Ông Phan Văn Mãi: ‘Vành đai 4 TP HCM phải đạt chuẩn cao tốc’

“Chúng ta thiếu tiền nhưng có thể cắt giảm các dự án chưa thực sự cần thiết để ưu tiên cho Vành đai 4, đừng vì vấn đề kinh phí mà làm không chuẩn cao tốc dẫn đến bất cập khi khai thác”, ông Mãi nói tại buổi làm việc với lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải cùng các địa phương liên quan trong kế hoạch triển khai Vành đai 4 TP HCM, chiều 22/2.

Được quy hoạch từ năm 2011, Vành đai 4 đi qua TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An và Bà Rịa – Vũng Tàu. Tuyến đường hiện được nghiên cứu tổng chiều dài gần 207 km, trong đó Long An nhiều nhất với hơn 78 km, Bình Dương 47,5 km, Đồng Nai 45,6 km, Bà Rịa – Vũng Tàu 18,1 km, TP HCM 17,3 km. Tổng mức đầu tư ước tính 107.000 tỷ đồng.

Theo ông Mãi, Vành đai 4 sẽ được giải phóng mặt bằng một lần với quy mô hoàn chỉnh từ đầu và làm trước 4 làn cao tốc. Tuy nhiên, khác Vành đai 3 đang triển khai giai đoạn một chỉ làm 4 làn hạn chế (không có làn dừng khẩn cấp mà bố trí điểm dừng), Vành đai 4 cần đầu tư đầy đủ dải dừng khẩn cấp cùng các yêu cầu kỹ thuật liên quan. Khi đạt chuẩn cao tốc, quá trình khai thác tuyến đường sẽ an toàn hơn và tăng hiệu quả đầu tư, tránh như một số dự án chỉ 2-4 làn hạn chế dù mới hoàn thành đã tính đến chuyện mở rộng.

“Ngoài ra, toàn tuyến Vành đai 4 đi qua 5 địa phương cũng cần đồng bộ về chiều rộng bởi hiện nay nhiều đoạn chưa thống nhất, có thể ảnh hưởng việc khai thác sau này”, ông Mãi nói, đồng thời cho rằng riêng đoạn vành đai qua TP HCM và Long An có thể nghiên cứu đi trên cao. Tuy chi phí lớn hơn so với đi bằng mặt đất nhưng tiến độ có thể nhanh hơn, không phụ thuộc nhiều vào nguồn cát đắp vốn đang khan hiếm. Giải pháp này cũng thích ứng tốt với tình hình biến đổi khí hậu phức tạp ở phía Đồng bằng sông Cửu Long.

Trước đó, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP HCM Trần Quang Lâm, cho biết Vành đai 4 đã được Thủ tướng giao các địa phương là cơ quan có thẩm quyền triển khai đoạn qua địa bàn theo hình thức đối tác công tư (PPP). Quá trình nghiên cứu, một phương án khác được tính đến là gộp toàn tuyến làm dự án chung. Cách này thuận lợi là sẽ trình Quốc hội một lần, đồng bộ làm toàn tuyến. Tuy nhiên Vành đai 4 mức vốn rất lớn nên khó thu hút nhà đầu tư, trong khi nhiều phần việc các địa phương triển khai thời gian qua sẽ phải dừng.

Do vậy, ông Lâm cho biết ngành giao thông 5 địa phương hiện thống nhất đề xuất triển khai tuyến vành đai theo phương án cũ là chia theo đoạn, tương ứng với các địa bàn để đẩy nhanh tiến độ. Tuy nhiên, để đồng bộ các dự án thành phần cần đơn vị tư vấn nghiên cứu tổng thể toàn tuyến nhằm thống nhất quy mô, phương án tài chính… thay vì các đơn vị khác nhau đang nghiên cứu.

“Vành đai 4 là trục liên kết các cao tốc, quốc lộ hướng tâm ở khu vực nên đoạn nào đưa vào khai thác trước sẽ lập tức phát huy hiệu quả”, ông Lâm nói, song cho rằng ngoài TP HCM được áp dụng một số chính sách riêng theo Nghị quyết 98, các tỉnh khác cũng cần một số cơ chế phù hợp để thuận lợi triển khai.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo một số địa phương mà tuyến Vành đai 4 đi qua cũng cho biết quá trình nghiên cứu, hoàn thiện hồ sơ gặp một số khó khăn như: quy mô giai đoạn một chưa thống nhất về chiều rộng, thời gian thu hồi vốn giữa các dự án thành phần khác nhau. Đồng thời, ngân sách bố trí cho các dự án rất lớn nhưng khó cân đối, chưa kể còn vướng mắc khi có công trình cầu nằm giữa hai địa phương thì sử dụng nguồn vốn nào…

Theo Chủ tịch TP HCM Phan Văn Mãi, để đẩy nhanh tiến độ triển khai, đơn vị tư vấn chung sau khi được chọn sẽ rà soát, cập nhật các nghiên cứu mà 5 địa phương đã thực hiện thời gian qua để có một hồ sơ tổng thể. Ngoài việc thống nhất các vấn đề kỹ thuật, việc đề xuất cơ chế, tỷ lệ ngân sách tham gia các dự án cũng cần sớm thống nhất làm cơ sở hoàn tất hồ sơ tổng thể trình Quốc hội.

Trong đó, Long An khó khăn về nguồn lực, lại là địa phương Vành đai 4 đi qua dài nhất nên phương án đưa ra là ngân sách Trung ương hỗ trợ tỉnh này 70%; các địa phương còn lại là 50%. Do tính cấp bách của dự án, lãnh đạo TP HCM đề nghị các tỉnh khác tập trung rà soát, sớm thống nhất kế hoạch triển khai để kịp trình Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Vành đai 4 tại kỳ họp giữa năm nay và khởi công vào năm sau.

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Giao thông Vận tải Lê Anh Tuấn cho biết Vành đai 4 TP HCM là dự án đặc biệt quan trọng liên kết vùng. Bộ thống nhất với ý kiến của lãnh đạo TP HCM là Vành đai 4 phải đạt chuẩn cao tốc, đặc biệt đây là tuyến đi trong đô thị. Sau khi có đơn vị tư vấn tổng thể, ông Tuấn đề nghị các địa phương cần sớm thống nhất phương thức đầu tư, tiêu chuẩn kỹ thuật… để báo cáo Hội đồng điều phối vùng Đông Nam Bộ trước khi trình Quốc hội.

Khu vực TP HCM được quy hoạch bao quanh bởi ba tuyến vành đai, giúp giảm ùn tắc nội thành và liên kết Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Ngoài Vành đai 4, tuyến Vành đai 3 đi qua thành phố và các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An, dài hơn 76 km, đang được triển khai với kế hoạch hoàn thành năm 2026. Riêng Vành đai 2 nằm trọn trong địa phận TP HCM, dài khoảng 64 km, còn một số đoạn chuẩn bị được đầu tư khép kín.

Gia Minh