Ước tính 200 cửa hàng bị đóng trong năm 2023, tái sinh bất thành sau cuộc chiến giá do chính mình khởi xướng?

Ngành bán lẻ đã trải qua một năm 2023 nhọc nhằn khi phải vật lộn với những thách thức của nền kinh tế, sức mua yếu khiến doanh thu, lợi nhuận bị bào mòn. Ngay người anh cả của thị trường làcông ty Cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG) cũng phải chấp nhận kết năm buồn sau hàng loạt nỗ lực cạnh tranh giảm giá, tối ưu chi phí.

Chỉ báo về một năm 2023 đầy khó khăn đã được nhìn thấy từ trước. Bản thân MWG đã “ngấm đòn” từ năm 2022, cũng bởi những thách thức chung từ các yếu tố vĩ mô, bất ổn chính tri – kinh tế xã hội tác động tiêu cực đến môi trường kinh doanh, thu nhập và xu hướng tiêu dùng của người dân. Quý IV/2022, MWG ghi nhận lợi nhuận ròng 619 tỷ đồng, giảm hơn 60% so với cùng kỳ năm 2021. Cả năm 2022, Tập đoàn đạt 4.100 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế trong năm 2022, giảm 16% so với năm 2021, chỉ thực hiện được 64,5% kế hoạch đã được đại hội cổ đông thông qua.

Bước sang 2023, trong bối cảnh thị trường tiếp tục gặp khó, các lãnh đạo MWG đã thực hiện một loạt chiến lược từ nhân sự đến kinh doanh, nhằm tìm kiếm động lực tăng trưởng.

Xôn xao tin cắt giảm nhân sự, đóng cửa hàng

Đầu năm 2023, thông tin MWG giảm 7.000 nhân sự đã gây xôn xao trên thị trường. Dù sau đó, tập đoàn này đính chính do “có chút nhầm lẫn về số lượng nhân sự trong báo cáo tài chính đã công bố” nhưng đồng thời, cũng không phủ nhận việc tập trung tối ưu năng suất lao động.

“Số nhân sự giảm là do rơi rụng tự nhiên, tức là công ty tạm ngưng mở rộng nên không tuyển thêm nhân sự mới, các nhân sự cũ nghỉ do mong muốn cá nhân và công ty không tuyển thay thế. Công ty sẽ tập trung tối ưu năng suất lao động trong năm nay”, đại diện Thế giới Di động cho biết.

Từ 30/9/2022 đến 31/3/2023, ghi nhận giảm trên tổng số lượng nhân sự tại Thế Giới Di Động là 9.000 người.

Bên cạnh đó, nếu như cuối năm 2022, MWG bắt đầu tạm ngưng mở rộng thì đến 2023 đã mạnh tay đóng các cửa hàng không hiệu quả, dừng các thử nghiệm không đem về lợi nhuận.

Cụ thể, trong cuộc gặp gỡ nhà đầu tư vào tháng 2/2023, MWG cho biết sẽ đóng của toàn bộ chuỗi Bluetronics tại Campuchia trong Quý 1 của năm này. Theo báo cáo tài chính, Thế Giới Di Động tại Campuchia lỗ thuế liên tục từ 2017 đến thời điểm công bố, lũy kế 605 tỷ đồng.

Trong nước, các chuỗi Thế Giới Di Động & Điện Máy Xanh, TopZone, AvaKids,… cũng chịu cảnh đóng cửa các địa điểm kém hiệu quả. 

AVASport – chuỗi cửa hàng chuyên đồ thể thao chính hãng đã bị MWG “khai tử” từ đầu năm.

Trong khi đó, ghi nhận tổng số cửa hàng Thế Giới Di Động (đã bao gồm TopZone) giảm 89 điểm bán, từ 1.189 vào tháng 2/2023 xuống còn 1.100 vào tháng 11/2023. Cũng trong giai đoạn này, chuỗi Điện Máy Xanh giảm 77 chi nhánh, từ 2.287 cửa hàng xuống còn 2.210. Như vậy, chỉ tính riêng hai chuỗi lớn nhất đã giảm 166 cửa hàng. Trong báo cáo kinh doanh tháng 11/2023, MWG cho biết sẽ tiếp tục đóng thêm các cửa hàng kém hiệu quả để ổn định hoạt động. Đại diện hệ thống Thế Giới Di Động cho biết sẽ cân nhắc đóng khoảng 200 cửa hàng trong quý 4/2023.

Tập đoàn khẳng định đang tích cực tái cấu trúc toàn diện từ khối cửa hàng, kho vận đến các phòng ba hậu cần, quản lý doanh nghiệp. Điều này được đánh giá là cần thiết để cứu lợi nhuận khi Ebitda đang lao dốc. 

Đặt cược vào cuộc chiến giá

Ngoài kế sách cắt giảm, tối ưu chi phí, MWG cũng không quên tìm đường thúc đẩy doanh thu, kích cầu tiêu dùng. Cuối tháng 3/2023, Tập đoàn này đã tung ra chiến dịch “Giá rẻ quá”, cùng với đó là việc giảm giá nhiều mặt hàng công nghệ, điện máy. Công ty tuyên bố sẽ chấm dứt tình trạng chênh lệch giá và sẽ không để cho điều này trở thành điểm lợi dụng của đối thủ. Động thái này đồng thời châm ngòi cho cuộc chiến giá của ngành bán lẻ khi sau đó, các đối thủ từ lớn đến nhỏ đều “ăn theo” khẩu hiệu và giảm giá cạnh tranh ngang ngửa.

Thời điểm đầu, ban lãnh đạo MWG tỏ ra tự tin với nước đi này, cho rằng sẽ giúp công ty mở rộng thị phần. “Với sự tiếp sức từ hãng, Thế Giới Di Động vẫn sẽ sống khoẻ còn các đối thủ giờ chỉ thở thôi”, Chủ tịch HĐQT Nguyễn Đức Tài chia sẻ. 

Tại ĐHĐCĐ thường niên 2023 hồi tháng 4, ông Tài cũng từng phát ngôn: “Với vai trò nhà đầu tư, nếu các bạn cũng đầu tư vào các đối thủ cạnh tranh, các bạn sẽ nghe thấy tiếng rên xiết trong thời gian sắp tới, và nó sẽ kéo dài chứ không phải ngắn hạn đâu. Các bạn chuẩn bị cho tinh thần đó đi”.

Thực tế, MWG đã khá thành công trong việc gia tăng thị phần ít nhất 5%, tính đến tháng 8/2023.

Tuy nhiên, từng đó nỗ lực dường như vẫn chưa đủ để ông lớn này ngăn chặn đà giảm của doanh thu, khiến MWG thất bại trong kế hoạch tái sinh chính mình.

Lũy kế 11 tháng, chuỗi Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh có tổng doanh thu đạt 76.700 tỷ đồng, giảm 21% so với cùng kỳ năm ngoái. Cả Tập đoàn thu về 107.954 tỷ đồng sau 11 tháng, giảm 13% so với năm 2021 và mới chỉ đạt 80% kế hoạch lợi nhuận.

Chủ tịch HĐQT Nguyễn Đức Tài đã thừa nhận trong cuộc họp với nhà đầu tư hồi tháng 11 rằng, trong bối cảnh sức mua bị ảnh hưởng, lẽ ra MWG phải cắt rất nhanh, giảm nhanh mọi chi phí bao gồm chi phí vận hành, chi phí con người, chi phí điện đóm … nhưng lần này MWG đã đóng hơi chậm chạp. Thực tế, hhoạt động đóng của hàng cũng chỉ được triển khai mạnh mẽ từ tháng 10-11/2023.

Cổ phiếu MWG cũng trở nên kém sức hút với các nhà đầu tư, đặc biệt là khối ngoại. Theo thống kê kể từ ngày 13/9 (thời điểm lên đỉnh 13 tháng) đến cuối tháng 11/2023, khối ngoại đã bán ròng gần 52,8 triệu cổ phiếu MWG, tương ứng giá trị bán ròng lên đến hơn 2.300 tỷ đồng. 

Bước sang 2024, khi dấu hiệu về một nền kinh tế khởi sắc vẫn còn mờ mịt, những “đứa con” kinh doanh hiệu quả vẫn là ưu tiên của Tập đoàn này.

“Như vậy, năm sau chỉ có những thứ đem lại hiệu quả mới tiếp tục được đầu tư, tập trung và dồn nguồn lực để đem lại nhiều hơn. Những gì thuộc hệ kém hiệu quả, ăn bám sẽ được di dời ra khỏi tập đoàn này”, ông Tài từng chia sẻ.