ – những thứ mà chúng ta có thể thỏa sức tìm kiếm trên bất cứ phương tiện truyền thông nào, vốn chỉ cần vài cú click chuột. Bởi đây là câu chuyện về sự hình thành và phát triển của một đế chế. Đúng như lời chia sẻ của hai tác giả: “Trong nội dung chúng tôi kể, có một tập hợp những sự kiện đã tạo ảnh hưởng và gây ra những đợt sóng thành công trong quá trình chinh phục toàn cầu của giải Ngoại hạng Anh. Cuốn sách được xây dựng xung quanh những sự kiện đó, sử dụng chúng để làm nổi bật những nhân vật đã khiến chúng diễn ra, đồng thời phân tích các yếu tố lịch sử, văn hóa và thương mại đã góp phần thúc đẩy sự phát triển của giải đấu, hoặc cản trở sự phát triển đó một cách tuyệt vọng.”
Cuốn sách này đáng đọc ở chỗ: nó sẽ không thể ra đời nếu như không có sự chấp thuận (thậm chí là ngầm cho phép) của lãnh đạo các câu lạc bộ Giải Ngoại hạng, bằng một thủ thuật kỳ bí nào đó, hai tác giả thuyết phục được các đội bóng mở cả sổ sách kế toán, tiết lộ những bí mật có thể nói là “ghê sợ”, “động trời” liên quan đến các khía cạnh lách luật, tài chính chuyển nhượng, phương thức vận hành của các đội bóng… Đó là những điều mà thông thường bất cứ ai ngoài cuộc cũng không thể đụng tới.
Người Anh – những chuyên gia thực thụ về thương mại, những người đã từng thống trị các tuyến giao thương hàng hải, những người đã tạo ra cuộc cách mạng công nghiệp và đưa ra rất nhiều học thuyết về kinh doanh và tư bản, không thể không thành công trên lĩnh vực tổ chức và kinh doanh bóng đá. Đó là một điều hoàn toàn logic. Nhưng để hiểu được họ làm thế nào để đạt được điều đó thì bạn nên đọc cuốn sách rất thú vị này.
Trương Anh Ngọc
Nhà báo, bình luận viên, nhà văn, người lữ hành
>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM
Quý ngài tài năng – Khi kẻ sát nhân tâm thần trở nên đáng mến
“A Promised Land” trở thành cuốn sách bán chạy nhất năm 2020
Mozart – Khắc họa những thăng trầm cuộc đời thiên tài âm nhạc Wolfgang Amadeus Mozart
