Tranh cãi ở giải Ultra-Trail du Mont-Blanc

Lời kêu gọi của Jornet, Miller được đưa ra trong email họ đồng ký tên, gửi các elite, và bắt đầu gây bão khi được Martin Cox, HLV chạy bộ và cựu VĐV leo núi chuyên nghiệp hiện sống tại Chamonix, Pháp chia sẻ trên Instagram.

“Nếu nhận được email này, đó là vì bạn là VĐV ultramarathon hàng đầu”, bức thư mở đầu. “Chúng tôi viết thư này để xem liệu bạn có quan tâm đến dự giải khác, ngoài UTMB trong năm 2024 hay không”.

Trong thư, Jornet và Miller một mặt thừa nhận UTMB là cuộc đua vĩ đại, mang lại rất nhiều lợi ích cho cộng đồng chạy trail, tạo cơ hội tỏa sáng cho nhiều VĐV hàng đầu. Nhưng sau đó, hai siêu sao này chỉ trích cả ban tổ chức UTMB, Tập đoàn UTMB và Ironman – tập đoàn mua lại một phần quyền sở hữu giải đấu từ 2021, vì đã phát triển và mở rộng giải mà không quan tâm đến những gì tốt nhất cho cộng đồng chạy ultra trail thế giới. “Họ đối xử tệ bạc và đàn áp những người định cản đường họ”, email có đoạn.

Mâu thuẫn nổ ra từ tháng 10/2023, khi UTMB/The Ironman Group công bố giải ultra-trail mới tại Whistler, British Columbia, Canada, được tổ chức vào cùng cuối tuần với Whistler Alpine Meadows (WAM) – giải đấu đã ngừng hoạt động vào đầu năm ngoái.

Gary Robbins, giám đốc cuộc đua của WAM, cho biết ông đã bị Vail – công ty điều hành khu nghỉ dưỡng Whistler – cắt hợp đồng để nhường chỗ cho một thỏa thuận với UTMB/The Ironman Group. Vì thế, nhiều VĐV ultramarathon, gồm người từng lập kỷ lục của Western States – Ellie Greenwood, tuyên bố ủng hộ và cảm thấy “ghê tởm” với cách Robbins bị đối xử.

Tới ngày 1/12, phát thanh viên của UTMB, Corrine Malcolm thông báo rằng cô đã bị tổ chức sa thải vì thẳng thắn nói về các vấn đề khác nhau liên quan đến hoạt động kinh doanh của tổ chức.

Triathlon Magazine Canada đã liên hệ với nhiều elite, gồm những VĐV thuộc top đầu tại UTMB 2023, nhưng không thể xác định được bất kỳ ai, ngoài Cox, đã được gửi email. Dù vậy, một số VĐV, gồm nhà vô địch Big’s Backyard Ultra năm 2023 Harvey Lewis, và Leah Yingling – người về thứ tám tại UTMB năm ngoái, đồng ý với những quan ngại Jornet và Miller nêu ra.

Yingling đã liên hệ với Miller sau khi anh đăng tải những quan ngại về UTMB vào tháng 12/2023. “Quan điểm của Miller là tạo ra sự thay đổi tích cực, và anh ấy luôn cởi mở về UTMB sẽ thay đổi như thế nào theo hướng đó”, Yingling nói với Triathlon Magazine Canada.

Nhưng không phải ai cũng ủng hộ việc “tẩy chay” UTMB. Martin Cox, người chia sẻ email trên mạng xã hội, không đồng tình với quan điểm của Jornet và Miller. HLV này thậm chí còn cho rằng email “có mùi đạo đức giả” và xem đây là “chiến dịch căm thù chống lại UTMB”. Cox viết thêm: “UTMB giúp Jornet và nhiều elite dự các giải leo núi kiếm được rất nhiều tiền, và có ảnh hưởng với công chúng. Vì vậy, có vẻ hơi vô ơn, nếu họ quay lại và cố gắng đòi tiền chuộc”.

HLV chạy bộ nổi tiếng David và Megan Roche – người huấn luyện một số VĐV thi đấu trong các cuộc đua UTMB – đã tranh luận về vấn đề này trên tập podcast Some Work, All Play ngày 16/1. Hai HLV này ủng hộ với quan điểm của Jornet và Miller, đồng thời suy đoán rằng quyết định gửi email của họ xuất phát từ việc chỉ trích UTMB trên mạng xã hội không mang lại kết quả như mong muốn. Dù vậy, David và Roche cũng cho rằng Jornet và Miller đều đang ở đỉnh cao trong môn thể thao tương ứng, và sẽ khó để các VĐV khác chưa có vị thế tương tự từ bỏ các cơ hội tài trợ tiềm năng rất sinh lợi đi kèm với màn trình diễn mạnh mẽ tại các cuộc đua tháng 8 ở Chamonix.

Trong email được chuyển tiếp cho nhiều elite, Jornet và Miller đã xác định được giải đấu có thể tham dự thay thế UTMB, nhưng không tiết lộ cụ thể. “Đây không phải là điều ác ý, đáng ghét với UTMB”, đoạn kết email viết. “Ý tưởng ở đây là tìm cách gây áp lực lên UTMB/The Ironman Group để chúng tôi có thể tạo ra sự thay đổi tích cực. Sẽ thật tuyệt nếu một ngày nào đó chúng tôi có thể dự UTMB và cảm thấy hài lòng, biết rằng những gì họ đang làm là khiến môn thể thao này trở nên tốt hơn chứ không phải tệ hơn”.

UTMB, ra đời từ 2003, được xem như một “World Cup” của giới chạy trail, nơi quy tụ những chân chạy đường mòn, đường núi đỉnh cao từ khắp thế giới. Để có suất tham gia thi đấu, các VĐV phải tích lũy điểm từ các cuộc đua thuộc hệ thống của UTMB. Ở giải này năm 2023, chân chạy Việt Nam Hà Thị Hậu về thứ tư cự ly 100kmvới thông số là 12 giờ 38 phút 28 giây, chỉ chậm hơn top 3 đúng 23 giây. Cô xếp thứ 34 chung cuộc, và trở thành VĐV đầu tiên đến từ Đông Nam Á vào top 10 của UTMB.

Hồng Duy