Cần huy động nguồn thu nội địa thông qua tăng cường năng lực của các cán bộ, cải cách thể chế, tập trung vào việc cải thiện tuân thủ và mở rộng cơ sở thuế, thay vì chỉ dựa vào mức thuế suất cao hơn.
Ngày 23/10, tại hội thảo “Thúc đẩy tự giác tuân thủ, đóng góp đầy đủ thuế xây dựng kỷ nguyên hùng cường” do Báo Lao Động phối hợp với Cục Thuế – Bộ Tài chính tổ chức, đại diện các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế tập trung vào làm rõ các định hướng lớn về cải cách thể chế trong ngành thuế.
Phát biểu tại hội thảo, ông Frank Van Brunschot, Chuyên gia kinh tế cao cấp, Vụ Các vấn đề tài khóa, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho rằng Việt Nam có vị trí tốt để dẫn đầu trong lĩnh vực quản lý rủi ro tuân thủ.
Năm 2024, tỷ lệ thuế trên GDP của Việt Nam ở mức 13,1%, thấp hơn nhiều so với mức tối thiểu khuyến nghị của IMF là 15-16% để hỗ trợ cho tăng trưởng bền vững. Tỷ lệ thuế/GDP thấp sẽ hạn chế khả năng của Chính phủ trong việc đạt được các mục tiêu phát triển bền vững để đầu tư nhiều hơn vào cơ sở hạ tầng, giáo dục và an sinh xã hội.
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy các quốc gia có tỷ lệ này vượt qua ngưỡng 15-16% thì có mức tăng trưởng mạnh hơn, bền vững hơn. Báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới của IMF và Chương trình nghị sự Chính sách Toàn cầu chỉ ra những quan ngại cấp bách về nợ công gia tăng trên toàn cầu. Các lựa chọn vay nợ thêm đang bị thu hẹp và nhiều quốc gia phải đối mặt với “vấn đề về thuế”, do việc tăng thuế suất hơn nữa là thách thức về chính trị và kinh tế.
Trong bối cảnh này, vai trò của cơ quan quản lý thuế trở nên quan trọng hơn. Cần huy động nguồn thu nội địa thông qua tăng cường năng lực của các cán bộ, cải cách thể chế, tập trung vào việc cải thiện tuân thủ và mở rộng cơ sở thuế, thay vì chỉ dựa vào mức thuế suất cao hơn.
Trong bối cảnh kinh tế phát triển nhanh chóng ngày nay, các cơ quan quản lý thuế phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng để thu nhiều hơn với ít nguồn lực hơn. Quản lý rủi ro tuân thủ không chỉ là một công cụ kỹ thuật. Đây là một cách tiếp cận chiến lược cho phép cơ quan quản lý thuế phân bổ nguồn lực một cách hiệu quả, nhắm đến các đối tượng không tuân thủ một cách thông minh và xây dựng lòng tin với người nộp thuế.
Quản lý rủi ro tuân thủ nghĩa là hiểu hành vi của người đóng thuế, xác định rủi ro, tối ưu hóa các công cụ kỹ thuật số và phân tích dữ liệu cũng như thiết kế các biện pháp can thiệp phù hợp. Nó chuyển trọng tâm từ phản ứng sang tham gia chủ động. Và quản lý rủi ro tuân thủ được thực hiện theo cách thúc đẩy sự công bằng, minh bạch và hiệu quả.
Việt Nam đã có những bước tiến ấn tượng trong việc hiện đại hóa quản lý thuế. Việc tái cơ cấu Tổng cục Thuế vừa qua đã tạo đà cải cách mới. Cục Thuế hiện đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo một sân chơi bình đẳng – nơi những người đóng thuế tuân thủ không bị thiệt thòi so với những người trốn tránh nghĩa vụ của họ.
Một hệ thống thuế công bằng phải đảm bảo có phần thưởng cho người tuân thủ và ngăn chặn sự không tuân thủ. Quản lý rủi ro tuân thủ hỗ trợ việc này bằng cách xác định các hành vi rủi ro cao và cho phép can thiệp có mục tiêu để bảo vệ tính toàn vẹn của hệ thống.
Việt Nam có vị trí tốt để dẫn đầu trong lĩnh vực này. Với sự lãnh đạo mạnh mẽ, đầu tư chiến lược và tăng cường hợp tác quốc tế, quản lý rủi ro tuân thủ có thể trở thành trụ cột của cải cách quản lý thuế và tiến gần hơn đến việc đạt được tiêu chuẩn tỷ lệ thuế trên GDP là 16% để hỗ trợ phát triển bền vững.
Ông Mai Sơn – Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính nhấn mạnh, trong lĩnh vực thuế “tuân thủ tự nguyện” là thông điệp xuyên suốt.
Ở nhiều quốc gia, người dân nộp thuế bởi họ tin rằng đóng thuế là đóng góp cho xã hội, và họ được hưởng các quyền lợi về an sinh xã hội, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất.
Điều này rất thực tế, bởi ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước cũng đã đưa ra nhiều chương trình an sinh xã hội rất cao – ví dụ như bảo hiểm y tế, chính sách học đường. Trước đây, những việc đó chỉ diễn ra ở phạm vi nhỏ, nhưng nay đã trở thành yêu cầu toàn diện. Và nguồn lực cho những chính sách đó, xét đến cùng, là từ thuế.
Đến nay, ngành thuế đã trải qua bốn giai đoạn cải cách, và đến nay, thuế điện tử – tức là ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý – đã trở thành nền tảng. Ngành thuế đang thực hiện chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu kết nối đa ngành, đa lĩnh vực, từ doanh nghiệp đến các bộ, ngành như ngân hàng, bảo hiểm, hải quan, công thương, nông nghiệp, tài nguyên và môi trường.
Mục tiêu là tạo nên một hệ thống dữ liệu liên thông, phục vụ cho việc gợi ý tờ khai, đối chiếu thông tin, giúp người nộp thuế kê khai và nộp thuế dễ dàng hơn.
Ví dụ, trong quản lý thuế thu nhập cá nhân, chúng tôi đã kết nối dữ liệu để tạo ra tờ khai gợi ý, giúp người dân kiểm tra lại thu nhập, số thuế phải nộp đã đúng chưa, và xác nhận trực tuyến. Đây là những bước cải cách quan trọng, thay đổi cách làm truyền thống dựa trên chứng từ giấy sang chia sẻ dữ liệu số giữa các cơ quan nhà nước, qua đó giúp nâng cao tính tuân thủ và tạo ra sự công bằng hơn trong quản lý thuế.
“Ngành thuế cam kết sẽ tiếp tục xây dựng môi trường thuế thuận lợi, giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế. Theo tính toán, mục tiêu tới đây là cắt giảm khoảng 44% chi phí hành chính, cao hơn mức 30% yêu cầu chung”, ông Sơn nhấn mạnh.
-An Nhiên
Nguồn tin: https://vneconomy.vn/chuyen-gia-cao-cap-imf-viet-nam-can-mo-rong-co-so-thue-thay-vi-chi-dua-vao-muc-thue-suat-cao-hon.htm
