Thị trường trái phiếu toàn cầu đang tăng với tốc độ mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008, và động lực cho sự hồi phục này là sự thay đổi trong kỳ vọng của nhà đầu tư về chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương, đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
Một chỉ số của hãng tin Bloomberg đo giá trái phiếu chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp toàn cầu đã tăng 4,9% trong tháng 11, tiến tới hoàn tất tháng tăng mạnh nhất kể từ mức tăng 6,2% ghi nhận vào tháng 12/2008, khi kinh tế thế giới bị cuộc khủng hoảng tài chính nhấn chìm sâu vào suy thoái.
Giới đầu tư tin rằng Fed và các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới về cơ bản đã hoàn thành việc tăng lãi suất và sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất từ năm tới. Ngày 28/11, Thống đốc Fed Christopher Waller đã giúp nhà đầu tư củng cố kỳ vọng này khi ông bày tỏ tin tưởng rằng chính sách tiền tệ “hiện đã đạt tới trạng thái phù hợp” để đưa nền kinh tế tăng trưởng chậm lại và lạm phát quay trở lại mốc 2% – mục tiêu của Fed.
“Ông Waller vốn là một quan chức Fed có quan điểm nghiêng về cứng rắn, nên việc ông ấy tỏ ra mềm mỏng là một sự kiện quan trọng. Có vẻ như Fee đã gần như tăng lãi suất xong rồi”, nhà quản lý danh mục James Wilson của công ty Jamieson Coote Bonds Pty nhận định với Bloomberg.
Lợi suất trái phiếu tính bằng lợi tức cuống phiếu chia cho giá trái phiếu, nên khi giá trái phiếu tăng, lợi suất giảm xuống. Phiên giao dịch ngày 29/11 tại thị trường châu Á, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm có lúc giảm 6 điểm cơ bản xuống mức 4,26%, trong khi lợi suất của kỳ hạn 2 năm giảm 7 điểm cơ bản về 4,67%. Lợi suất của trái phiếu chính phủ Australia có lúc giảm 14 điểm cơ bản, sau khi số liệu lạm phát yếu hơn dự báo của nước này khiến các nhà giao dịch đặt cược rằng Ngân hàng Trung ương Australia (RBA) sẽ không tăng lãi suất thêm nữa.
Đợt phục hồi này là bước ngoặt mới nhất trong một năm đầy biến động của thị trường trái phiếu toàn cầu. Giá trái phiếu đã tăng mạnh vào tháng 1 năm nay, giằng co trong 6 tháng sau đó, rồi bước vào một đợt giảm chóng mặt trong 3 tháng bắt đầu từ tháng 8. Khi chạm đáy vào giữa tháng 10, chỉ số Bloomberg Global Aggregate Total Return Index giảm 3,8% tính từ đầu năm. Hiện tại, chỉ số đã tăng 1,4% từ đầu năm.
“Fed đang đặt ra những tham số cho khả năng nới lỏng chính sách tiền tệ”, chiến lược gia trưởng Gregory Faranello của công ty AmeriVet Securities bình luận.
Lần gần đây nhất thị trường trái phiếu toàn cầu tăng mạnh hơn tháng này là tháng 12/2008, khi Fed cắt giảm lãi suất về ngưỡng 0 và cam kết bơm mạnh tiền vào thị trường tài chính sau vụ sụp đổ của ngân hàng đầu tư Lehman Brothers. Khi đó, chỉ số đo giá trái phiếu toàn cầu của Bloomberg tăng 6,2%.
Kỳ vọng gần đây của nhà đầu tư về một sự dịch chuyển sang mềm mỏng của các ngân hàng trung ương đã mang lại một cú huých lớn cho giá trái phiếu doanh nghiệp. Chênh lệch giữa lợi suất trái phiếu doanh nghiệp hạng đầu tư so với lợi suất của trái phiếu chính phủ trên toàn cầu đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 4/2022, theo một chỉ số của Bloomberg. Chênh lệch này đã thu hẹp trong 1 tháng qua, khi nhà đầu tư đẩy mạnh mua trái phiếu doanh nghiệp trong bối cảnh lạc quan gia tăng về một cuộc hạ cánh mềm của nền kinh tế Mỹ.
Cũng theo dữ liệu của Bloomberg, lợi suất bình quân của trái phiếu doanh nghiệp hạng đầu tư đã giảm về mức 5,3% trong tuần này, sau khi tăng lên mức khoảng 6% vào tháng 10 – mức cao nhất kể từ năm 2009.
Tuy nhiên, hiện vẫn đang có những cảnh báo cho rằng không nên đặt cược quá lớn vào khả năng Fed cắt giảm mạnh lãi suất trong năm 2024, bởi việc cắt giảm lãi suất như vậy sẽ đòi hỏi một cuộc hạ cánh cứng của nền kinh tế Mỹ. Thị trường hoán đổi lãi suất đang phản ánh kỳ vọng Fed cắt giảm lãi suất tròn 1 điểm phần trăm trong năm 2024. Trong khi đó, trong dự báo đưa ra hồi tháng 9, giới chức Fed chỉ kỳ vọng cắt giảm lãi suất nửa điểm phần trăm trong năm tới. Dự báo này sẽ được Fed cập nhật trong cuộc họp chính sách tiền tệ cuối cùng của năm 2023 dự kiến diễn ra vào ngày 12-13/12.
