Trong khi hầu hết thực phẩm đều gắn liền với con số hạn dùng khiến người mua phải dè chừng, thì vẫn tồn tại một loại thực phẩm đặc biệt có thể thách thức thời gian, không bị hư hỏng theo cách thông thường và từng khiến giới khoa học lẫn khảo cổ học phải ngạc nhiên. Đó chính là mật ong. Nhiều người lần đầu nghe đến chuyện mật ong không có ngày hết hạn đều bán tín bán nghi. Thế nhưng các nhà khoa học và khảo cổ học đã nhiều lần xác nhận: mật ong được tìm thấy trong các ngôi mộ cổ hàng nghìn năm tuổi vẫn giữ được độ ngọt và cấu trúc cơ bản. Điều này không phải phép màu, mà là kết quả của một quá trình sinh học cực kỳ đặc biệt.
Mật ong có độ ẩm rất thấp, hàm lượng đường lại cực cao, tạo ra môi trường “khát nước” đến mức vi sinh vật không thể sinh sôi. Bên cạnh đó, mật ong mang tính axit nhẹ và chứa các enzyme tự nhiên có khả năng ức chế vi khuẩn. Ba yếu tố này kết hợp lại khiến mật ong trở thành một trong những thực phẩm bền vững nhất mà con người từng biết đến.
Tuy vậy, nói mật ong “không bao giờ hỏng” là cách nói mang tính khái quát. Theo thời gian, mật ong vẫn có thể đổi màu, kết tinh, mùi hương nhạt dần hoặc vị không còn sắc nét như ban đầu. Nhưng đó là sự thay đổi chất lượng cảm quan, chứ không phải hư hỏng theo nghĩa thông thường.
Đằng sau mỗi thìa mật ong là cả một quá trình lao động âm thầm của loài ong. Một con ong thợ có vòng đời rất ngắn, chỉ vài chục ngày, nhưng trong quãng thời gian ấy, nó phải bay qua vô số bông hoa để gom từng giọt mật hoa. Ong có một khoang riêng trong cơ thể chỉ để chứa mật, không dùng cho tiêu hóa. Khi trở về tổ, mật hoa được truyền qua nhiều con ong khác, được quạt cánh liên tục để hơi nước bay bớt, cho đến khi đặc lại thành mật ong.
Cả đời một con ong thợ cũng chỉ góp được một lượng mật rất nhỏ. Với con người, đó là một thìa mật dùng trong trà nóng. Với ong, đó là toàn bộ kiếp sống.
Không chỉ tạo ra mật ong, ong còn làm ra keo ong – một chất nhựa tự nhiên dùng để trám kín tổ, kháng khuẩn và bảo vệ cả đàn khỏi mầm bệnh. Chính nhờ khả năng tự vệ sinh này mà tổ ong luôn duy trì được môi trường sạch sẽ, góp phần giữ cho mật ong bền vững theo thời gian. Ngày nay, keo ong còn được con người ứng dụng trong y học và chăm sóc sức khỏe.
Thú vị hơn, mật ong còn gắn liền với nhiều khía cạnh văn hóa của con người. Từ xa xưa, người ta đã dùng mật ong để lên men thành rượu, làm thuốc, làm lễ vật. Thậm chí, khái niệm “tuần trăng mật” cũng bắt nguồn từ niềm tin rằng mật ong tượng trưng cho sự ngọt ngào và sinh sôi. Ít ai biết rằng ong cũng cần nghỉ ngơi. Chúng có những khoảng thời gian ngủ thực sự, cơ thể thả lỏng, râu ngừng chuyển động. Có con ngủ nép vào cánh hoa, có con ngủ sát bên nhau để giữ ấm. Những chi tiết nhỏ đó cho thấy loài ong không chỉ là “cỗ máy tạo mật”, mà là một phần sống động của tự nhiên.
Quan trọng hơn cả, vai trò lớn nhất của ong không nằm ở mật ong, mà ở việc thụ phấn. Phần lớn cây trồng mà con người phụ thuộc đều cần ong để ra hoa kết trái. Nếu ong biến mất, không chỉ mật ong trở nên xa xỉ, mà cả hệ thống lương thực toàn cầu cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Chính vì vậy, giữ gìn mật ong cũng là giữ gìn giá trị của thiên nhiên. Và để mật ong phát huy đúng “tuổi thọ” đặc biệt của nó, cách bảo quản là yếu tố then chốt.
Vậy bảo quản mật ong thế nào mới đúng?
Mật ong nên được đựng trong hũ kín, tốt nhất là thủy tinh hoặc nhựa thực phẩm chất lượng cao. Tránh để hở lâu ngoài không khí vì mật ong rất hút ẩm, dễ bị loãng nếu tiếp xúc với môi trường ẩm. Không nên dùng thìa ướt để múc mật, vì nước đưa vào hũ là yếu tố hiếm hoi có thể làm mật ong bị lên men. Mật ong cũng không cần để tủ lạnh, chỉ cần đặt ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp.
Khi thấy mật ong kết tinh, đừng vội nghĩ là hỏng. Đó là hiện tượng tự nhiên, có thể làm tan bằng cách ngâm hũ mật trong nước ấm, không đun trực tiếp trên lửa.
Mỗi khi dùng mật ong, đừng chỉ xem đó là một loại thực phẩm. Đó là kết tinh của thời gian, của lao động bền bỉ và của một hệ sinh thái mong manh. Một thứ gần như không có hạn sử dụng, nhưng lại nhắc con người rằng: thiên nhiên chỉ bền vững khi được trân trọng đúng cách.
Nguồn tin: https://cafef.vn/thuc-pham-duy-nhat-tren-the-gioi-khong-co-ngay-het-han-188251229184759536.chn
