Trong một nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí Space Policy , các nhà khoa học đã đưa ra một ý tưởng táo bạo và gây tranh cãi: cố tình đưa sự sống từ Trái Đất đến một thế giới ngoài hành tinh, cụ thể là Enceladus, mặt trăng băng giá của Sao Thổ để quan sát cách sự sống phát triển trong môi trường xa lạ.
Enceladus, cùng với Europa của Sao Mộc, từ lâu đã được coi là một trong những ứng cử viên sáng giá nhất trong Hệ Mặt Trời cho việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.
Những đại dương ngầm sâu dưới lớp băng của nó, cùng với bằng chứng về hoạt động hóa học và các yếu tố cần thiết cho sự sống, khiến Enceladus trở thành mục tiêu đầy hấp dẫn cho các sứ mệnh khám phá liên hành tinh.
Tuy nhiên, trong trường hợp các sứ mệnh tới đây không phát hiện ra bất kỳ dấu hiệu nào của sự sống, một nhóm nhà khoa học cho rằng có thể cân nhắc khả năng đưa vi sinh vật từ Trái Đất lên Enceladus để quan sát và nghiên cứu quá trình chúng sinh sôi trong môi trường xa lạ.
Theo nhóm tác giả, viễn cảnh này có thể tái hiện một cách trực tiếp những giai đoạn sơ khai nhất của sự sống trên Trái Đất, khi sự sống bắt đầu nảy nở từ các lỗ thông thủy nhiệt dưới đáy đại dương.
“Kiến thức thu được từ việc tiêm chủng vào các đại dương băng giá của các mặt trăng này đặc biệt có thể áp dụng cho việc tìm hiểu về sự lan truyền sự sống trong các đại dương sơ khai”, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh.
Đề xuất này không chỉ nhằm mục tiêu hiểu thêm về cội nguồn của sự sống mà còn mở ra những hướng đi mới cho việc con người định cư ở các thế giới khác trong tương lai.
Nếu có thể tạo ra một hệ sinh thái tự duy trì trong lòng Enceladus, điều đó có thể cung cấp nguồn tài nguyên sinh học và hóa học cần thiết cho các sứ mệnh khám phá sâu hơn vào không gian, thậm chí hỗ trợ các tiền đồn khoa học hoặc khai thác tài nguyên tại Hệ Mặt Trời ngoài.
Tuy nhiên, các tác giả cũng không né tránh những tranh luận đạo đức sâu sắc xoay quanh đề xuất này.
Họ đặt ra câu hỏi: nếu không phát hiện thấy sự sống tại Enceladus, liệu con người có nên ngay lập tức coi đó là vùng đất “trống” để tiến hành thử nghiệm? Hay chúng ta cần mức độ chắc chắn cao đến đâu mới dám đưa ra quyết định như vậy? Và quan trọng hơn cả: loài người có thực sự có quyền thay đổi sinh quyển của một thiên thể khác, dù chỉ là tạm thời hay vĩnh viễn?
“Chỉ vì chúng ta có thể làm điều gì đó không có nghĩa là chúng ta nên làm điều đó”, nhóm tác giả cảnh báo.
Họ cũng chỉ ra rằng, những gì đang được thảo luận tại Enceladus có thể được áp dụng cho nhiều thiên thể tiềm năng khác, như đại dương ngầm của Europa, Titan (mặt trăng lớn nhất của Sao Thổ), tiểu hành tinh Ceres, hay bất kỳ hành tinh nào khác mà nhân loại phát hiện có điều kiện sống nhưng chưa có sự sống.
Những câu hỏi đạo đức, sinh học và chính trị trong việc lan truyền sự sống ra ngoài Trái Đất từ lâu đã là chủ đề gây tranh cãi trong giới khoa học vũ trụ.
Nỗi lo sợ về việc gây ô nhiễm sinh học – tức làm biến đổi các hệ sinh thái tự nhiên ngoài hành tinh bằng vi sinh vật Trái Đất – luôn là điều được các tổ chức như NASA hay ESA cân nhắc rất kỹ lưỡng trong mọi sứ mệnh tiếp cận các thiên thể tiềm năng có nước.
Mặc dù về mặt công nghệ, các tác giả tin rằng việc “gieo mầm sự sống” lên Enceladus là hoàn toàn khả thi, họ cũng nhấn mạnh rằng đây là lúc nhân loại cần thảo luận công khai và minh bạch hơn bao giờ hết về những giới hạn đạo đức và sinh học trong việc khám phá vũ trụ.
Việc hiểu thêm về sự sống có thể là bước ngoặt lớn cho khoa học và triết học, nhưng cái giá phải trả nếu sai lầm kể cả khi chỉ là một vi khuẩn có thể rất lớn.
Nguồn tin: https://genk.vn/de-xuat-gay-tranh-cai-co-tinh-dua-su-song-den-mat-trang-enceladus-de-quan-sat-dieu-gi-se-xay-ra-20250530113725133.chn
