Theo Osho, thông qua thiền định, con người sẽ nhận thức sự hiện diện của bản thân, thoát khỏi cuộc sống vô thức và có được tự do.
Là bậc thầy tinh thần của thế kỷ 20, tác giả Osho cho rằng ý nghĩa của thiền không phải giúp con người thoát ly thực tại mà là hiểu rõ sự hiện hữu của bản thân trong đời. Chỉ khi biết mình đang làm gì, nghĩ gì và cảm gì, nhân loại mới thoát khỏi “giấc ngủ vô thức”, tìm thấy tự do. Góc nhìn này được ông thể hiện trong quyển Meditation: The First and Last Freedom, phát hành vào những năm 1990.
Quyển “Thiền – tự do đầu tiên và cuối cùng” bản Việt do dịch giả Lâm Đặng Cam Thảo chuyển ngữ, nhà xuất bản Dân Trí kết hợp First News thông báo phát hành hồi tháng 10. Ảnh: First News
Sách gồm hai phần, bắt đầu từ các bài giảng của Osho. Trong đó, ông vừa giải thích thế nào là thiền, vừa phân tích những ngộ nhận, lợi ích của việc thực hành chánh niệm. Theo ông, thiền không buộc người tập phải ngồi yên, cố gạt bỏ suy nghĩ hay tìm về thiên nhiên. Thay vào đó, nhiều hoạt động đời thường như đi bộ, ăn uống hay lắng nghe chim hót đều là thiền, miễn mỗi người tỉnh táo, biết rõ mình đang đi đâu, ăn gì hay cảm nhận từng thanh âm ra sao.
Vì thế, Osho nhận định thiền dạy con người một lối sống mới – trở thành trung tâm của một cơn bão xoáy. Bởi khi đứng giữa tâm bão, con người có thể nhìn thấu mọi chuyện đang diễn ra, không còn vô thức. “Cuộc sống của bạn vẫn tiếp diễn, nó thực sự tiếp diễn một cách mãnh liệt hơn – với nhiều niềm vui hơn, tỉnh táo hơn, thấu tỏ hơn, sáng tạo hơn – nhưng bạn vẫn tách biệt, chỉ là người quan sát đứng trên đồi, đơn giản là nhìn thấy tất cả những gì đang xảy ra quanh mình”, ông viết.
Chân dung nhà tư tưởng Osho. Ảnh: Osho World
Mặt khác, Osho cho biết không phải phương pháp nào cũng hiệu quả. Với những bài tập đi sâu vào trạng thái tập trung, ông đánh giá chúng khiến người tập ngày càng sống khép kín, khó mở lòng với thế giới xung quanh.
Do đó ở phần hai, Osho hướng dẫn độc giả về những bài do ông sáng tạo như thiền chủ động, mở luân xa, định tâm đến thiền âm thanh, ánh sáng. Trong mỗi bài, ông nhấn mạnh vào sự thả lỏng đến mức quên đi cơ thể, cho phép người thực hành nhảy múa, la hét, nói năng lộn xộn để giải phóng tâm trí, năng lượng. Khi vứt bỏ những hỗn tạp trong lòng, ông tin mỗi người bắt đầu cảm nhận “một sự im lặng đang ngày càng phát triển bên trong”.
Tuy nhiên, Osho một lần nữa nhắc lại: không có phương pháp nào hữu hiệu tuyệt đối. Khi người tập đạt đến một tầng nhận thức mới, ông mong họ buông bỏ cách thức cũ trước khi nó biến thành trở ngại. Ông khuyên mọi người xem thiền định là trò chơi như trẻ em xây lâu đài cát, đặt mục tiêu tận hưởng niềm vui là điều quan trọng nhất.
“Thiền chỉ trao cho bạn thứ mà bạn luôn có. Thiền chỉ đơn giản giúp bạn nhận thức được thực tại của mình. Nó không mang đến bất kỳ điều gì mới. Nó chỉ đơn giản hé lộ cho bạn thấy kho báu đang nằm ở đó, nhưng bị phớt lờ và bỏ bê, trong khi bạn lại chạy khắp thế giới để tìm kiếm. Bạn sẽ không tìm thấy nó ở bất kỳ nơi nào khác bởi vì nó đang ở bên trong bạn”, trích đoạn trong sách của ông
Bìa bản Anh phát hành năm 2004. Ảnh: St. Martin’s Griffin
Trên Amazon và Goodreads, Thiền – tự do đầu tiên và cuối cùng lần lượt nhận 4,5/5 và 4,1/5 sao, nhận nhiều đánh giá tích cực. Một tài khoản Goodreads cho biết tác phẩm giúp họ hiểu ý nghĩa của việc quan sát nội tâm. “Bạn không cần bất kỳ tư thế nào để đạt trạng thái thiền, chỉ cần nhắm mắt và lắng nghe. Tôi rất biết ơn Osho khai mở tâm trí tôi, cũng như những người đọc khác”, trích bình luận.
Osho (1931-1990) tên thật là Chandra Mohan Jain, sinh tại Ấn Độ. Ông được xem như một bậc thầy tâm linh của thế kỷ 20. Suốt cuộc đời, ông ra mắt hàng nghìn băng ghi âm và video triết lý và tín ngưỡng – sau này được ghi lại thành sách, dịch ra hơn 60 ngôn ngữ. Dù vậy, không phải tất cả tư tưởng, phát ngôn của Osho đều để lại ấn tượng tích cực. Ông từng chỉ trích các tôn giáo chính thống của Ấn Độ “đã chết”, kêu gọi sự cởi mở với tình dục, cũng như lên án các khái niệm truyền thống về chủ nghĩa dân tộc.
Giới chuyên gia nhận định các quan điểm của Osho gần gũi công chúng nhưng vẫn có mặt trái. Chẳng hạn như những tư tưởng về tìm kiếm niềm vui, từ bỏ lý trí có thể tác động xấu đến xã hội, nhất là thế hệ trẻ. Trên diễn đàn Quora, nhiều độc giả nói những lời dạy của Osho nên được tiếp cận bằng tri thức, tư duy phản biện và sự sáng suốt.
Phương Thảo
Nguồn tin: https://vnexpress.net/cam-nang-thien-de-tim-tu-do-cua-osho-4999501.html
