Magma có sức tàn phá như thế nào?

Sức mạnh hủy diệt của magma: ăn mòn và đốt cháy

Bản chất ăn mòn của magma là một trong những khía cạnh chính của sức mạnh hủy diệt của nó. Khi magma phun trào hoặc tràn ra, nhiệt độ cao và hàm lượng axit của nó có thể ăn mòn các vật liệu xung quanh. 

Magma rất giàu các chất có tính axit như axit sulfuric và axit clohydric, có thể ăn mòn nhanh chóng các vật liệu xây dựng thông thường như kim loại và đá. Trong quá trình hoạt động của núi lửa, khi magma chảy qua các khu dân cư, nó có thể gây ra thiệt hại nhanh chóng cho các tòa nhà và cơ sở hạ tầng.

Tính dễ cháy của magma cũng là một phần quan trọng tạo nên sức tàn phá của nó. Nhiên liệu trong magma chủ yếu là khí và hydrocarbon, chúng đốt cháy và giải phóng năng lượng rất lớn khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Quá trình đốt cháy này thường rất dữ dội, tạo ra ngọn lửa nhiệt độ cao và khí nóng. 

Trong một vụ phun trào hoặc phun trào núi lửa, tính dễ cháy của magma khiến thảm thực vật xung quanh miệng núi lửa nhanh chóng bị đốt cháy, thậm chí có thể gây ra cháy rừng. Những đám cháy này gây ra mối đe dọa rất lớn đối với môi trường sinh thái xung quanh và sự an toàn tính mạng, tài sản của người dân.

Khi magma phun vào không khí, nhiệt độ và năng lượng cao của nó sẽ khiến khí xung quanh nở ra ngay lập tức và tạo ra một lượng lớn mảnh magma và tro núi lửa. Những vụ phun trào này có thể gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các vật thể trên mặt đất và gây hại cho động vật và con người gần đó. 

Ngoài ra, magma còn rất cơ động và có thể nhanh chóng bao phủ và làm ngập các tòa nhà, đường sá và đất đai. Trong lịch sử, một số vụ phun trào núi lửa đã biến những vùng đất rộng lớn thành sa mạc, phá hủy hệ sinh thái địa phương và buộc cư dân phải di dời.

Tuy nhiên, bất chấp sức tàn phá của magma, các nhà khoa học đã thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa và kiểm soát khác nhau để giảm thiểu mối đe dọa của nó đối với con người và môi trường. Ví dụ, một hệ thống giám sát được thiết lập để theo dõi hoạt động núi lửa kịp thời và tiến hành sơ tán, cảnh báo sớm; phân tích mẫu magma được thực hiện để hiểu sâu hơn về thành phần và tính chất của nó, từ đó dự đoán khả năng phun trào núi lửa trong nâng cao. Ngoài ra, vật liệu và công nghệ xây dựng chống lại sự phun trào của núi lửa cũng được nghiên cứu và phát triển nhằm tăng khả năng chống cháy cho các công trình.

Nguyên nhân magma phá hủy thực vật: nhiệt độ cao và tác dụng hóa học

Nhiệt độ cao là một trong những yếu tố chính khiến magma phá hủy thực vật. Nhiệt độ của magma thường có thể lên tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn độ C, vượt xa phạm vi nhiệt độ mà thực vật có thể chịu được. Khi magma tiếp xúc với bề mặt thực vật, các phân tử sinh học như protein, thành tế bào, màng tế bào trong tế bào thực vật sẽ nhanh chóng bị biến tính và phá hủy dẫn đến chết tế bào và hoại tử mô. Đồng thời, nhiệt độ cao cũng sẽ khiến quá trình bốc hơi, thoát hơi nước của nước tăng mạnh khiến cây không thể thực hiện quá trình quang hợp và hấp thụ chất dinh dưỡng bình thường, cuối cùng khiến cây không thể tồn tại.

Tác dụng hóa học cũng là nguyên nhân quan trọng khiến magma phá hủy thực vật. Magma chứa một lượng lớn các chất có tính axit và kiềm, chẳng hạn như axit sulfuric, axit flohydric, clorua, v.v.. Các hóa chất này sau khi tiếp xúc với thực vật sẽ trải qua một loạt phản ứng hóa học, gây ra sự ăn mòn mạnh và gây tổn hại cho mô thực vật. 

Ví dụ, axit sulfuric và axit flohydric sẽ nhanh chóng hòa tan thành và màng tế bào thực vật, phá hủy cấu trúc và chức năng của tế bào; clorua sẽ kết hợp với các chất dinh dưỡng trong tế bào thực vật tạo thành các hợp chất không thể hấp thụ và sử dụng, làm suy yếu thêm sức sống của thực vật. 

Sự phun trào của magma cũng sẽ tạo ra những đợt sóng xung kích và bắn tung tóe rất lớn, gây thiệt hại cơ học trực tiếp cho cây trồng. Sóng xung kích có thể phá hủy cấu trúc tế bào của thực vật, dẫn đến tổn thương và chết tế bào; tia bắn có thể gây ra tác động mạnh và trầy xước trên bề mặt thực vật, từ đó phá hủy lớp bảo vệ và mô bên ngoài của thực vật.

Tác động của thảm họa magma đến môi trường: suy thoái bề mặt và ô nhiễm đất

Khi magma nổi lên và chảy ra từ miệng núi lửa, nó làm tan chảy vật liệu địa chất xung quanh, tạo thành dung nham. Khi dung nham này chảy, nó làm đá tan chảy và nguội đi nhanh chóng, tạo thành nền tảng magma rắn chắc. Lớp đá gốc magma này sẽ nhanh chóng bao phủ bề mặt, phá hủy hoàn toàn thảm thực vật và đất trên bề mặt. 

Ngoài ra, dung nham cũng sẽ chảy vào các vùng nước như sông, hồ, đại dương làm giảm diện tích mặt nước và gây thiệt hại cho môi trường sống của các loài thủy sinh. Ngoài ra, dung nham còn sẽ làm tắc nghẽn hệ thống thoát nước và đường giao thông, gây khó khăn lớn cho việc phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

Thảm họa magma cũng có thể dẫn đến ô nhiễm đất. Dung nham rất giàu các nguyên tố kim loại và các hóa chất độc hại như sắt, lưu huỳnh, đồng, chì, v.v. Những chất này sẽ bị dung nham hòa tan và thấm vào đất khi dung nham chảy. 

Đất một khi bị ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng, phát triển của cây trồng mà còn đe dọa đến nguồn nước ngầm. Ô nhiễm đất còn có thể khiến thảm thực vật bị rụng và các sinh vật chết, phá hủy sự cân bằng sinh thái. Ngoài ra, nếu thảm họa magma xảy ra ở khu vực đông dân cư cũng có thể gây thương vong và thiệt hại về tài sản.

Để đối phó với tác động của thảm họa magma đối với môi trường, chúng ta nên thực hiện một loạt biện pháp đối phó để giảm thiểu tác động của nó. Trước hết, cần tăng cường hệ thống giám sát, cảnh báo sớm thảm họa magma để kịp thời phát hiện và báo cáo các rủi ro thiên tai có thể xảy ra, từ đó chuẩn bị trước các biện pháp phòng ngừa, ứng phó khẩn cấp. 

Thứ hai, sau thảm họa, cần đánh giá và phục hồi môi trường nhanh chóng để loại bỏ và xử lý cặn magma và chất gây ô nhiễm trong đất, đồng thời khôi phục sự ổn định và chức năng của hệ sinh thái. 

Ngoài ra, cần tăng cường nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ, tìm tòi các phương pháp phòng ngừa thảm họa magma và phục hồi môi trường hiệu quả hơn, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để giảm thiểu tác động của thảm họa magma trong tương lai.

Tham khảo: Zhihu