Việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia với trọng tâm phát triển quỹ nhà ở xã hội cho thuê không chỉ mở ra cơ hội an cư cho người dân, mà còn là bước đi chiến lược nhằm ổn định thị trường bất động sản trong dài hạn…
Thời gian qua, trong bối cảnh khả
năng tiếp cận nhà ở của người dân ngày càng hạn chế, giá nhà lại liên tục leo
thang đã trở thành chủ đề nóng trên cả nghị trường lẫn các diễn đàn xã hội.
TIỀN TIẾT KIỆM ĐUỔI KHÔNG KỊP GIÁ NHÀ
Dữ liệu nghiên cứu của Viện nghiên
cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy tính đến cuối
quý 3/2025, chỉ số giá căn hộ chung cư tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí
Minh tăng lần lượt 96,2%; 72,6% và 56,9% so với năm 2019. Giá bán trung bình
các dự án trong tập mẫu tại 3 thành phố này đã lên tới 78,9 triệu đồng/m2 ở Hà
Nội; 67,4 triệu đồng/m2 ở Đà Nẵng; và 81,6 triệu đồng/m2 ở Thành phố Hồ Chí
Minh.
Đến thời điểm hiện tại, giá căn hộ
tại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh (cũ) đang tiến tới mức giá cao hơn sau thời
gian dài tích lũy. Còn giá căn hộ tại Đà Nẵng và Hà Nội bắt đầu có xu hướng đi
ngang trên mặt bằng giá cao, khi nhà đầu tư vẫn chưa chịu nhiều áp lực tài
chính và kỳ vọng tăng giá được duy trì.
Tính đến cuối quý 3/2025, chỉ số giá căn hộ chung cư tại Hà Nội, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh tăng lần lượt 96,2%; 72,6% và 56,9% so với năm 2019.
Trong khi đó, thu nhập bình quân
người lao động chỉ khoảng 15 triệu đồng/tháng, khiến tỷ lệ giá nhà/thu nhập vượt
xa khả năng chi trả. Một cặp vợ chồng trẻ phải mất đến 10 năm tích lũy mới đủ một
phần vốn mua nhà, nhưng trong thời gian đó, giá nhà tăng nhanh hơn tiết kiệm, dẫn
đến tình trạng “tiền tiết kiệm luôn đuổi không kịp giá nhà”. Thực tế này khiến
việc lựa chọn thuê nhà trong dài hạn trở thành xu hướng ngày càng phổ biến.
Tuy
nhiên, giữa bối cảnh thị trường cho thuê nhà ở tại Việt Nam còn thiếu tính
chuyên nghiệp và ổn định, việc thuê nhà chỉ có thể giúp giảm áp lực tài chính
trong ngắn hạn, mà chưa thể đáp ứng nhu cầu an cư bền vững của người dân.
Theo VARS IRE, mặc dù Nhà nước đã
ban hành nhiều chính sách thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, giúp tốc độ triển
khai Đề án nhà ở xã hội được cải thiện nhưng kết quả chưa đạt kỳ vọng, và ngay
cả khi đề án đạt được mục tiêu, thì nguồn cung nhà ở xã hội vẫn không thể đáp ứng
đủ nhu cầu.
Tính đến quý 3/2025, cả nước mới
có 692 dự án được triển khai với quy mô 633.000 căn. Trong đó, số căn hoàn
thành thực tế cũng chỉ đạt hơn ¼ mục tiêu giai đoạn 1. Bởi việc phát triển nhà
ở xã hội hiện nay chủ yếu dựa vào các chính sách khuyến khích doanh nghiệp, song
biên lợi nhuận thấp, thủ tục phức tạp, thiếu quỹ đất sạch và cơ chế ưu đãi thiếu
ổn định nên doanh nghiệp thiếu động lực tham gia.
Trước thực trạng này, VARS IRE
cùng nhiều chuyên gia đã kiến nghị cần thay đổi mô hình phát triển nhà ở xã hội
theo hướng Nhà nước đóng vai trò chủ đạo, từ hoạch định chủ trương, bố trí quỹ
đất, nguồn vốn đến tổ chức triển khai.
Để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, mới đây, Chính phủ đã
ban hành Nghị định 302/2025, thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia, hoạt động theo hai cấp:
Quỹ trung ương được thành lập và quản lý bởi Bộ Xây dựng, trong khi Quỹ địa
phương do UBND cấp tỉnh lập và quản lý.
Nguồn hình thành Quỹ đa dạng, bao gồm
ngân sách Nhà nước, giá trị quỹ đất dành cho hạ tầng nhà ở xã hội, tiền bán nhà
thuộc tài sản công, tiền đấu giá quyền sử dụng đất, cùng các nguồn đóng góp tự
nguyện trong và ngoài nước cũng như các nguồn hợp pháp khác.
Đáng chú ý, mục tiêu trọng tâm của
Quỹ là tạo lập và phát triển nhà ở xã hội để cho thuê, đồng thời được phép mua
nhà thương mại để cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuê.
PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG NHÀ CHO THUÊ LÀ CẦN THIẾT
Chia sẻ tại một tọa đàm gần đây, Tiến
sỹ Võ Trí Thành, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ quốc
gia, đánh giá nếu được thiết kế và vận hành minh bạch, Quỹ Nhà ở quốc gia có thể
trở thành một công cụ chính sách quan trọng, giúp hàng triệu người dân có cơ hội
an cư.
Tuy nhiên, ông Đinh Minh Tuấn, Batdongsan.com.vn, lưu ý để Quỹ phát huy hiệu quả, cần cơ chế huy động vốn đa dạng, nhưng nên quy định
tỷ lệ đóng góp từ các kênh: Nhà nước, ngân hàng, doanh nghiệp, người dân và tổ
chức quốc tế. Khi đó, Quỹ mới có sức sống dài hạn và tránh phụ thuộc.
Việc tập trung vào mô hình chỉ cho thuê, không bán sẽ giúp đảm bảo nguồn cung ổn định, hạn chế đầu cơ và duy trì chi phí thuê ở mức hợp lý, bền vững.
Cũng đưa ra góc nhìn, VARS IRE
cho rằng việc Nhà nước trực tiếp tham gia tạo lập nhà ở xã hội, nhất là nhà ở
xã hội để cho thuê, là giải pháp an cư chiến lược, phù hợp với xu hướng quốc tế.
Nhiều quốc gia đã triển khai thành công mô hình này, như ở Singapore, hơn 80%
dân số sống trong nhà do HDB phát triển; Hàn Quốc hình thành các doanh nghiệp
nhà nước chuyên phát triển nhà ở xã hội; còn Đức có chính sách hỗ trợ lâu dài
cho nhà ở giá rẻ với cam kết cho thuê thấp hơn thị trường trong 15-25 năm.
Tại Việt Nam, phát triển thị trường
nhà ở cho thuê là bước đi cần thiết. Trong bối cảnh giá nhà ở xã hội cũng tăng
cao, vượt khả năng tài chính của nhiều nhóm đối tượng có thu nhập trung bình và
nhiều vấn đề phát sinh khi thực thi chính sách, việc tập trung vào mô hình chỉ
cho thuê, không bán sẽ giúp đảm bảo nguồn cung ổn định, hạn chế đầu cơ và duy
trì chi phí thuê ở mức hợp lý, bền vững. Nhờ đó, người dân, đặc biệt là nhóm
thu nhập thấp và trung bình sẽ có cơ hội thực sự được an cư, đồng thời giảm dần
áp lực về việc sở hữu nhà.
Song, để thuê nhà thực sự trở
thành một giải pháp bền vững, VARS IRE cho rằng cần thúc đẩy hợp tác công – tư
(PPP). Trong đó, doanh nghiệp tham gia xây dựng dự án, Nhà nước mua lại quyền sở
hữu hoặc thuê lại để vận hành.
Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu, ban hành quy
định về tiêu chuẩn nhà ở cho thuê, bao gồm giới hạn mức tăng giá hàng năm, áp dụng
hợp đồng thuê dài hạn và minh bạch hóa điều kiện điều chỉnh và đề xuất các cơ
chế, chính sách ưu đãi khuyến khích sự tham gia của xã hội trong việc đẩy mạnh
xây dựng nhà ở cho thuê.
Về dài hạn, khi nguồn cung nhà ở,
đặc biệt là nhà ở giá phù hợp và nhà ở cho thuê được cải thiện, cán cân cung –
cầu trên thị trường sẽ dần ổn định. Một phần nhu cầu sở hữu được thay thế bằng
nhu cầu thuê có thể giúp giảm sức ép tăng giá và tạo điều kiện cho thị trường bất
động sản vận hành minh bạch, bền vững hơn, đồng thời, mở ra cơ hội an cư thực sự
cho đông đảo người dân
-Hoàng Bách
Nguồn tin: https://vneconomy.vn/giai-phap-giup-nguoi-dan-vuot-qua-ap-luc-gia-nha-leo-thang.htm
