Vào ngày 22 tháng 7 năm 1894, khi phần lớn thế giới vẫn còn quen với tiếng vó ngựa vang vọng trên các con đường lát đá, một sự kiện mang tính cách mạng đã diễn ra tại nước Pháp. Đó là cuộc đua xe hơi cạnh tranh đầu tiên trên thế giới, một chặng hành trình dài 126 km từ Paris đến Rouen, được tổ chức bởi tờ báo Le Petit Journal .
Sự kiện này không chỉ là một cuộc thi thể thao đơn thuần, mà còn là cột mốc đặt nền móng cho sự ra đời của ngành công nghiệp ô tô hiện đại. Một cuộc chạy đua kỳ lạ, nơi những chiếc xe 4 bánh là nhân vật chính và tương lai của giao thông nhân loại bắt đầu lăn bánh.
Thời điểm cuối thế kỷ 19, khái niệm “xe không ngựa”, tức phương tiện cơ giới không cần động vật kéo vẫn là điều gì đó mới lạ, thậm chí mang màu sắc viễn tưởng đối với nhiều người. Khi Le Petit Journal , một tờ báo lớn tại Pháp thời đó, tuyên bố tổ chức một cuộc thi cho những chiếc xe chạy bằng động cơ, công chúng đã đổ dồn sự chú ý vào sự kiện này với đủ thái độ từ háo hức đến hoài nghi.
Mục tiêu của cuộc đua, theo ban tổ chức, là để chứng minh tiềm năng của những phương tiện cơ giới có thể “vận hành một cách dễ dàng và an toàn mà không cần sự hỗ trợ của ngựa”.
Cuộc đua thu hút sự tham gia của 102 phương tiện đăng ký, trong đó có xe chạy bằng hơi nước, xe dùng xăng dầu và thậm chí có cả xe chạy bằng động cơ nén khí. Tuy nhiên, chỉ có 25 chiếc vượt qua vòng kiểm tra kỹ thuật và được phép tham gia chặng đua chính thức.
Trong số đó, nhiều chiếc có hình dáng kỳ dị, chẳng hạn như những cỗ xe trông giống xe ngựa nhưng gắn thêm ống khói, hoặc các phương tiện ba bánh gắn động cơ kiểu thử nghiệm. Không có bất kỳ chuẩn mực thiết kế nào – mọi sáng tạo đều được thử nghiệm trong một thế giới hoàn toàn mới.
Vào sáng ngày 22/7, các tay đua xuất phát từ Porte Maillot, ngoại ô Paris, tiến về thành phố Rouen cách đó 126 km. Tuy không phải là một cuộc đua tốc độ thuần túy (yếu tố an toàn và khả năng kiểm soát xe cũng là tiêu chí quan trọng), nhưng không khí tại vạch xuất phát vẫn náo nhiệt như một lễ hội.
Hàng ngàn người dân đứng hai bên đường để cổ vũ cho những “cỗ xe không ngựa” mà họ chưa từng thấy ngoài đời. Đường đua chủ yếu là các con đường đất, gồ ghề và nhiều đoạn trơn trượt, càng làm tăng thêm mức độ mạo hiểm cho các tay đua và chiếc xe của họ.
Mặc dù có nhiều chiếc xe không thể đi hết chặng đường vì sự cố kỹ thuật, sự cố động cơ hoặc quá nóng, nhưng một số mẫu xe đã chứng minh được tính thực tiễn và tiềm năng vượt trội. Người về đích đầu tiên là Comte Jules-Albert de Dion với chiếc xe hơi chạy bằng hơi nước De Dion-Bouton, chỉ mất khoảng 6 giờ 48 phút để hoàn thành chặng đường.
Tuy nhiên, do chiếc xe này cần một người phụ trách nồi hơi, nó không đáp ứng được yêu cầu “vận hành dễ dàng và an toàn” nên không được trao giải nhất chính thức.
Thay vào đó, giải thưởng danh dự thuộc về hai chiếc xe của hãng Peugeot và Panhard & Levassor, cả hai đều sử dụng động cơ đốt trong do Daimler chế tạo. Đây là chiến thắng mang tính biểu tượng của công nghệ động cơ đốt trong trước động cơ hơi nước và cũng là sự khởi đầu cho thời đại xe hơi hiện đại. Cuộc thi đã chứng minh rằng các phương tiện cơ giới có thể trở thành phương tiện giao thông thực sự khả thi, vượt qua các giới hạn của kỹ thuật và hoài nghi của xã hội đương thời.
Cuộc đua Paris–Rouen năm 1894 còn có một vai trò quan trọng khác: đặt nền móng cho sự ra đời của các giải đua xe thể thao sau này. Các sự kiện như Grand Prix, Le Mans hay thậm chí là Công thức 1 đều có nguồn gốc xa xôi từ chính cuộc đua “đầu tiên của thế giới” này. Nó cũng góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô Pháp nói riêng và châu Âu nói chung, khi hàng loạt hãng xe sau đó được thành lập để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của xã hội đối với phương tiện cơ giới.
Ngày nay, nếu nhắc đến lịch sử xe hơi, nhiều người sẽ nghĩ tới những cái tên lớn như Ford, Mercedes-Benz hay Ferrari. Nhưng ít ai biết rằng, chính cuộc thi Paris–Rouen năm 1894 mới là viên gạch đầu tiên đặt nền móng cho tất cả.
Sự kiện ấy không chỉ là một cuộc chạy đua, mà còn là một lời tuyên bố: thời đại của xe không ngựa đã bắt đầu, và nó sẽ thay đổi thế giới mãi mãi. Trên con đường bụi mù năm ấy, chiếc bánh xe đầu tiên của cách mạng giao thông hiện đại đã lăn bánh. Và kể từ đó, không gì có thể ngăn nổi tốc độ của tương lai.
Nguồn tin: https://genk.vn/chuyen-chua-ke-ve-cuoc-dua-xe-dau-tien-cua-nhan-loai-khi-ca-the-gioi-van-thich-dung-xe-ngua-va-nghi-ngo-ve-o-to-20250722111307685.chn
