Bí ẩn danh tính tác giả ‘Một con vịt’

Một con vịt là ca khúc Việt đầu tiên có video đạt một tỷ lượt xem trên YouTube, hôm 15/6. Thành tích khiến nhiều người tò mò về người sáng tác cũng như nguồn thu tác giả nhận được. Đại diện Cục Bản quyền cho biết việc đăng ký tác quyền là không bắt buộc, song hiện không có thông tin về tác giả ca khúc này.

Trong nhiều văn bản và thông tin truyền miệng, tên tác giả được chú thích là Kim Duyên. Nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nói không biết Kim Duyên là ai, người này không nằm trong số thành viên hội.

Nhà báo Phạm Hồng Tuyến, con gái nhạc sĩ Phạm Tuyên, cho biết từng nghe bố kể về các tác giả không chuyên, trong đó có “cô Duyên”, sáng tác bài Một con vịt, là giáo viên sống ở một tỉnh miền Bắc. Chị không chắc về tên đệm của người này. Sau này, trong chương trình Những bông hoa nhỏ, ở mục đố bài hát, đáp án tác giả của Một con vịt luôn là Kim Duyên.

Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha và nhà thơ Trần Đăng Khoa cho biết ca khúc có tuổi đời khoảng 60 đến 70 năm, được họ hát từ lúc nhỏ. Hai ông đoán người viết là nhạc sĩ không chuyên, nhiều khả năng là cô giáo mầm non. “Thời xưa, nhiều bà giáo biết viết nhạc. Họ sáng tác cho học trò chơi rồi truyền miệng nhau. Đến nay, không rõ tác giả còn sống hay đã mất”, nhạc sĩ Thụy Kha nói.

Một số người cho rằng Kim Duyên có thể là nhạc sĩ Trần Thị Duyên – từng xuất hiện trong bộ phim Thế giới nhỏ của Khoa, do người Pháp quay. Tuy vậy, nhà thơ Trần Đăng Khoa – nhân vật chính của phim – phủ nhận: “Chị Trần Thị Duyên sáng tác nhiều bài như Hải Dương quê em, Em làm kế hoạch nhỏ, Bông hoa mừng cô, Cái nụ, rất nổi tiếng thời ấy, còn Kim Duyên chỉ có bài Một con vịt“.

Nhà thơ nhận xét Một con vịt được trẻ em yêu thích vì ca từ, giai điệu đơn giản, dễ hiểu. Bài hát có thông điệp ngắn gọn, rõ ràng, vừa giúp trẻ em hiểu tập tính của loài vịt – sống dưới nước, lại vừa giúp các em vận động theo, phù hợp lứa tuổi mầm non. “Nhạc phẩm đơn giản, ngây thơ, không giống lối viết của nhạc sĩ chuyên nghiệp. Nhưng sự ngô nghê ấy giúp bài hát sống mãi với thời gian”, nhà thơ Trần Đăng Khoa nhận xét.

Trường hợp Kim Duyên giống Xanh Xanh – tác giả ca khúc Quả với câu hát quen thuộc: “Quả gì mà chua chua thế?”. Người này cũng không rõ danh tính, chỉ có một ca khúc phổ biến.

Theo luật sư Lê Quang Vinh – Công ty Luật TNHH Bross và Cộng sự, trong trường hợp của bài Một con vịt, các bên sản xuất video đang hưởng tiền bản quyền, nhưng sẽ phải chia lại cho tác giả nếu người này đòi quyền lợi. Kể cả khi người viết đã qua đời, quyền tác giả vẫn có hiệu lực trong 50 năm sau khi họ mất.

Hiện phiên bản hoạt hình của ca khúc, thời lượng 4:29 đạt hơn một tỷ lượt xem sau bốn năm đăng tải. Sản phẩm thuộc kênh YouTube Heo con TV – Nhạc Thiếu nhi vui nhộn, có 5,17 triệu người theo dõi. Video có hình ảnh, âm thanh tươi sáng, sinh động, không chú thích thông tin người hát. Một phiên bản khác của bài Một con vịt (bé Xuân Mai hát), được kênh BH Media đăng tải có 452.000 lượt xem.

Video ‘Một con vịt’ vượt hơn 900 triệu lượt xem

Thành tích của Một con vịt bỏ xa nhiều MV của các nghệ sĩ Việt. Theo bảng xếp hạng do kworb (trang phân tích dữ liệu âm nhạc trên toàn thế giới phân tích), các MV có lượt xem cao gồm Bống bống bang bang (hai phiên bản của bé Bào Ngư và 365 Band, lần lượt 610 và 595 triệu view), Thương lắm thầy cô ơi (bé Phan Hiếu Kiên, 505 triệu lượt), Sóng gió (K-ICM và Jack, 437 triệu lượt), Xúc xắc xúc xẻ (bé Bảo An và Phi Long, 347 triệu lượt). Một con vịt không đề tên nghệ sĩ thể hiện nên không được kworb đưa vào danh sách.

Các sản phẩm dành cho trẻ em giữ phong độ tốt trên YouTube, do nhóm khán giả này có thể bật đi bật lại cả ngày. Bài hát Baby Shark hiện có 14 tỷ lượt xem, là hiện tượng toàn cầu. Baby Shark đã cứu sống công ty SmartStudy giữa lúc làm ăn khó khăn. Theo CNBC, doanh thu của công ty đạt 176 triệu USD, cổ phiếu của Samsung Publishing nhờ đó tăng 76% trong năm 2017. Sự thành công này được ví như Gangnam Style đã cứu vãn nền kinh tế chật vật của Hàn Quốc năm 2012.

Một số video nhạc thiếu nhi khác có lượt xem lớn là Johny, Johny, Yes Papa (6,8 tỷ lượt), The Wheels on The Bus (5,9 tỷ lượt), Twinkle Twinkle Little Star (2,1 tỷ lượt).

Hà Thu