Vì sao Beckenbauer có biệt danh ‘Hoàng đế’?

Beckenbauer sẽ luôn chiếm một vị trí đặc biệt trong lịch sử bóng đá, không chỉ bởi việc phát minh rồi phổ cập vị trí libero, đưa Bayern Munich thành thế lực bóng đá Đức và châu Âu, hay là một trong ba người từng vô địch World Cup với tư cách cầu thủ lẫn HLV. Ông còn sở hữu biệt danh hay và độc đáo bậc nhất giới túc cầu cho đến nay, đó là “Hoàng đế”, tiếng Đức Der Kaiser.

Giống huyền thoại thể thao cùng thời Eddy Merckx được coi như “Kẻ ăn thịt người” trong đua xe đạp, Beckenbauer phù hợp với biệt danh Hoàng đế từ phong cách đến các thành tựu.

Đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi về nguồn gốc biệt danh của Beckenbauer, xuất hiện từ khoảng cuối thập niên 60. Ông từng giải thích rằng bản thân bị bắt chụp ảnh với một Hoàng đế Áo tên Franz Joseph I, khi Bayern đi du đấu ở Vienna. Sau đó truyền thông gọi ông là Hoàng đế bóng đá, sau đó rút gọn thành Hoàng đế.

Tuy nhiên, tờ báo lớn tại Đức Welt am Sonntag từng nghiên cứu chủ đề này, và cho rằng nguyên nhân nói trên dù phổ biến, nhưng không đúng. Họ cho rằng biệt danh bắt nguồn từ trận đấu giữa Bayern và Schalke tại chung kết Cup Đức ngày 14/6/1969. Sau khi cướp bóng từ đối thủ Reinhard Libuda, Beckenbauer dẫn sang phần sân đối diện. Khi thấy khán giả Schalke khiêu khích, ông giữ bóng trong chân trong khoảng nửa phút. Libuda có biệt danh “Vua vùng Westphalia”, vì thế truyền thông tìm một biệt danh còn cao quý hơn cho Beckenbauer. “Hoàng đế bóng đá” ra đời từ đó.

Dù thế nào, Beckenbauer luôn tạo được ấn tượng về một vương giả, dù với tư cách cầu thủ, HLV hay nhà quản lý bóng đá. Lối chơi của huyền thoại này được mô tả là thanh tao hơn phần lớn cầu thủ, dù ông xuất thân trong một gia đình thuộc tầng lớp lao động tại Munich, trong bối cảnh chiến tranh.

Chắc chắn biệt danh của Beckenbauer đem lại nhiều thiện cảm hơn cho ông, so với cách Eric Cantona gọi Didier Deschamps là “Kẻ xách nước”, ám chỉ thủ quân tuyển Pháp vô địch World Cup 1998 không phải mẫu cầu thủ chơi hào hoa. Deschamps sau này còn dẫn dắt Pháp đăng quang World Cup 2018.

Bên cạnh Beckenbauer và Deschamps, người còn lại từng vô địch World Cup với danh nghĩa cầu thủ và HLV là Mario Zagallo. Huyền thoại Brazil mới chỉ qua đời ba ngày trước, có biệt danh là “Giáo sư” và “Sói già”.

Trong ba danh thủ này, thành tích của Zagallo tại World Cup ấn tượng hơn cả, khi ông hai lần vô địch với tư cách cầu thủ năm 1958, 1962, một lần đăng quang trên cương vị HLV năm 1970, và một danh hiệu trong vai trò trợ lý HLV năm 1994. Nhưng Beckenbauer cũng không bị bỏ cách quá xa, khi là á quân với tư cách cầu thủ năm 1966 và HLV năm 1986, sau đó lần lượt vô địch năm 1974 và 1990 ở hai vai trò. Ông còn lấn sân sang lĩnh vực chính trị thể thao, giúp Đức thắng Anh trong cuộc đua giành quyền đăng cai World Cup 2006.

Danh tiếng của Beckenbauer cũng không còn nguyên vẹn kể từ khi làm chính trị với FIFA. Năm 2016, ông bị cáo buộc khai báo gian dối và rửa tiền, về khoản 7,3 triệu USD không ai thừa nhận trong chiến dịch năm 2006. Nhà điều tra liên bang Thụy Sĩ đã ập vào nhà Beckenbauer ở Salzburg để tìm những bằng chứng chống lại ông. Beckenbauer luôn khẳng định bản thân vô tội, nhưng dần rút khỏi các hoạt động cộng đồng, với lý do sức khỏe. Phiên tòa xét xử tội tham nhũng của ông kết thúc tháng 4/2020, mà không có phán quyết nào được đưa ra. Và có thể sẽ không có phán quyết nào nữa.

Beckenbauer luôn được đánh giá cao về lối chơi giống người Anh. Ông dần nổi tiếng với đất nước này khi được giao vai trò kèm cặp danh thủ lớn hơn tám tuổi Bobby Charlton, trong trận chung kết World Cup 1966. Nhiệm vụ của Beckenbauer chỉ thành công một phần, nhưng ông cũng kịp ghi dấu ấn suốt giải, thậm chí ghi nhiều bàn thứ ba dù chỉ là hậu vệ.

Bốn năm sau, người Anh thừa nhận Beckenbauer có khả năng tấn công và săn bàn nhạy bén, khi đội tuyển của họ thua ngược Tây Đức 2-3 và bị loại ở tứ kết World Cup 1970. Không chỉ ghi bàn đầu cho đội nhà, Beckenbauer còn gây ấn tượng với khả năng quan sát nhanh để chuyền vượt tuyến tạo ra những cơ hội cho tiền đạo.

Beckenbauer không có một kỹ thuật để đời như cú xoay của Johan Cruyff, nhưng ông giỏi hơn bất cứ ai ở khả năng lựa đúng thời điểm lao vào tắc bóng. Libero người Đức thường kiên nhẫn chờ đợi đến nhịp cuối, rồi ập vào lấy bóng một cách gọn gàng.

“Hoàng đế” xuất sắc trong mọi khía cạnh bóng đá. Trong những năm 60 và 70, ông đã chơi thứ bóng đá hiện đại, đi trước các cầu thủ cùng lứa. Trong cả 12 mùa chơi cho Bayern tại Bundesliga thời 1965-1977, ông đều được chọn vào đội hình tiêu biểu giải đấu.

Sau khi Beckenbauer ghi bàn rút ngắn tỷ số 1-2 cho Tây Đức trước Anh tại Mexico 1970, Charlton bị HLV Alf Ramsey rút ra sân ngay. Thực tế Ramsey đã đăng ký thay Charlton từ trước bàn của Beckenbauer, để giữ sức tiền đạo khi đó 32 tuổi cho trận bán kết. Tuy nhiên, Beckenbauer được chơi tự do hơn sau khi trút nhiệm vụ phòng ngự, để góp công giúp đội nhà thắng ngược 3-2.

Tây Đức không thể vượt qua bán kết trước Italy, trong trận đấu Beckenbauer bị trật khớp vai, khiến cánh tay phải không thể cử động. Khi đó, do đội nhà hết quyền thay người, ông vẫn phải nén đau chơi tới tan trận với cánh tay ép sát ngực.

Tuy nhiên, Beckenbauer được hưởng niềm vui sau đó bốn năm, khi Tây Đức lần thứ hai vô địch, ngay tại quê nhà Munich. Nhiều khán giả trung lập khi đó mong Hà Lan lên ngôi hơn vì đội tuyển này có Cruyff và lối chơi tấn công tổng lực. Nhưng cách đá phòng ngự của chủ nhà đã giúp họ giữ cup vàng ở lại, sau trận thắng ngược 2-1. Trận đấu đó biến Tây Đức trở thành đội đầu tiên đăng quang World Cup với tư cách nhà vô địch châu Âu.

Ba năm sau khi treo giày ở New York Cosmos, Beckenbauer dẫn Tây Đức tới chung kết World Cup 1986, ngay ở giải lớn đầu tiên trong vai trò HLV. Đội bóng của ông chỉ thua Argentina tại chung kết với tài năng của Diego Maradona. Beckenbauer vẫn được nắm quyền bốn năm sau đó, đòi nợ chính Argentina với thắng lợi 1-0 trong trận chung kết World Cup 1990 ở Rome.

Những thành tích ở World Cup đem lại cho Beckenbauer sự nổi tiếng toàn cầu, nhưng ở Đức, ông thường được gọi là “Mr. Bayern Munich”. Trước khi chơi cho Bayern, ông hâm mộ CLB kình địch 1860 Munich. Khi đó 1860 Munich mới là đội thành công nhất xứ Bavaria, trong khi Bayern chỉ đá ở hạng dưới lúc Beckenbauer gia nhập năm 1964. Nhưng ông góp công lớn giúp “Hùm Xám” thăng hạng, và trở thành thế lực giải đấu kể từ đó.

Các trận đấu cấp CLB cũng giúp Beckenbauer có nhiều cơ hội hơn chơi vị trí libero, tận dụng tối đa khả năng phòng ngự và tấn công. Sau khi vô địch Bundesliga ba năm liên tiếp 1972-1974, ông giúp Bayern đoạt Cup C1 ba lần liền từ 1974 đến 1976. Beckenbauer là đội trưởng Bayern trong mọi trận đấu thời đó.

Về thành tích, rất ít cầu thủ có thể sánh được với sự nghiệp lẫy lừng của Beckenbauer. Mọi người cũng có thể tìm ra những cầu thủ giỏi hơn ông, tất nhiên không nhiều, nhưng để đạt tới sự xuất sắc một cách ổn định và công thủ toàn diện như “Hoàng đế”, chỉ có riêng ông.

Xuân Bình (theo Guardian)