Lỗ hơn 2.000 tỷ trong 3 năm liền, cổ đông ngoại chấp nhận thoái vốn theo hình thức “tặng cho”

Mới đây, một lãnh đạo Cục Hàng không Việt nam đã xác nhận Hãng hàng không Pacific Airlines sẽ tạm ngừng khai thác các đường bay kể từ ngày 18/3, sau khi trả toàn bộ máy bay đã thuê của đối tác. Nguyên nhân chính là hãng tái cơ cấu lại đường bay.

Vị này cũng cho biết Pacific Airlines sẽ tìm kiếm đối tác mới để thuê máy bay. Khi nào thuê được hãng sẽ tiếp tục khai thác các đường bay đã đăng ký. “Hiện hãng vẫn còn một số tàu bay không khai thác và sẽ tiếp tục trả, sau khi đã kiểm tra kỹ thuật theo hợp đồng thuê”, vị này nói.

Các khách hàng tìm kiếm chuyến bay hiện đã không còn tìm thấy lịch trình nào của Pacific Airlines. Việc trả toàn bộ máy bay cho đối tác sẽ xóa đi một số khoản nợ đã thỏa thuận, giúp giảm gánh nợ tài chính cho Pacific Airlines và Vietnam Airlines. 

Theo thông tin một lãnh đạo Vietnam Airlines, vị này xác nhận Pacific Airlines đang tiến hành tái cấu trúc đội bay để gia tăng hiệu quả, tối ưu chi phí. Trong giai đoạn này, Vietnam Airlines sẽ duy trì hỗ trợ cần thiết bằng cách hỗ trợ máy bay, trong đó có khả năng điều máy bay thuê ướt (thuê máy bay và phi hành đoàn) của Vietnam Airlines hỗ trợ khách của Pacific Airlines.

Liên tục tái cấu trúc, Pacific Airlines vẫn lỗ nặng

Pacific Airlines ra đời vào năm 1991, là hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Việt Nam. Hiện Vietnam Airlines đang nắm hơn 99% vốn của hãng bay này. Tuy nhiên, khác với một hãng hàng không giá rẻ khác là Vietjet, Từ đầu những năm 2000, kết quả kinh doanh của Pacific Airlines đã liên tục thua lỗ. 

Đến tháng 4/2007, Pacific Airlines bất ngờ “bén duyên” với Qantas Airways. Khi đó, hãng hàng không đến từ Australia ký hợp đồng đầu tư với SCIC về việc mua lại 30% cổ phần của Pacific Airlines để trở thành cổ đông chiến lược. Qantas tham vọng đưa hãng hàng không giá rẻ của riêng mình là Jetstar Airways xuất hiện trên bản đồ châu Á.

Theo thỏa thuận ban đầu, Qantas sẽ đầu tư 50 triệu USD để được sở hữu 18% cổ phần của Pacific Airlines, sau đó sẽ đầu tư thêm để được sở hữu 30%. Nhờ số tiền này mà Pacific Airlines có thể cắt lỗ, nhưng đổi lại sẽ chuyển sang dùng thương hiệu Jetstar Pacific Airlines.

Dù được đầu tư mạnh tay, đến cuối năm 2011, Jetstar Pacific chỉ chiếm khoảng 17% thị phần hàng không nội địa tại Việt Nam. Do hậu quả của nhiều năm lỗ liên tiếp, hãng phải tái cơ cấu sở hữu và rà soát lại toàn bộ hoạt động.

Cũng trong năm 2011, Vietnam Airlines đã nhận tiếp nhận quyền đại diện phần vốn Nhà nước của Jetstar Pacific từ SCIC với gần 69% cổ phần và một lần nữa trở thành công ty mẹ của hãng hàng không này. Bằng kinh nghiệm của mình, Vietnam Airlines được giao nhiệm vụ đưa Jetstar Pacific trở lại đà phục hồi và phát triển đội bay.

Sau quá trình tái cơ cấu của Vietnam Airlines, Jetstar Pacific từng bước giảm lỗ và bắt đầu có lãi 2 năm liên tiếp 2018 và 2019. Tuy nhiên, khi chưa kịp “hái quả” thì Covid-19 ập đến khiến ngành hàng không chịu ảnh hưởng nặng nề và hầu hết đội bay phải ngừng hoạt động, Pacific Airlines lại tiếp tục đà thua lỗ của mình.

Tháng 10/2020, Qantas Group thực hiện các thủ tục rút khỏi Pacific Airlines và chuyển giao lại 30% cổ phần cho Vietnam Airlines theo hình thức tặng lại. 

Theo báo cáo thường niên của Vietnam Airlines, trong năm 2022, Pacific Airlines ghi nhận tổng doanh thu năm 2022 gần 3.487 tỷ đồng, lỗ trước thuế 2.096 tỷ đồng, giảm lỗ 212 tỷ đồng so với năm 2021.

Theo số liệu của chúng tôi trong giai đoạn 2009-2022, Pacific Airlines chỉ có lãi 3 năm trong khi 11 năm còn lại thua lỗ. Với 3 năm liền lỗ trên 2.000 tỷ đồng/năm từ sau giai đoạn covid, ước tính hiện lỗ lũy kế của Pacific Airlines đến cuối năm 2022 đã lên hơn 10.700 tỷ và vốn chủ âm 6.700 tỷ đồng.

Trước tình hình hết sức khó khăn của Pacific Airlines, Vietnam Airlines cho biết tiếp tục triển khai những giải pháp phối hợp nguồn lực, đàm phán với nhà cung cấp việc giãn/hoãn thanh toán, hỗ trợ giảm giá nhằm giúp hãng này vượt qua giai đoạn khủng hoảng.

Với việc kinh doanh không hiệu quả, kể từ đầu năm 2022 Vietnam Airlines đã thông báo rộng rãi về việc tìm kiếm nhà đầu tư quan tâm đến quá trình tái cơ cấu cổ đông Pacific Airlines. Tuy nhiên quy Trình lựa chọn nhà đầu tư gặp rất nhiều vướng mắc về cơ chế, chính sách theo các quy định hiện hành đối với doanh nghiệp Nhà nước. VNA đang tiếp tục báo cáo các cấp chính quyền để xử lý.