Công ty trí tuệ nhân tạo của Elon Musk – xAI – vừa chính thức khởi kiện Apple và OpenAI tại tòa liên bang bang Texas. Trong đơn kiện, Musk cáo buộc sự liên kết giữa Apple và OpenAI không chỉ mang tính hợp tác công nghệ đơn thuần, mà còn là một “thỏa thuận độc quyền trá hình” nhằm khóa chặt thị trường và triệt tiêu các đối thủ mới nổi. Tâm điểm của cáo buộc là việc Apple tích hợp ChatGPT vào hệ điều hành iOS, biến nó thành lựa chọn mặc định trên hàng trăm triệu thiết bị, qua đó mang về cho OpenAI quyền tiếp cận “hàng tỷ lời nhắc của người dùng”.
Trong hồ sơ pháp lý, xAI khẳng định Apple đã “ưu ái trắng trợn” khi để ChatGPT chiếm vị trí nổi bật trong App Store, trong khi các chatbot khác dù được người dùng đánh giá cao vẫn bị gạt ra ngoài lề. Theo Musk, đây là một chiến dịch chống cạnh tranh có chủ đích, được xây dựng để dần biến Apple và OpenAI thành bộ đôi độc quyền trong lĩnh vực trợ lý AI tiêu dùng. Đơn kiện không chỉ đòi bồi thường thiệt hại hàng tỷ USD, mà còn yêu cầu tòa ban hành lệnh cấm mọi hành vi bóp méo thị trường trong tương lai.
Phía Apple phản hồi bằng tuyên bố nhấn mạnh rằng “Apple Intelligence” cho phép người dùng chủ động lựa chọn, và mỗi khi chuyển sang ChatGPT, hệ thống đều xin phép rõ ràng, đồng thời ẩn địa chỉ IP và không lưu trữ dữ liệu nếu người dùng không đăng nhập. OpenAI thì gọi đây là “một phần trong chuỗi hành vi quấy rối” mà Musk đã theo đuổi từ lâu kể từ khi ông rời khỏi ban lãnh đạo công ty.
Trong trường hợp này, yếu tố dữ liệu trở thành bằng chứng then chốt. Nếu thực sự OpenAI được hưởng lợi từ “hàng tỷ prompts” trong khi các đối thủ không thể tiếp cận nguồn dữ liệu tương đương, vòng lặp “dữ liệu – chất lượng – thị phần” sẽ củng cố sức mạnh độc quyền một cách khó cưỡng. Ngược lại, nếu Apple chứng minh cơ chế bảo mật và không chia sẻ dữ liệu người dùng, lập luận của Elon Musk sẽ lung lay.
Tại châu Âu, bức tranh pháp lý thậm chí còn khắt khe hơn. Apple vừa bị Ủy ban châu Âu phạt nặng vì vi phạm quy định chống “chặn hướng” trong Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA). Theo DMA, bất kỳ nền tảng nào được coi là “người gác cổng” phải đảm bảo tính trung lập, không được tự ưu ái một dịch vụ. Nếu Apple triển khai ChatGPT mặc định trên iPhone tại châu Âu, nguy cơ vi phạm DMA là rõ ràng, buộc họ phải cung cấp màn hình lựa chọn hoặc cơ chế cài đặt bình đẳng cho nhiều mô hình AI.
Vụ kiện của Musk vì vậy không chỉ là một cuộc chiến cá nhân, mà còn là phép thử quan trọng cho khung pháp lý toàn cầu. Nó buộc tòa án Mỹ phải cân nhắc: liệu “mặc định” trong kỷ nguyên AI có giống như “mặc định trình duyệt” trong kỷ nguyên internet, và liệu dữ liệu hành vi người dùng có thể trở thành rào cản cạnh tranh mới? Trong dài hạn, tác động từ vụ kiện có thể định hình lại cả ngành. Nếu Musk thắng, Apple có thể bị buộc phải mở màn hình lựa chọn trợ lý AI mặc định, minh bạch hóa tiêu chí xếp hạng trong App Store và cho phép người dùng dễ dàng chuyển đổi dữ liệu giữa các chatbot.
Trong nhiều thập kỷ, quyền lực trong công nghệ luôn gắn với những “cổng phân phối”: Microsoft với Windows, Google với tìm kiếm, Apple với App Store. Nay, khi AI trở thành lớp hạ tầng mới, câu hỏi đặt ra vẫn không thay đổi: liệu những gã khổng lồ có dùng quyền lực cổng để tự ưu ái và khóa chặt thị trường, hay luật pháp sẽ buộc họ chia sẻ quyền lực?
Theo: WSJ
Nguồn tin: https://genk.vn/elon-musk-kien-apple-openai-cao-buoc-1-thoa-thuan-doc-quyen-tra-hinh-dang-giet-chet-cac-doi-thu-moi-noi-20250826141110944.chn
