Vì sao động đất rung chuyển Tây Nguyên, miền Trung?

Trận động đất xảy ra lúc 11 giờ 35 phút 10 giây (giờ Hà Nội) trưa nay tại khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum với độ lớn 5.0, độ sâu chấn tiêu khoảng 8,1km. Đây là trận mạnh nhất từng ghi nhận được ở khu vực này.

Theo TS Nguyễn Xuân Anh, Giám đốc Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, trận động đất đạt ngưỡng độ lớn trung bình. Các địa phương cần kiểm tra đánh giá thiệt hại. Cơ quan này đã phát đi cảnh báo rủi ro thiên tai cấp 2 do động đất.

Trước khi trận động mạnh 5.0 độ xảy ra trưa nay, từ sáng sớm đến trưa, khu vực này đã ghi nhận 3 trận động đất liên tiếp. Trận động đất đầu tiên xảy ra lúc 3 giờ 12 phút 14 giây với độ lớn 3.4 trên địa bàn huyện khu vực huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Hai trận tiếp theo xảy ra lúc lúc 8 giờ 35 phút 29 giây (giờ Hà Nội) và 11 giờ 17 phút 46 giây với độ lớn lần lượt là 3.3 và 4.1.

Hiện tại chưa có thống kê thiệt hại do trận động đất gây ra. Tuy nhiên, khu vực Tây Nguyên và các tỉnh ven biển Trung và Nam Trung Bộ nước ta cảm nhận được rung chấn từ trận động đất này.

Tại Đà Nẵng, người dân cảm nhận rõ rung chấn từ trận động đất này. Nhiều người dân sống ở chung cư chạy ra khỏi nhà sau khi cảm nhận được rung lắc. Tại các tỉnh Tây Nguyên như Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đắk Nông hay các tỉnh miền Trung như Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà đều ghi nhận phản ánh của người dân về tình trạng rung lắc.

Hơn 3 năm qua, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum là điểm nóng xảy ra động đất ở Việt Nam với hàng trăm trận động đất ghi nhận được, gấp nhiều lần số trận động đất ghi nhận được ở khu vực này trong hơn một thế kỷ trước.

Động đất ở Kon Plông được các nhà khoa học của Viện Vật lý địa cầu (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) nhận định là động đất kích thích , xảy ra do quá trình tích nước của hồ chứa thuỷ điện tác động lên hệ thống đứt gãy hoạt động bên dưới khiến động đất xảy ra sớm hơn so với quy luật tự nhiên. Động đất kích thích tại Kon Plông được nhận định có thể kéo dài trong nhiều năm tới.

Động đất kích thích cũng xảy ra theo chu kỳ, có những thời điểm động đất xảy ra dồn dập, có thời kỳ yên tĩnh hơn, liên quan chặt chẽ đến quá trình vận hành tích nước của hồ chứa thủy điện.

Theo TS Nguyễn Xuân Anh, Giám đốc Trung tâm báo tin động đất và cảnh báo sóng thần, mới đây tại khu vực Kon Plông đã hoàn thiện hệ thống quan trắc động đất. Một đề tài nghiên cứu về động đất kích thích trong khu vực đã được phê duyệt và triển khai. Đây sẽ cơ sở để làm rõ hơn các vấn đề liên quan đến động đất kích thích ở khu vực này.

Tại Việt Nam, động đất kích thích từng xảy ra tại thủy điện Hòa Bình, thủy điện Sông Tranh 2, thủy điện Đắk Đrink. Trong đó, động đất kích thích xảy ra tại sông Tranh 2 kéo dài hơn 10 năm với hàng trăm trận, từng gây xáo trộn đời sống người dân hai huyện Bắc Trà My và Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) trong thời gian dài. Động đất kích thích có thể kéo dài vài năm nhưng cũng có thể kéo dài vài chục năm như từng xảy ra tại Ấn Độ.