Từng là những loài vật đẹp đẽ và tràn đầy sức sống, chúng bỗng chốc bùng phát những vết thương, tự đứt lìa cánh tay và tan rã thành những tàn dư ma quái của chính mình. Sau nhiều năm tìm kiếm trong vô vọng, cuối cùng các nhà khoa học đã lần ra dấu vết của kẻ thủ ác vô hình: một loại vi khuẩn nhỏ bé đang thay đổi toàn bộ hệ sinh thái ven biển.
Một nghiên cứu đột phá, được công bố trên tạp chí danh tiếng Nature Ecology & Evolution , đã xác nhận thủ phạm chính là vi khuẩn Vibrio pectenicida (chủng FHCF-3). Kể từ năm 2013, dịch bệnh này đã giết chết ước tính khoảng 5 tỷ con sao biển từ Baja California đến Alaska, gây ra sự suy giảm quần thể nghiêm trọng và tạo ra những chấn động lan tỏa khắp hệ sinh thái.
Hành trình tìm kiếm kẻ thủ ác: Từ nghi vấn đến bằng chứng thuyết phục
Trong nhiều năm, nguyên nhân gây ra dịch bệnh vẫn là một bí ẩn đối với các nhà khoa học. Những cuộc điều tra ban đầu tập trung vào một loại densovirus, nhưng hóa ra đây chỉ là một loài vi sinh vật bình thường cư trú trên cơ thể sao biển khỏe mạnh.
Bước đột phá chỉ đến khi các nhà nghiên cứu thay đổi cách tiếp cận, họ bắt đầu phân tích dịch khoang bụng hay còn gọi là “máu” bên trong của sao biển thay vì chỉ phân tích mô chết.
Tại đó, họ đã tìm thấy Vibrio pectenicida, một tác nhân gây bệnh trước đây bị bỏ qua vì nó không tồn tại tốt trong các mẫu vật đã chết. Để kiểm tra giả thuyết này, các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm trên những con sao biển khỏe mạnh.
Kết quả thật kinh hoàng: chỉ trong vài ngày, những con vật này đã bị mất mô nhanh chóng và chết giống hệt như những con sao biển trong tự nhiên. Đây là bằng chứng rõ ràng và thuyết phục, chính thức xác định Vibrio pectenicida là thủ phạm của đại dịch.
Khi loài săn mồi biến mất, cả hệ sinh thái sụp đổ
Cái chết của hàng tỷ con sao biển có vẻ không đáng kể cho đến khi chúng ta chứng kiến sự thay đổi của đường bờ biển. Sao biển đóng vai trò là loài săn mồi chủ chốt, giúp kiểm soát quần thể các loài khác.
Sự biến mất của chúng đã gây ra một phản ứng dây chuyền, tương tự như câu chuyện của loài sói ở Công viên Quốc gia Yellowstone. Khi sói bị xóa sổ, quần thể nai sừng tấm bùng nổ, làm trơ trụi thảm thực vật và gây xói mòn nghiêm trọng.
Tương tự, ở Thái Bình Dương, sự sụp đổ của loài sao biển hướng dương ( Pycnopodia helianthoides ) đã tạo ra một thảm họa sinh thái. Từng là một trong những loài săn mồi phổ biến nhất, quần thể của chúng đã giảm hơn 90% kể từ khi dịch bệnh bùng phát.
Không còn loài săn mồi hàng đầu này, nhím biển tím đã sinh sôi nảy nở không kiểm soát, tàn phá các cánh rừng tảo bẹ quan trọng và biến chúng thành những “vùng đất hoang mạc” dưới nước.
Rừng tảo bẹ không chỉ là phông nền của đại dương, chúng còn là nơi trú ẩn của nhiều loài cá, nơi kiếm ăn của các loài động vật có vú biển và là “giá đỡ” giúp các hệ sinh thái ven biển ổn định. Sự biến mất của chúng đe dọa nghề cá, các đàn chim biển và cả sự cân bằng của đại dương ven bờ.
Tại Bắc California, hơn 90% những khu rừng quan trọng này đã biến mất, tạo ra những gợn sóng sinh thái nghiêm trọng.
Một tia hy vọng và con đường phục hồi
Việc xác định được thủ phạm cuối cùng đã mang lại cho các nhà khoa học một mục tiêu rõ ràng. Mặc dù không hề dễ dàng, các chương trình nhân giống nuôi nhốt tại các cơ sở như Thủy cung Seattle đang nỗ lực ngày đêm để nuôi sao biển hướng dương khỏe mạnh, với hy vọng tái thả chúng về tự nhiên. Mỗi thế hệ mới là một bước nhỏ hướng tới việc khôi phục sự cân bằng cho vùng gian triều.
Câu chuyện về đại dịch sao biển là một lời nhắc nhở nghiêm khắc rằng các bệnh dịch biển có thể hủy hoại hệ sinh thái một cách chắc chắn như cháy rừng hay bệnh dịch cây trồng.
Tuy nhiên, với nguyên nhân đã được xác định, các nhà khoa học giờ đây có thể tập trung vào việc bảo vệ những gì còn lại và bắt đầu quá trình lâu dài để khôi phục sự cân bằng cho hệ sinh thái ven biển Thái Bình Dương.
Nguồn tin: https://genk.vn/cai-chet-cua-hang-ty-con-sao-bien-he-lo-bi-an-dang-sau-dai-dich-duoi-day-dai-duong-20250908124507025.chn
