Được công bố trên tạp chí khoa học uy tín Science , phát hiện này ghi nhận loài sâu bướm thuộc chi Hyposmocoma, một nhóm bướm đêm bản địa chỉ có ở quần đảo Hawaii có tập tính sinh tồn kỳ quái: chúng thu thập và gắn các bộ phận xác côn trùng, từ đầu mọt, bụng bọ cánh cứng cho đến lớp vỏ ngoài của nhện, lên chiếc vỏ lụa mà chúng cư trú trong suốt giai đoạn ấu trùng.
Daniel Rubinoff, giáo sư sinh học tại Đại học Hawaii và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết ông và các cộng sự đã theo dõi hành vi của loài sâu bướm này suốt hơn một thập kỷ.
“Lần đầu tiên nhìn thấy, tôi nghĩ đó là sự tình cờ. Nhưng khi quan sát đến cá thể thứ 62, tôi biết mình đã chứng kiến một dạng tiến hóa độc đáo”, ông chia sẻ với Scientific American .
Không giống các loài sâu bướm khác thường sử dụng cành cây hay đá nhỏ để ngụy trang, “kẻ thu thập xương” lựa chọn một chiến thuật táo bạo và lạnh gáy hơn – khoác lên mình bộ giáp từ xác chết. Cư trú trong mạng nhện, nơi vốn đầy rẫy nguy hiểm, dường như càng thúc đẩy loài sâu bướm này phát triển chiến lược phòng vệ ghê rợn nhưng hiệu quả.
Theo Rubinoff, hành vi này không chỉ đơn thuần là để tránh bị phát hiện, mà còn là điều kiện sống còn. “Chúng tôi gọi đó là ‘trang trí hay là chết’. Bởi nếu không che giấu đủ tốt, sâu bướm sẽ trở thành bữa ăn tiếp theo của chính chủ nhân mạng nhện”, ông giải thích.
Không những thế, môi trường mạng nhện còn mang lại nguồn lợi khác: thức ăn. Tàn dư từ những bữa tiệc của nhện như xác ruồi, phần mềm của bọ cánh cứng hay cánh côn trùng bị bỏ lại, trở thành nguồn dinh dưỡng lý tưởng cho sâu bướm. Sau khi ăn xong, chúng tận dụng phần vỏ xác còn lại để gia cố lớp áo giáp bảo vệ của mình.
Sau một vài tháng sống dưới lớp ngụy trang rùng rợn ấy, sâu bướm sẽ tự niêm phong tổ kén để bước vào giai đoạn hóa bướm.
Điều đặc biệt là dù sống cùng mạng nhện, loài sâu này không phải là ký sinh trùng và cũng không sống cộng sinh với nhện, mối quan hệ giữa chúng đơn giản chỉ là kẻ săn mồi tận dụng môi trường và tài nguyên sẵn có.
Phân tích di truyền cho thấy loài sâu bướm “kẻ thu thập xương” đã xuất hiện cách đây khoảng 6 triệu năm, thậm chí còn lâu đời hơn chính hòn đảo Oahu nơi chúng đang sinh sống.
Điều này đặt ra giả thuyết rằng tổ tiên của chúng từng sống trên một hòn đảo khác trong quần đảo Hawaii, trước khi di cư sang Oahu và tiến hóa thành loài hiện tại.
Tuy nhiên, điều đáng buồn là loài sâu bướm đặc biệt này chỉ được tìm thấy trên một khu vực rộng khoảng 6 dặm vuông thuộc một dãy núi cụ thể ở Oahu, phạm vi phân bố cực kỳ hẹp khiến chúng đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng nếu môi trường sống bị thay đổi hoặc xâm lấn.
“Chúng tôi thật sự vui mừng khi phát hiện ra loài này trước khi quá muộn”, Rubinoff chia sẻ. “Việc nhận diện được những sinh vật đặc biệt như vậy không chỉ là thành tựu khoa học mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của bảo tồn đa dạng sinh học, đặc biệt là ở các hòn đảo như Hawaii”.
Loài sâu bướm “kẻ thu thập xương” không chỉ khiến người ta rùng mình vì thói quen kỳ lạ, mà còn mở ra một góc nhìn mới về cách các sinh vật tiến hóa để sinh tồn trong môi trường cực đoan.
Với hành vi độc đáo chưa từng được ghi nhận, sâu bướm này trở thành minh chứng sống động cho sức mạnh của chọn lọc tự nhiên và sự đa dạng chưa có hồi kết trong thế giới động vật.
Khi mà con người ngày càng tác động mạnh mẽ đến môi trường sống của các sinh vật, việc phát hiện và ghi nhận những loài kỳ lạ như vậy không chỉ là câu chuyện khoa học đơn thuần, đó còn là lời nhắc nhở mạnh mẽ về những gì chúng ta có thể đánh mất nếu không kịp thời bảo vệ thiên nhiên.
Nguồn tin: https://genk.vn/phat-hien-loai-sau-buom-ky-di-chi-co-o-hawaii-dung-xac-con-trung-lam-ao-giap-de-song-sot-trong-mang-nhen-20250517063351628.chn
