Hàng thủ là bệ phóng đua vô địch của Arsenal

Sau khi kết thúc năm 2023 bằng hai trận thua West Ham và Fulham, Arsenal toàn thắng sáu trận tại Ngoại hạng Anh trong năm mới, ghi 25 bàn và lọt lưới ba bàn. Cụ thể, “Pháo thủ” lần lượt đánh bại Crystal Palace 5-0, Nottingham Forest 2-1, Liverpool 3-1, West Ham 6-0, Burnley 5-0 và Newcastle 4-1.

“Khả năng tấn công thường được nhắc đến nhiều hơn so với năng lực phòng thủ, nên con số 25 bàn Arsenal ghi qua sáu trận Ngoại hạng Anh gần nhất khiến việc họ chỉ để thủng lưới ba bàn những trận này không được đánh giá đúng mực”, Keble bình luận.

Arsenal phòng ngự xuất sắc thế nào

Thực tế cho thấy phòng ngự đang là bệ phóng giúp Arsenal đua tranh ngôi vô địch Ngoại hạng Anh mùa này. “Pháo thủ” là đội để thủng lưới ít bàn nhất giải với 23 bàn từ đầu mùa. Họ cũng có thông số bàn thua kỳ vọng (xGA) từ đầu mùa là 18,52 và xGA trong năm 2024 là 1,90 – cả hai đều thấp nhất giải. Con số này chỉ bằng xấp xỉ một phần tư so với Man City – nhà ĐKVĐ có xGA trong năm 2024 là 6,8. Trong khi đó, CLB đầu bảng Liverpool thậm chí còn tệ hơn khi thủng lưới 25 bàn, có xGA tại giải là 32,2, và xGA trong năm 2024 là 10.

Giống Pep Guardiola, nền tảng huấn luyện của Arteta là phòng thủ. Điều đó thoạt nghe có vẻ vô lý. Nhưng chi tiết về lối chơi chọn vị trí và khả năng kiểm soát bóng cao đặc trưng của hai HLV Tây Ban Nha đều hướng đến việc dập tắt mối đe dọa phản công cũng như tạo ra cơ hội của đối thủ.

Với Arteta, ý tưởng chung là gây sức ép cao và mạnh mẽ trong những thời điểm nhất định. Không giống như lối chơi pressing liên tục của Liverpool hay Tottenham, “Pháo thủ” thường chọn thời điểm và chuyển sang hệ thống pressing một kèm một để bóp nghẹt và giành lại bóng.

Tại Ngoại hạng Anh mùa này, Arsenal đứng thứ hai về số lần giành bóng ở một phần ba cuối sân (173), thứ hai về số cú sút từ những lần cướp bóng (52), thứ tư về số trình tự pressing – số lần một CLB phá vỡ chuỗi đường chuyền của đối phương ở ba đường chuyền trở xuống thông qua hành động phòng thủ, trong phạm vi 40 mét tính từ khung thành đối phương (380). Họ cũng đứng thứ ba về số đường chuyền được phép trong mỗi động thái phòng thủ (PPDA) – thước đo cường độ pressing – với 9,9.

Arsenal cũng có số trận giữ sạch lưới nhiều nhất – 10 trận, và phải đối mặt với ít cú sút trúng đích nhất – 137 cú. Nhưng thông số này không đến khả năng phòng ngự xuất sắc bên phần sân nhà, mà vì thầy trò Arteta không để đối thủ tiến sát vòng cấm, đặc biệt là trong hiệp một khi họ pressing mạnh mẽ và áp đảo toàn diện.

Thể hiện rõ điều này là việc Arsenal chỉ cho phép đối thủ có 93 lần chạm bóng mỗi 90 phút ở khu vực phòng ngự của họ, thấp thứ hai tại giải, và 14,5 lần chạm mỗi 90 phút trong vòng cấm, ít hơn bất kỳ đội nào khác.

Ý tưởng của Arteta là ghìm đối thủ lùi sâu bên phần sân nhà, dập tắt các đợt phản công ngay khi mất bóng và buộc đối thủ phải thực hiện những đường bóng dài hơn và do đó kém chính xác hơn. Arsenal chỉ để đối phương có tỷ lệ đường chuyền dài chính xác là 45,5% – thấp thứ hai tại giải.

Trong đó, trận gần nhất thắng Newcastle 4-1 là minh họa rõ nét về khả năng pressing và phòng ngự của Arsenal. Luân phiên giữa hệ thống 4-4-2 và pressing một kèm một, Arsenal không ngừng theo sát các cầu thủ đội khách, với Declan Rice và Martin Odegaard dẫn đầu các đợt pressing. Trong ví dụ dưới đây, Arsenal dồn ép Newcastle cho đến khi đối thủ chuyền hỏng tới vị trí Rice.

Sự áp đảo của Arsenal được thể hiện rõ trong hiệp một, khi Newcastle chỉ chạm bóng một lần trong vòng cấm đối phương, nhưng rơi vào thế việt vị, và không dứt điểm trúng đích lần nào. Đây là điều chưa từng xảy ra với Newcastle từ trận gặp Southampton hồi tháng 3/2014.

Trong khi đó, “Pháo thủ” có 11 lần giành bóng ở một phần ba sân phía cầu môn Newcastle – thông số tốt nhất tính trong hiệp một bất kỳ trận đấu nào ở Ngoại hạng Anh mùa này. Ngược lại, Newcastle chuyền hỏng 29 lần bên phần sân nhà – thông số tệ nhất của một CLB trong 45 phút đầu tại giải.

Mùa này, Arsenal tiến bộ đáng kể so với mùa trước. Thông số xGA của họ giảm từ 1,1 xuống 0,7; số cú sút phải đối mặt trong 90 phút giảm từ 9,0 xuống 8,4; và số bàn thua phải nhận mỗi 90 phút cũng giảm từ 1,1 xuống 0,9.

Các thống kê này cho thấy lối chơi pressing của Arsenal trở nên quyết liệt và hiệu quả hơn. Số cú sút từ những pha cướp bóng cách khung thành đối phương 40m trở xuống của Arsenal tăng từ 1,6 lên 2,0 mỗi 90 phút, trong khi số đường chuyền được phép trong mỗi động thái phòng thủ (PPDA) của họ giảm từ 11,0 xuống 9,9. Chưa hết, tỷ lệ chiến thắng khi tranh chấp với cầu thủ đối phương đang rê bóng tăng từ 48,9% lên 53,2% và tỷ lệ thắng trong các pha tranh chấp trên không tăng từ 46,5% lên 50,2%.

Tầm ảnh hưởng của Rice, Saliba

Có hai lý do chính giúp thành tích phòng ngự của Arsenal đi lên, đầu tiên là sự hiện diện của Declan Rice, người có khả năng lãnh đạo và trí thông minh trong việc chỉ huy tiền vệ trung tâm cả khi cầm bóng và không cầm bóng. Tiền vệ người Anh thường là người đầu tiên tham gia pressing và khả năng dự đoán đẳng cấp thế giới của Rice đóng vai trò kích hoạt hệ thống pressing của Arsenal. Tại Arsenal, Rice đứng đầu về số lần tắc bóng (52), số lần tắc bóng thành công (32), số lần đánh chặn (35) và đứng thứ hai về thu hồi bóng (128), chỉ sau William Saliba.

Chính Saliba là chất xúc tác thứ hai dẫn đến sự thống trị của Arsenal. Trung vệ Pháp chưa nghỉ một phút nào tại Ngoại hạng Anh mùa này, sau khi lỡ 12 trận và khiến Arsenal hụt hơi trong cuộc đua vô địch mùa trước. Sự ổn định của Saliba cùng Gabriel Magalhaes mang lại cho Arsenal nền tảng vững chắc.

Mùa trước, Arsenal giành 1,75 điểm mỗi trận từ 12 trận không có Saliba và 2,42 điểm trong 26 trận có trung vệ người Pháp. Mùa này, “Pháo thủ” đang có trung bình 2,23 điểm mỗi trận. Với bộ đôi trung vệ đạt thể trạng tốt nhất cùng Rice càn quét ở giữa sân, Arsenal tỏ ra đáng gờm ngay cả khi phải phòng ngự sâu hơn một chút, vì tất cả các đội đều phải làm vậy ở một số thời điểm trong trận.

Cùng với hệ thống pressing xuất sắc, Arsenal đã tạo ra một trong những hàng phòng ngự tốt nhất mà Ngoại hạng Anh từng chứng kiến – và được cho là tốt nhất ở châu Âu vào thời điểm hiện tại.

“20 trong số 31 nhà vô địch Ngoại hạng Anh trước đây có thành tích phòng ngự tốt nhất, năm trong số sáu nhà vô địch gần nhất cũng vậy. Nếu tiếp tục duy trì khả năng phòng ngự chắc chắn, Arsenal sẽ có cơ hội lớn để đăng quang vào cuối mùa”, Keble kết luận.

Hồng Duy (theo Premier League)