Những quyết định ‘vượt rào’ giúp đẩy nhanh giải phóng mặt bằng ở TP HCM

Những ngày đầu năm, công trình Trường THCS Bình Trị Đông B, quận Bình Tân, quy mô 36 phòng học đang được thi công những hạng mục đầu tiên, sau hơn 15 năm chậm trễ vì không giải phóng được mặt bằng.

Theo ông Lê Văn Hồng Phương, Trưởng ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận, dự án khó khởi công nếu gia đình ông Nguyễn Văn Mân không bàn giao mặt bằng. Bởi hộ này có hơn 5.000 m2 đất, chiếm hơn một nửa công trình trường học. Trên đất có nhà ở, phòng trọ, xưởng sản xuất.

Ông Trung Hoàng Thái, người đại diện cho gia đình ông Mân làm thủ tục với chính quyền, nói thông tin quy hoạch được công bố năm 2008 khiến nhiều thành viên trong hộ bị sốc, sau đó khiếu nại khắp nơi. “Nhiều năm liền gia đình không đồng ý với giá bồi thường vì cho rằng tiền đền bù nhận không thể mua được mảnh đất tương tự”, ông Thái nói.

Mảnh đất của ông Mân có nhiều thế hệ cùng sinh sống nhưng không tách hộ. Trong khi đó, ông cũng đang đứng tên một căn nhà khác ở cùng phường. Theo quy định, người bị giải tỏa trắng sẽ được ưu tiên suất mua nền tái định cư nếu không có căn nhà nào khác. Như vậy, hộ ông Mân không thuộc diện này.

Chủ tịch UBND quận Bình Tân Nguyễn Minh Nhựt cho biết nếu áp dụng đúng quy định thì “gia đình ông Mân đang bị thiệt”. Do đó, sau khi thống nhất được mức bồi thường hơn 18 tỷ đồng, quận đã đề xuất thành phố đặc cách cho gia đình ông Mân được ưu tiên mua một nền tái định cư, diện tích hơn 70 m2.

Theo lãnh đạo quận Bình Tân, không chỉ trường hợp ông Mân, địa bàn có nhiều dự án mà chỉ một hộ đã chiếm từ một nửa đến 70% diện tích. Thái độ của họ sẽ quyết định tiến độ công trình, vốn giải ngân của dự án. Do đó, địa phương đã chủ động đề xuất thành phố hỗ trợ thêm để đạt đồng thuận.

Trước đề xuất của quận, ông Trung Hoàng Thái nói gia đình cảm thấy được chia sẻ bởi nền tái định cư được bán theo giá nhà nước nên thấp hơn thị trường ít nhất 50%. “Chính quyền cầu thị nên cả nhà đồng thuận bàn giao mặt bằng”, ông nói.

Cách Trường Bình Trị Đông B gần 15 km, hàng trăm hộ thuộc dự án mở rộng đường Dương Quảng Hàm, quận Gò Vấp đang gấp rút bàn giao mặt bằng. Trong đó, gia đình anh Nguyễn Đức Trọng, bị thu hồi hơn 50 m2 đất mặt tiền. Mấy hôm nay, anh gọi thợ về làm lại cửa, lắp lại hệ thống điện. Cuộc sống gia đình không bị xáo trộn nhiều khi vẫn còn hơn 86 m2 đất để ở.

Anh Trọng cho biết hơn 50 m2 đất bị thu hồi nằm ngoài hoặc không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, chính quyền đã xem xét thời gian sử dụng để tính toán giá hỗ trợ. Cơ quan chức năng cũng tính thêm yếu tố mảnh đất hai mặt tiền để tăng mức hỗ trợ.

Phần gác của gia đình được quận tính tiền hỗ trợ theo dạng công trình trên đất, ngoài ra, anh cũng được hỗ trợ một khoản tiền để thuê thợ tháo dỡ. Tổng số tiền anh nhận được hơn 1,5 tỷ đồng. “Nhận thấy chính quyền vận dụng hết quy định để tính có lợi cho mình nên gia đình vui vẻ bàn giao đúng hạn”, anh Trọng nói.

Ông Trần Hoàng Phương, Chủ tịch UBND phường 6, địa bàn giải tỏa 163 trường hợp cho dự án đường Dương Quảng Hàm, cho biết chính quyền tính đất không thiếu một tấc và vận dụng hết các quy định, cố gắng đáp ứng hết các yêu cầu mà người bị thu hồi đất đưa ra. Khi các tổ công tác đi vận động, tất cả ý kiến đều được ghi nhận, phân loại thành ba cấp từ dễ đến rất khó để đề xuất quận giải quyết. Người đồng thuận bàn giao mặt bằng sớm sẽ được thưởng thêm tiền mặt, tuyên dương.

Trưởng ban bồi thường giải phóng mặt bằng quận Gò Vấp Nguyễn Văn Hùng, nói năm 2023 có 470 hộ trên địa bàn bị ảnh hưởng bởi các dự án. Do quận không còn quỹ đất nên những hộ bị giải tỏa trắng chỉ được suất mua căn hộ. Tuy nhiên, nhiều người không đồng tình vì gia đình đông con, muốn có đất xây nhà. Quận đã đề xuất và được thành phố bố trí 49 nền đất ở quận 12 để đáp ứng yêu cầu của người dân.

Gia đình anh Trọng, ông Mân là hai trong hơn 1.200 hộ ở quận Gò Vấp, Bình Tân bị giải tỏa trắng hoặc một phần đất để phục vụ cho các dự án đầu tư công trong năm 2023. Nhờ cách làm linh hoạt, kiên trì vận động, các hộ đã đồng ý bàn giao mặt bằng, góp phần giúp hai địa phương đứng đầu danh sách giải ngân đầu tư công với tỷ lệ 100%, trong đó Gò Vấp giải ngân hơn 1.600 tỷ đồng và Bình Tân hơn 654 tỷ đồng. Toàn thành phố, tính đến cuối tháng 12/2023 giải ngân hơn 39.100 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 57%, đứng thứ ba cả nước.

TS Trần Quang Thắng, Viện trưởng Kinh tế và Quản lý TP HCM, cho rằng công tác giải phóng mặt bằng luôn là thách thức đối với các dự án đầu tư công. Cách làm linh động, tận dụng hết quy định có lợi cho người dân như ở các địa phương sẽ thúc đẩy phần việc này nhanh hơn, hạn chế kéo dài, đội vốn.

Lấy kinh nghiệm giải phóng Vành đai 3, ông Thắng cho rằng thành phố đã có đột phá là điều chỉnh giá đất sát với thị trường nên người dân đồng thuận di dời. Ngoài ra, công tác điều hành, thực thi từ thành phố đến các cấp, địa phương rất mạnh mẽ nên tốc độ giải phóng mặt bằng rất nhanh. Vì vậy, thành phố cần phát huy cách làm này.

“Trong bối cảnh khó khăn chung, đầu tư công càng phát huy vai trò. Đây là giải pháp quan trọng để thúc đẩy kinh tế, xây dựng hạ tầng”, ông Thắng nói, cho rằng từ sự sôi động của khu vực công, nhà đầu tư sẽ thấy tín hiệu tích cực, quay lại để kích thích thị trường.

Lê Tuyết