Người xưa có câu: “Rồng sinh rồng, phượng sinh phượng, chuột con tất biết đào hang.” Dù chưa hẳn tuyệt đối đúng, nhưng ảnh hưởng tiềm ẩn từ cha mẹ đối với con cái quả thực sâu sắc và lâu dài.
Nếu một gia đình, khi con cái trưởng thành lại trở nên tầm thường, thiếu chí tiến thủ – thường bị chê “không có tiền đồ” – có lẽ cha mẹ cũng nên tự nhìn lại mình. Phải chăng chính những thói quen vô hình của chúng ta đã trở thành sợi dây trói buộc bước chân con?
1. Quen miệng than vãn, gieo bi quan cho con
Trong nhà lúc nào cũng nghe thấy: “Số mình khổ quá”, “Toàn do người khác hại”, “Xã hội chẳng còn hy vọng”… Lời phàn nàn nếu không hóa thành động lực, chỉ biến thành bùn lầy níu xe lăn bánh.
Trẻ lớn lên trong môi trường ấy, chẳng khác nào cây non ngâm trong nước chua – dễ hình thành tâm lý tiêu cực, thích đổ lỗi. Chẳng hạn có bà mẹ nọ suốt ngày oán trách. Kết quả, con trai bà đi làm hễ gặp trục trặc liền bỏ mặc, về nhà “nằm thẳng”, luôn trách lãnh đạo, trách đồng nghiệp, hiếm khi tự soi lại bản thân. Với tâm thế ấy, làm sao thành công?
Ảnh minh họa
2. Chỉ nhìn lợi nhỏ trước mắt, bỏ lỡ đường dài
Tính toán chi tiêu không sai, nhưng nếu chỉ chăm chăm vào cái lợi ngắn hạn, con cái có thể mất đi cơ hội phát triển.
Nhiều bậc cha mẹ vì tiết kiệm, cắt xén tiền học thêm quan trọng; hoặc thấy con thích vẽ liền gạt đi: “Học nghệ thuật thì làm được gì?”; thậm chí chỉ hướng con vào nghề “kiếm tiền nhanh”, bất chấp sở thích và tiềm năng.
Như ông bố nọ từng cho rằng học máy tính “tốn kém, viển vông”, ép con học nghề “ổn định” nhưng chán ghét. Giờ con ông làm việc vật vờ, còn ông thì tiếc nuối.
Lợi nhỏ trước mắt có khi chính là cái kéo cắt đi đôi cánh bay xa của trẻ.
3. Tích cóp quá mức, dạy con sống khép kín
Tiết kiệm là đức tính tốt, nhưng nếu biến thành “keo kiệt tinh thần”, lại hóa thành cái bẫy.
Cha mẹ tiếc tiền mời khách, ngại giao lưu; tiếc mua sách hay cho con, ngại cho con tham gia hoạt động vì “không sinh lợi ngay”. Trẻ lớn lên trong không khí ấy dễ trở nên khép kín, dè dặt, sợ “thiệt thòi”, không dám kết bạn hay thử nghiệm điều mới.
Tâm hẹp, tầm nhìn nhỏ, con đường tương lai sao có thể rộng mở?
4. Khư khư ôm lối nghĩ cũ, ngại đổi thay
“Ngày xưa bố mẹ cũng thế”, “Ăn muối còn nhiều hơn con ăn cơm”… Nếu cha mẹ bảo thủ, khước từ cái mới, trẻ sẽ khó có tinh thần sáng tạo.
Thời đại thay đổi từng ngày, cứ bám mãi kinh nghiệm cũ khác nào tự chặn lối đi. Như ông bố nọ luôn miệng: “Mạng toàn lừa đảo”, ngăn con trai mở cửa hàng online, bắt vào xưởng làm “việc ổn định”. Cuối cùng xưởng xuống dốc, con ông muốn đổi hướng cũng chẳng còn tự tin.
5. Luôn đổ lỗi, trốn tránh trách nhiệm
Gặp chuyện, cha mẹ quen thói quy trách: “Do người ta sai”, “Do chính sách tệ”, “Do xui xẻo”… Trẻ sống trong môi trường ấy cũng học cách thoái thác, khó biết tự kiểm điểm.
Người xưa dạy: “Hành sự bất thành, hãy tự trách mình trước.” Nếu không có tinh thần chịu trách nhiệm, trẻ lớn lên dễ chỉ biết than vãn, trách móc, khó đứng vững giữa sóng gió cuộc đời.
Lời kết
Cha mẹ chính là chiếc bóng kéo dài nhất trên con đường trưởng thành của con cái. Những thói quen như than vãn, ngắn nhìn, keo kiệt, bảo thủ, thoái thác… đều là gông cùm vô hình, kìm hãm sự phát triển của trẻ.
Muốn con cái có tương lai rộng mở, cha mẹ cần tự thay đổi trước: Suy nghĩ tích cực hơn, tầm nhìn xa hơn, trái tim rộng hơn, trách nhiệm vững hơn, và học hỏi nhiều hơn.
Hình ảnh cha mẹ mạnh mẽ, lạc quan chính là ngọn đèn soi sáng để con vững bước trên đường đời.
Nguồn tin: https://cafef.vn/5-hanh-dong-loi-thoi-cua-cha-me-khien-con-cai-kho-thanh-dat-18825090217224393.chn
