Vào thời điểm chỉ còn vài ngày nữa là nước Mỹ có thể rơi vào cảnh vỡ nợ cấp quốc gia lần đầu tiên trong lịch sử, Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy ngày Chủ nhật (28/5) đạt thoả thuận cuối cùng về nâng trần nợ, đồng thời tiếp tục nỗ lực để đảm bảo rằng Quốc hội sẽ phê chuẩn thoả thuận trong tuần này.
Theo tin từ AP, vị Tổng thống đến từ Đảng Dân chủ và vị Chủ tịch Hạ viện đến từ Đảng Cộng hoà đã có cuộc gặp tại Nhà Trắng vào buổi tối ngày Chủ nhật. Cuộc gặp diễn ra giữa lúc các nhà đàm phán của hai bên gấp rút soạn thảo văn kiện dự luật để các nghị sỹ có thể xem xét những nhượng bộ mà nhiều khả năng, các nghị sỹ thuộc cả cánh cực hữu và cực tả đều không đồng tình.
Thay vào đó, hai nhà lãnh đạo tìm cách tập hợp sự ủng hộ của phái trung dung, trong bối cảnh Quốc hội Mỹ vội vã chuẩn bị cho cuộc bỏ phiếu để ngăn một vụ vỡ nợ liên bang – sự kiện có thể xảy ra vào ngày 5/6 theo cảnh báo mới nhất của Bộ Tài chính Mỹ.
“Đã có tin tốt”, ông Biden tuyên bố vào buổi tối ngày Chủ nhật tại Nhà Trắng. “Thoả thuận ngăn chặn cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất xảy ra, tức là vụ vỡ nợ lần đầu tiên trong lịch sử đất nước chúng ta. Nguy cơ vỡ nợ giờ đã được hoá giải”.
Ông Biden hối thúc các nghị sỹ của cả hai đảng chung tay hành động để dự luật nhanh chóng được thông qua. “Ngài Chủ tịch Hạ viên và tôi đã nói rõ ngay từ đầu rằng cách duy nhất để giải quyết vấn đề là một thoả thuận nhận được sự đồng tình của cả hai đảng”, ông nói.
Thoả thuận vừa đạt được bao gồm nội dung cắt giảm chi tiêu, nhưng có khả năng sẽ khiến một số nghị sỹ “nổi đoá” khi họ xem kỹ hơn các nhượng bộ. Phát biểu trước báo giới tại Nhà Trắng, ông Biden nói ông tin tưởng thoả thuận sẽ được Quốc hội phê chuẩn và được chuyển tới bàn làm việc của ông để ông ký thành luật.
Ông McCarthy cũng bày tỏ sự tin tưởng khi phát biểu từ toà nhà Quốc hội ở Đồi Capitol. “Cuối cùng, mọi người đã có thể cùng nhau vượt qua trở ngại”, ông nói.
Những ngày sắp tới sẽ quyết định liệu Washington có thực sự thoát khỏi nguy cơ vỡ nợ trong gang tấc, như đã làm được nhiều lần trước đây, hay “cơn ác mộng” Mỹ vỡ nợ sẽ trở thành hiện thực nếu thoả thuận không được Quốc hội nước này phê chuẩn và nền kinh tế toàn cầu đối mặt nguy cơ rơi vào một cuộc khủng hoảng mới.
Một vụ vỡ nợ của Mỹ có thể khiến thị trường tài chính nước này đảo lộn, hàng triệu việc làm bị xoá sổ, dòng chảy tín dụng bị thắt lại, thất nghiệp tăng vọt, và tài sản của các hộ gia đình “bốc hơi” hàng nghìn tỷ USD. Trong kịch bản đó, thị trường trái phiếu kho bạc Mỹ trị giá 24 nghìn tỷ USD sẽ hứng một cú sốc nghiêm trọng. Ngoài ra, người nhận lương hưu và các đối tượng được hưởng chế độ phúc lợi khác ở Mỹ đã lên kế hoạch cho khả năng việc thanh toán các khoản chi trả bị gián đoạn.
Ông McCarthy và các nhà đàm phán của ông miêu tả thoả thuận đạt được như một thắng lợi của Đảng Cộng hoà, nhưng thoả thuận này thực chất không có được những khoản cắt giảm chi tiêu mạnh tay như mong muốn của phe Cộng hoà.
Phát biểu trước các nhà báo, ông McCarthy nói rằng thoả thuận “không có tất cả mọi thứ mà mọi người muốn”, nhưng đó là điều đã được lường trước trong bối cảnh nền chính trị có sự phân cực lớn như hiện nay. Tuy nhiên, trong một cuộc trao đổi nội bộ với các nghị sỹ Cộng hoà, ông nói các nghị sỹ Dân chủ “không có được bất cứ thứ gì” mà họ muốn.
Trọng tâm của sự nhượng bộ trong thoả thuận này là một kế hoạch ngân sách 2 năm, trong đó về cơ bản giữ nguyên mức chi tiêu cho năm 2024 nhưng bao gồm tăng chi tiêu cho quốc phòng, và ngân sách năm 2025 chỉ được tăng không quá 1%. Cùng với đó, trần nợ liên bang 31,4 nghìn tỷ USD sẽ được đình chỉ trong 2 năm, theo đó đẩy vấn đề trần nợ qua cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ tiếp theo. Việc đình chỉ trần nợ cho phép Bộ Tài chính Mỹ tiếp tục phát hành trái phiếu kho bạc để vay nợ, trang trải các hoá đơn.
Thoả thuận này sẽ cần tới sự ủng hộ của cả hai đảng để được thông qua trước thời hạn 5/6. Trong khi đó, các nghị sỹ Mỹ hiện đang trong kỳ nghỉ Ngày Tưởng niệm (Memorial Day) và sẽ chỉ trở lại làm việc vào ngày thứ Ba tuần này.
