Ngày 25 tháng 4 năm 1961, Văn phòng Sáng chế Hoa Kỳ chính thức cấp bằng sáng chế số 2,981,877 cho Robert Noyce , khi đó đang làm việc tại Fairchild Semiconductor, cho phát minh về vi mạch tích hợp sử dụng công nghệ silicon. Đây là cột mốc có vẻ kín tiếng, nhưng lại trở thành nền tảng cho toàn bộ ngành công nghiệp điện tử trong sáu thập kỷ tiếp theo – từ máy tính, điện thoại thông minh, đến vệ tinh và máy chủ AI.
Khái niệm vi mạch tích hợp (integrated circuit) – tức tích hợp nhiều bóng bán dẫn và linh kiện điện tử lên cùng một miếng silicon duy nhất – đã được đề xuất trước đó bởi Jack Kilby của Texas Instruments vào năm 1958. Kilby thực hiện thiết kế của mình trên chất nền germanium và được cấp bằng sáng chế năm 1960. Tuy nhiên, phiên bản của Noyce – sử dụng silicon, quy trình quang khắc (photolithography) và phương pháp liên kết kim loại hiệu quả hơn – mới là nền tảng phù hợp cho sản xuất hàng loạt.
Robert Noyce, dù ít khi được nhắc đến như Steve Jobs hay Bill Gates, vẫn là người góp phần thiết kế ra thế giới điện tử hiện đại, từ cấp độ vật lý.
Dù có tranh cãi pháp lý về việc ai là “cha đẻ thực sự” của vi mạch tích hợp, giới công nghiệp bán dẫn nhìn nhận rằng Kilby mở đường, còn Noyce đặt nền móng cho sản xuất quy mô lớn . Cũng nhờ phát minh này, Robert Noyce không chỉ trở thành nhân vật quan trọng tại Fairchild mà còn là đồng sáng lập Intel vào năm 1968 – nơi tiếp tục thương mại hóa các chip vi xử lý trên chính nền tảng IC mà ông từng đăng ký bản quyền.
Việc cấp bằng sáng chế cho Noyce không chỉ là một thủ tục pháp lý. Nó xác lập cơ sở để công nghệ vi mạch chuyển từ phòng thí nghiệm ra dây chuyền sản xuất , và mở đường cho sự bùng nổ của ngành điện tử hiện đại. Với vi mạch tích hợp, thiết bị điện tử không còn cồng kềnh, rườm rà hàng trăm linh kiện rời rạc, mà có thể được thu gọn vào các chip nhỏ như đầu ngón tay. Từ đó, máy tính cá nhân, thiết bị di động, đồng hồ thông minh, cảm biến, xe điện – tất cả đều trở nên khả thi.
Quan trọng hơn, phát minh này không chỉ tác động đến phần cứng. Nó thay đổi luôn cả tư duy thiết kế hệ thống , buộc các kỹ sư, nhà lập trình và nhà sản xuất phải nghĩ theo hướng tối ưu trên diện tích siêu nhỏ, dùng ít điện năng hơn và đạt hiệu suất cao hơn – chính là nguyên lý nền tảng cho mọi cuộc đua công nghệ suốt từ đó đến nay.
Tính đến hiện tại, mọi con chip hiện đại – từ CPU trong laptop đến GPU trong data center – đều là hậu duệ kỹ thuật trực tiếp của công trình được cấp bằng sáng chế vào ngày 25/4/1961 . Và Robert Noyce, dù ít khi được nhắc đến như Steve Jobs hay Bill Gates, vẫn là người góp phần thiết kế ra thế giới điện tử hiện đại, từ cấp độ vật lý.
Nguồn tin: https://genk.vn/ban-chua-tung-nghe-ten-ong-ay-nhung-moi-con-chip-ban-dang-dung-deu-bat-nguon-tu-day-20250425092534281.chn
