Ngày 25/7, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ ngành, kết nối trực tuyến với 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đóng góp ý kiến cho dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về một số cơ chế, chính sách đặc thù tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024.
GỠ KHÓ VẬT LIỆU, BẢO ĐẢM TIẾN ĐỘ CÁC CÔNG TRÌNH, DỰ ÁN TRỌNG ĐIỂM, CẤP BÁCH
Theo Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, các cơ chế, chính sách mới về địa chất và khoáng sản chỉ vừa có hiệu lực theo Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024 từ ngày 1/7/2025, nên nhiều nội dung vẫn chưa được triển khai, cần có thêm thời gian để đánh giá, kiểm nghiệm từ thực tiễn.
Tuy nhiên, nhiều quy định trong luật, dù được xây dựng bài bản, căn cơ, vẫn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh điều chỉnh các đơn vị hành chính, thiết lập chính quyền địa phương 2 cấp nên nhiều quy hoạch không còn hiệu lực. Do vậy, nếu tiếp cận tổng thể, bài bản như trong luật thì khó có thể triển khai trong ngắn hạn.
Trên cơ sở đó, Chính phủ xác định phải ban hành một nghị quyết có thời hạn cụ thể, từ 1-2 năm, nhằm giải quyết các vấn đề thực tiễn đang đặt ra, trong thời điểm luật chưa theo kịp hoặc chưa đủ điều kiện để sửa đổi. “Trường hợp luật mới ban hành nhưng không phù hợp, không kiến tạo, gây cản trở phát triển, thì vẫn cần thiết sửa đổi”.
Phó Thủ tướng đề nghị xác định rõ những quy định cần có để giải quyết các tình huống cấp bách, trước mắt về lĩnh vực địa chất và khoáng sản, trong 1–2 năm tới, nhất là các vấn đề luật chưa đề cập, chưa kịp cập nhật; hoặc mang tính đặc thù mà luật chưa thể bao quát, cần có cơ chế, chính sách đặc biệt.
Nghị quyết lần này chủ yếu nhằm tháo gỡ khó khăn liên quan đến vật liệu san lấp và vật liệu xây dựng, bảo đảm tiến độ các công trình, dự án trọng điểm, cấp bách.
“Nghị quyết không chỉ dừng lại ở việc nhận diện vấn đề, mà phải nêu rõ giải pháp, để trình Chính phủ ban hành. Về lâu dài, nếu giải pháp từ nghị quyết có tính khả thi, bền vững, thì có thể luật hóa sau này”, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, các quy định trong Nghị quyết phải bảo đảm tính khoa học, đồng bộ, có thể thực hiện đồng thời để rút ngắn thời gian, nhưng tuyệt đối không được bỏ qua các khâu bắt buộc. Đồng thời, cần ngăn chặn việc lợi dụng nghị quyết để mở rộng phạm vi vượt quá giới hạn cho phép.
Về vật liệu san lấp như cát biển, đất đá từ bãi thải mỏ, hoặc vật liệu phục vụ sản xuất xi măng, nếu còn vướng mắc, các cơ quan chức năng phải chỉ rõ luật đang vướng ở đâu để kịp thời xử lý; không được triển khai ồ ạt, thiếu kiểm soát, bởi có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến môi trường.
Đối với đồng bằng sông Cửu Long, lượng cát từ thượng nguồn đã giảm 90%, nếu tiếp tục khai thác bừa bãi, hậu quả sẽ rất nặng nề. Trong khi đó, cát biển có thể là một nguồn thay thế, nhưng hiện nay vẫn còn lúng túng trong triển khai. Do đó, Phó Thủ tướng yêu cầu cần làm rõ đang vướng mắc ở đâu, từ quy trình, công nghệ cho tới đánh giá môi trường và chất lượng vật liệu.
ĐỀ XUẤT 3 NHÓM NỘI DUNG CHÍNH CẦN ĐƯỢC ĐIỀU CHỈNH, QUY ĐỊNH RÕ
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên chỉ rõ thời gian qua, nhiều công trình đầu tư công, nhất là các dự án giao thông trọng điểm gặp vướng mắc trong cung ứng nguồn vật liệu xây dựng, đặc biệt là đất san lấp, cát và đá.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất 3 nhóm nội dung chính cần được điều chỉnh, sửa đổi và quy định rõ trong Nghị quyết.
Thứ nhất, cho phép cấp phép thăm dò mở rộng và khai thác xuống sâu mà không cần căn cứ vào quy hoạch khoáng sản hoặc phương án quản lý địa chất, khoáng sản trong quy hoạch tỉnh. Việc cập nhật quy hoạch sẽ thực hiện sau.
Thứ hai, bổ sung các trường hợp không phải thực hiện đấu giá quyền khai thác khoáng sản, áp dụng với các mỏ cung cấp cho công trình đầu tư công, dự án trọng điểm, công trình quốc phòng – an ninh, hoặc dự án chế biến sâu đã được phê duyệt.
Thứ ba, đơn giản hóa thủ tục hành chính cho khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, gồm: Cát sông, cát biển và đá xây dựng.
Về cơ chế đóng cửa mỏ, Bộ đề xuất quy định rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện và bổ sung khoản phí thẩm định vào luật phí và lệ phí, nhằm đảm bảo nguồn thu và tăng cường trách nhiệm quản lý.
Riêng với cát biển– loại vật liệu được nhiều địa phương quan tâm trong bối cảnh thiếu hụt nguồn cung hiện đang tồn tại vướng mắc về thẩm quyền cấp phép, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng cần nghiên cứu điều chỉnh để phân định thống nhất, tạo thuận lợi trong cấp phép, giám sát khai thác.
Bộ Nông nguyên và Môi trường cho biết sẵn sàng tiếp thu các ý kiến từ thực tiễn địa phương và các bộ, ngành, để hoàn thiện quy định, bảo đảm tháo gỡ hiệu quả các vướng mắc, đáp ứng yêu cầu phát triển hạ tầng và tăng cường quản lý tài nguyên khoáng sản theo đúng chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp cận linh hoạt, thực chất, hiệu quả trong quản lý, cấp phép khai thác khoáng sản phục vụ các công trình hạ tầng, nhất là dự án đầu tư công và công trình trọng điểm, song tuyệt đối không buông lỏng quản lý hay để xảy ra tình trạng lợi dụng cơ chế đặc thù để trục lợi.
“Không nên phân biệt công hay tư trong việc áp dụng cơ chế ưu tiên về nguồn vật liệu, miễn là công trình đó có tính chất hạ tầng quan trọng, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế xã hội. Tài nguyên là của quốc gia, do đó cần được quản lý, khai thác trên nguyên tắc tối đa hóa lợi ích công, giảm chi phí cho nhà nước và người dân”, Phó Thủ tướng nói
Riêng đối với cát biển, Phó Thủ tướng yêu cầu làm rõ vướng mắc về thẩm quyền và quy hoạch quản lý, đảm bảo thống nhất pháp lý giữa Luật Tài nguyên, Môi trường biển và Hải đảo và Luật Khoáng sản, tháo gỡ ách tắc cho các địa phương trong khai thác hợp lý, hiệu quả.
Về khoanh định khu vực không đấu giá, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp thu ý kiến địa phương, bổ sung một số mỏ đã thăm dò hoặc mỏ vật liệu xây dựng đang gặp vướng mắc do quy hoạch không phù hợp. Trình tự thủ tục khoanh định và đấu giá cần xem xét, rà soát kỹ.
Với một số mỏ cát tại các khu vực cần nạo vét như luồng lạch, hồ đập, bãi bồi nhưng chưa được khai thác do vướng mắc về quy trình, yêu cầu xác định rõ trách nhiệm giữa địa phương và Bộ Xây dựng.
Theo đó, Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm với các luồng lạch liên tỉnh, bao gồm việc tính toán đề án, xây dựng quy chuẩn kỹ thuật. Địa phương chịu trách nhiệm với các khu vực thuộc phạm vi địa bàn quản lý. Trong trường hợp nhiệm vụ nạo vét trùng với khai thác tài nguyên, cần ưu tiên thực hiện để tận dụng hiệu quả nguồn lực tài nguyên phục vụ các dự án đầu tư công, hạn chế thất thoát, giảm các thủ tục đấu thầu phức tạp.
Phó Thủ tướng cũng có ý kiến về quản lý khai thác cát biển tránh xung đột quy hoạch, đảm bảo an ninh quốc phòng, không ảnh hưởng đến khai thác điện gió ngoài khơi; phương án mở rộng danh mục vật liệu xây dựng được đơn giản hóa thủ tục cấp phép khai thác; nghiên cứu phương án sử dụng vật liệu xi măng, làm cầu cạn trong các công trình giao thông trọng điểm ở Đồng bằng sông Cửu Long để giảm bớt nhu cầu sử dụng đất, cát vật liệu xây dựng…
Nguồn tin: https://vneconomy.vn/thao-go-kho-khan-lien-quan-den-vat-lieu-san-lap-va-xay-dung-dam-bao-tien-do-cac-du-an-trong-diem.htm
