‘Nữ thần bình minh cánh tro’, loài thằn lằn bay cổ nhất vừa được phát hiện

Loài thằn lằn bay 209 triệu năm tuổi này nằm trong số hơn 1.000 hóa thạch kỷ Trias được khai quật từ đá tại Công viên quốc gia Rừng hóa thạch ở Arizona. Eotephradactylus mcintireae được đặt tên một phần theo tên tro núi lửa tìm thấy trong lớp hóa thạch và Eos, nữ thần bình minh của Hy Lạp, vì nó tiến hóa gần thời điểm bắt đầu hoặc bình minh của lịch sử tiến hóa của thằn lằn bay.

Pterosaurs, được gọi một cách không chính thức là ” pterodactyls “, là loài bò sát biết bay thống trị bầu trời trong thời đại khủng long. Nhóm này đã sản sinh ra nhiều loài khổng lồ, một số có sải cánh dài tới 11 m, nhưng E. mcintireae và các thành viên đầu tiên khác lại nhỏ bé khi so sánh.

“Loài thằn lằn bay này có kích thước bằng một con mòng biển nhỏ và có thể đậu trên vai bạn”, tác giả chính của nghiên cứu , Ben Kligman , nhà cổ sinh vật học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Smithsonian ở Washington, DC, cho biết.

E. mcintireae chỉ là một thành viên của hệ sinh thái đã mất được mô tả trong nghiên cứu, vừa được công bố trên tạp chí PNAS. Kho hóa thạch Arizona cũng bao gồm các loài lưỡng cư khổng lồ, cá mập nước ngọt, các sinh vật giống cá sấu bọc thép và một trong những hóa thạch rùa lâu đời nhất được biết đến.

Những phát hiện này giúp các nhà nghiên cứu hiểu được những loài động vật nào đã sống trước sự kiện tuyệt chủng hàng loạt dữ dội, có khả năng là do các vụ phun trào núi lửa gây ra, đã kết thúc kỷ Trias vào khoảng 201 triệu năm trước.

Một trận lụt đã cuốn trôi loài thằn lằn nhỏ bé?

Vào cuối kỷ Trias, đông bắc Arizona nằm ngay phía trên đường xích đạo ở giữa siêu lục địa Pangaea. Vào thời điểm đó, cảnh quan bán khô hạn được đánh dấu bằng những con sông và kênh nhỏ có khả năng dễ bị ngập lụt, theo một tuyên bố do Viện Smithsonian đưa ra. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng một trận lụt đã cuốn trôi loài thằn lằn bay nhỏ bé và các loài động vật khác sống trong khu vực vào thời điểm đó, chôn vùi xác chúng trong trầm tích và tro.

Một nhóm các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện ra những gì còn sót lại của lớp xương Trias vào năm 2011. Các hóa thạch chủ yếu nhỏ và mỏng manh, vì vậy thay vì cố gắng khai quật chúng tại hiện trường, nhóm đã trích xuất các khối trầm tích lớn và xử lý chúng trong phòng thí nghiệm.

Nhiều khối đã được chuyển đến Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Smithsonian, nơi các tình nguyện viên đã dành hàng nghìn giờ để cẩn thận trích xuất các hóa thạch. Một tình nguyện viên tên là Suzanne McIntire đã trích xuất một hàm thuộc về loài thằn lằn bay vào năm 2013 và tên loài này được đặt tên là mcintireae để vinh danh khám phá của cô.

Một cộng đồng các loài mới tiến hóa được tiết lộ, chẳng hạn như thằn lằn bay và rùa, cùng chia sẻ địa hình với nhau và các loài động vật cổ xưa hơn, chẳng hạn như động vật lưỡng cư khổng lồ, trước khi loài sau tuyệt chủng vào cuối kỷ Trias.

Theo Live Science