Vì sao Carlos Sainz xuất phát lại ở vị trí thứ 3 tại Monaco?

Theo thứ tự xuất phát đầu tiên, Sainz đứng thứ ba, sau Charles Leclerc rồi Oscar Piastri và trước Lando Norris. Nhưng cuộc đua của Sainz ngỡ sớm kết thúc chỉ sau vài giây vì chiếc SF24 của anh bất ngờ va chạm với chiếc MCL38 của Piastri ngay tại Turn 1, khi hai người cạnh tranh nhau quyết liệt vị trí thứ hai. Pha va chạm nhẹ tạo ra một vết cắt nhỏ ở bánh trước bên trái của chiếc SF24, đủ để giảm áp suất lốp và khiến Sainz mất lái và văng ra lề ở khu vực Turn 3.

Lúc này hàng loạt xe phía sau nối đuôi nhau vượt qua chiếc SF24, tay đua của Ferrari phải chờ đợi ít giây để đảm bảo an toàn mới đưa xe trở lại đường đua và chạy về pit để khắc phục hư hỏng. Chặng đua tưởng chừng thuận lợi bỗng hóa thành thảm họa với Carlos Sainz. Khi chiếc SF24 chạy đến khúc cua tay áo Turn 6, tín hiệu cờ đỏ xuất hiện sau va chạm giữa Sergio Perez với hai xe của Haas.

Thông thường tín hiệu cờ đỏ không giúp cho Sainz quá nhiều thuận lợi ngoại trừ việc có thời gian thoải mái để khắc phục hư hỏng mà không bị nhóm trên bỏ xa. Với việc cờ đỏ được phất lên, nếu cuộc đua khởi động lại, Sainz và Ferrari cũng nghĩ chiếc SF24 sẽ xuất phát lại từ vị trí thứ 16 như lúc dừng cuộc đua. Nhưng sau hơn 40 phút chờ đợi ở trạng thái cờ đỏ, Ferrari bất ngờ khi ban tổ chức thông báo Sainz được xuất phát lại ở vị trí thứ ba, đúng với vị trí xuất phát ban đầu của tay đua người Tây Ban Nha.

Tuy nhiên, thông báo của các trọng tài hoàn toàn hợp lý. Điều 57.1 bộ luật thể thao của Liên đoàn Đua xe Thế giới (FIA), liên quan tới việc tạm dừng một cuộc đua ghi rõ “trong mọi trường hợp, thứ tự xuất phát sẽ được căn cứ theo thứ tự ở điểm cuối cùng mà tại đó có thể xác định được vị trí của tất cả các xe”.

Ở thời điểm tạm dừng cuộc đua tại Monaco cuối tuần qua, hình ảnh trên truyền hình cho khán giả thấy rõ trật tự các xe đang chạy khi cờ đỏ được phất lên, nhưng các dữ liệu đó không đủ để các trọng tài xác định chính xác thứ tự xuất phát lại.

Từng có một trường hợp tương tự xảy ra, ở Grand Prix Australia 2023. Khi đó, Haas bất ngờ vì Nico Hulkenberg bị kéo lùi bậc xuất phát lúc khởi động lại, thay vì vị trí thứ tư thứ tư như thời điểm cờ đỏ vừa được phất. Trong trường hợp này, các trọng tài đã lấy thứ tự tại thời điểm đáng tin cậy nhất có thể.

Theo quan điểm của FIA, việc sử dụng dữ liệu GPS là tương đối chính xác nhưng không đủ tốt để hoàn toàn chắc chắn khi phân xử vị trí của các xe đua. Phán quyết của các trọng tài trong tình huống ở Grand Prix Austrlia 2023 nêu rõ: “Sau khi trao đổi với các trọng tài, Hass cũng đã phải thừa nhận rằng vị trí tương đối của các xe từ dữ liệu GPS là không đáng tin cậy cho mục đích thiết lập thứ tự chính xác của các xe”.

Tương tự, tại Monaco cuối tuần qua, trọng tài vẫn phải ngược trở lại thời điểm có đầy đủ dữ liệu chính xác về vị trí của các xe đua. Lúc đầu, trọng tài dự tính sử dụng vị trí của các xe được thiết lập khi cán qua vạch kẻ phân cách giữa cung đường đầu (Sector 1) và cung đường thứ 2 (Sector 2) của đường đua Monaco. Vạch kẻ này nằm tại lối vào góc cua số 5 (góc cua Mirabeau).

Tuy nhiên, phương án của các trọng tài đã không thể thực hiện được vì tại thời điểm cờ đỏ được phất lên, ngoài các xe đã bỏ cuộc, vẫn còn 1 xe vẫn chưa chạy qua vạch kẻ phân cách này. Trên thực tế, chiếc C44 của Zhou Guanyu (Sauber) sau tình huống xuất phát khá tệ từ vị trí thứ 18 lại thêm việc bị trì hoãn do tai nạn liên quan tới hai chiếc Haas nên vẫn chưa hoàn thành Sector 1. Khi cờ đỏ được phất lên, Zhou Guanyu mới chạy tới khu vực Turn 3.

Do không thể sử dụng đường tính thời gian khi kết thúc Sector 1 làm điểm đánh dấu để quyết định thứ tự xuất phát lại, các trọng tài phải sử dụng điểm tham chiếu đáng tin cậy nhất trước đó – đó là vạch kẻ xe an toàn thứ hai SC2, vạch trắng biểu thị điểm kết thúc lối ra của đường pit. Ở Monaco, vạch này nằm ở lối ra của Turn 1.

Với việc tất cả các xe đã cán qua vạch SC2 tại thời điểm cờ đỏ xuất hiện, thứ tự các xe chạy qua đây đã trở thành thông tin tham chiếu để quyết định thứ tự xuất phát lại. Điều này có nghĩa là Sainz sẽ chiếm xuất phát thứ ba, thứ tự trên đoàn đua tại thời điểm khi chạy qua SC2 ở vòng 1. Một số pha vượt mặt ở Turn 1 khiến thứ tự xuất phát lại khác đôi chút so với lúc xuất phát ban đầu.

Nhờ được bảo toàn vị trí xuất phát thứ ba như ban đầu, cộng với đặc thù đường đua nhiều khúc cua khó vượt, Sainz hoàn thành cuộc đua ở vị trí thứ ba và kiếm thêm 15 điểm về cho Ferrari. Norris cán đích kế sau, mang về 12 điểm cho McLaren.

Sau cuộc đua, Norris tỏ ý không phục việc các trọng tài cho Sainz xuất phát lại ở vị trí thứ ba. Tay đua của McLaren gọi đây là quyết định “gây ức chế và rất bất công”, sau những gì đã xảy ra. Tuy nhiên, Giám đốc Điều hành McLaren, Andrea Stella lại đồng ý với phương án của các trọng tài. Vị này nói: “Tôi nghĩ những gì mà các trọng tài đã lựa chọn là điều tốt nhất nên làm. Ngoài ra, nó cũng phù hợp với quy định và tiền lệ, theo đó phải sử dụng vạch kẻ SC2 khi không thu thập đầy đủ dữ liệu thời gian hoàn thành Sector 1”.

Minh Phương