Ngành Dệt may đối mặt nhiều thách thức

Nhiều nhận định không khả quan

Ông Cao Hữu Hiếu – Tổng Giám đốc Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) đánh giá, nếu năm 2023 là một năm “bất ổn” do các yếu tố chính trị và kinh tế thì năm 2024 được dự báo là một năm “bất định”, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Sự trái ngược trong nhận định của các tổ chức nghiên cứu lớn cho thấy năm 2024 là một năm hoàn toàn không dễ đoán định với nhiều yếu tố tiêu cực và tích cực đan xen. Trong khi đó, dệt may Việt Nam là một trong những ngành XK chủ đạo, với tỷ lệ XK chiếm tới hơn 80% tổng giá trị sản xuất của toàn ngành. Do đó cũng là ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề nhất từ tình hình kinh tế, chính trị, xã hội thế giới. Dự kiến tổng cầu dệt may thế giới trong năm 2024 ở mức 715 tỷ USD, tăng nhẹ so với 2023 nhưng vẫn thấp hơn năm 2022, chỉ bằng mức 2020 diễn ra COVID-19, báo hiệu một năm 2024 không có nhiều khởi sắc.

Ông Lê Tiến Trường – Chủ tịch HĐQT Vinatex nhận xét, năm 2024, cả Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF), Chartered bank đều đưa ra dự báo đồng Euro, bảng Anh, yên Nhật đều lên giá so với đồng đô la Mỹ. Trong bối cảnh đó, đồng Việt Nam cũng khó có xu thế giảm giá mạnh so với đồng Đô la. Dự báo, thị trường dệt may Mỹ có thể tăng trưởng từ 8 – 10% về nhu cầu. Tổng cầu có xu hướng cải thiện so với năm 2023 nhưng còn nhiều bất định phụ thuộc vào diễn biến thị trường ở Mỹ, châu Âu, Trung Quốc và Nhật Bản. Với mức độ cải thiện kinh doanh của quý 4, giảm nhanh tồn kho thì theo ông Trường “có những hy vọng về đơn hàng ngành may sớm trở lại”.

Tuy nhiên, ngành Dệt may vẫn phải đối diện với 2 thách thức đó là hiệu suất khai thác các nhà máy ở trong nước của Trung Quốc vẫn còn thấp nên về chính sách vĩ mô họ sẽ tăng cường sản xuất trong nước, hạn chế nhập khẩu. Đối với ngành sợi kết quả kinh doanh phụ thuộc nhiều vào mức độ chính sách của Trung Quốc. Giá nguyên liệu bông, xơ sẽ thấp trong nửa đầu năm 2024.

Quỹ đầu tư VinaCapital cũng vừa đưa ra nhận định, các doanh nghiệp (DN) dệt may Việt Nam sẽ còn phải đối mặt với nhiều thách thức. Trong đó, nhu cầu từ thị trường Mỹ còn yếu sẽ kìm hãm quá trình phục hồi của các DN XK Việt Nam (Mỹ hiện chiếm hơn 40% tổng kim ngạch XK dệt may của Việt Nam).

Hiện nhiều thương hiệu thời trang và nhà cung cấp trên thế giới cũng đưa ra nhận định “không chắc chắn” về triển vọng thị trường trong năm 2024. Các nhà bán lẻ thời trang đang phải đối mặt với nhiều thách thức khác nhau, bao gồm mức tồn kho cao, nhu cầu tiêu dùng thấp và cạnh tranh gia tăng. Do đó, các thương hiệu thời trang có thể sẽ đẩy mạnh việc phòng thủ trong kinh doanh và các nhà cung cấp sẽ phải chịu ảnh hưởng lớn hơn từ nhu cầu đơn hàng giảm xuống khi vấn đề nay lan đến khắp chuỗi cung ứng.

Cần tăng cường dự báo thị trường ngắn hạn

Tổng Giám đốc Vinatex cho rằng, trước những dự báo bất ổn của thị trường năm 2024, ngành Dệt may Việt Nam cần tập trung vào công tác thị trường. Bởi nhu cầu giảm chắc chắn dẫn đến cạnh tranh cao trong việc giành đơn hàng, do đó, công tác thị trường là yếu tố quan trọng hàng đầu. Trong đó, cần củng cố đội ngũ cán bộ làm công tác thị trường, xây dựng chiến lược bài bản trong việc xác định phân khúc sản phẩm, phát triển thị trường và khách hàng mới. Bên cạnh dự báo mang tính chất định hướng dài hạn cần tăng cường dự báo ngắn hạn để ứng phó nhanh với sự biến động của thị trường.

Ngoài ra, theo ông Hiếu, DN dệt may cần “tìm được điểm đột phá” bởi bí quyết thành công của bất cứ DN nào đều nằm ở khả năng phát hiện và đón đầu xu hướng. Nếu các đơn vị xác định được “điểm đột phá” của mình, có thể là sản phẩm mới, thị trường mới, khách hàng mới… thì cần hành động quyết liệt và tốc độ để có thể nhanh chóng vượt lên.

Đây cũng là điểm mà các DN dệt may đang hướng tới khi hầu hết lãnh đạo DN đều cho rằng “tâm thế hiện nay của DN không phải là đối phó khó khăn mà là nắm thời cơ, chớp cơ hội để có hiệu quả cao nhất. Chuẩn bị điều kiện thiết bị, năng lực quản trị, sản xuất với năng suất, chất lượng cao nhất. Tiếp tục tiết kiệm và bảo đảm chi phí sản xuất tốt nhất, có hiệu quả sớm nhất”.

Cùng với đó là chấp nhận hy sinh lợi nhuận để cân bằng tiêu chí, ưu tiên quyền lợi người lao động lên trên hết, tiếp đến là cổ đông. DN phải triển khai chính sách giảm giá mạnh, có khi giảm tới 80% để giải quyết “bài toán” tồn kho. Hoặc thậm chí, DN biết lỗ vẫn duy trì nhà máy sản xuất, tạo nền tảng sản xuất cho xã hội, tạo việc làm cho người lao động. “Chúng tôi nhận định, lỗ là tạm thời, DN chấp nhận lùi 1 bước để sau này bước 3 bước phục hồi” – lãnh đạo May Việt Tiến chia sẻ.