‘Bị giam’ 10 năm trong giấc mơ của cha mẹ, chỉ học qua thư vẫn đỗ Oxford

Bài viết được dịch từ trải lòng của Suzanne Heywood.

Tôi đã mất hàng chục năm mới sẵn sàng kể câu chuyện này. Cho đến khi tôi đến tuổi trưởng thành an toàn và tạo dựng gia đình của riêng mình, tôi mới có thể đối mặt với phiên bản câu chuyện của cha mẹ tôi về quá khứ của tôi. Theo lời kể của họ, tôi được “hưởng đặc quyền”. Suy cho cùng, tôi lớn lên trên chiếc thuyền xinh đẹp mang tên Wavewalker, đi vòng quanh thế giới.

Tất nhiên tôi biết câu chuyện của họ không có thật. Đúng là tôi đã lớn lên trên Wavewalker từ năm 7 tuổi trong gần một thập kỷ nhưng sự thật là tôi vẫn bị mắc kẹt ở đó – không thể đến trường hay kết bạn. Trong khi em trai tôi được phép giúp việc trên boong, tôi phải nấu ăn và dọn dẹp bên dưới hàng giờ liền mỗi ngày.

Cuộc sống bình thường của tôi ở Anh kết thúc khi tôi 6 tuổi và cha tôi thông báo rằng chúng tôi sẽ đi thuyền vòng quanh thế giới. Ông ấy muốn tái hiện lại chuyến đi thứ ba của Thuyền trưởng Cook, kéo dài 3 năm.

Cha tôi hứa rằng chúng tôi sẽ quay lại trước khi tôi 10 tuổi. Như thế tức là ngay cả khi tôi phải rời xa người bạn thân nhất của mình là Sarah, chú chó lội nước yêu quý Rusty và ngôi nhà búp bê của tôi, tất cả vẫn sẽ chờ đợi tôi khi chúng tôi trở lại.

Có điều, việc đó đã không xảy ra. Chúng tôi lên đường từ Anh 1 năm sau thông báo đó, và phải một thập kỷ sau tôi mới trở về một mình ở tuổi 17. Hầu hết những năm ấy, tôi sống trên Wavewalker và không thể đến trường. Chúng tôi thường xuyên hết thực phẩm tươi sống – và đôi khi gần như hết nước – trong những chuyến đi dài hơn. Khi điều đó xảy ra, chúng tôi dựa vào thực phẩm đóng hộp và đồ ăn khô, cha tôi cho phép mỗi người một cốc nước mỗi ngày để uống và vệ sinh.

Tôi dần hiểu ra một trong những thử thách trong thời thơ ấu của mình là câu chuyện của cha mẹ tôi trông có vẻ đúng – chúng tôi dường như đang sống một cuộc sống đặc ân khi có thể đi thuyền đến những nơi tuyệt đẹp như Vanuatu và Fiji ở Nam Thái Bình Dương. Nhưng thực tế lại rất khác.

Đầu tiên, trong chuyến hành trình, tôi đã sớm biết được đại dương có thể nguy hiểm đến mức nào. Vài tháng sau khi rời Anh, chúng tôi gặp phải một cơn sóng lớn khi cha tôi cố gắng vượt qua Nam Ấn Độ Dương và bên cạnh chỉ có ba thuyền viên mới vào nghề: mẹ tôi (người không thích chèo thuyền) và hai đứa con nhỏ của ông. Tôi bị nứt xương sọ và gãy mũi trong vụ tai nạn đó và phải chịu đựng nhiều ca phẫu thuật đầu mà không được gây mê trên một đảo san hô nhỏ mà cuối cùng chúng tôi đã tìm thấy giữa đại dương.

Nhưng cuộc sống của tôi trên Wavewalker không chỉ nguy hiểm về thể chất. Sống trên một con thuyền suốt một thập kỷ đồng nghĩa với việc tôi hiếm khi có được tình bạn, tôi có rất ít hoặc không được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc y tế và không thể đến trường.

Khi tôi bước vào tuổi thiếu niên, tôi không có không gian riêng tư. Thay vào đó, tôi phải dùng chung một nhà vệ sinh còn hoạt động mà chúng tôi có trên thuyền với gia đình và tối đa 8 hoặc 9 thủy thủ đoàn, đồng thời phải dùng chung cabin với các thành viên trưởng thành.

Nhiều năm trôi qua, rõ ràng là bố mẹ tôi không có ý định thực hiện lời hứa trở về quê hương. Tôi không có cách nào rời thuyền – tôi không có hộ chiếu hay tiền bạc. Nhưng hơn thế nữa, tôi không còn nơi nào để đi.

Chúng tôi ra khơi khi tôi còn nhỏ và sau đó tôi không bao giờ gặp lại người thân của mình nữa. Ngoài bố mẹ, trong đời tôi không có người lớn nào khác ngoài những người trong đoàn đến rồi đi. Những người có thẩm quyền duy nhất mà tôi thấy là các quan chức hải quan và di trú đã lên thuyền của chúng tôi khi đến mỗi quốc gia mới, và họ không bao giờ bày tỏ bất kỳ sự quan tâm nào đến phúc lợi của hai đứa trẻ mà họ tìm thấy ở đó.

Trong khi Wavewalker đại diện cho sự tự do của cha mẹ tôi – họ có thể nhổ neo và ra khơi bất cứ khi nào họ muốn – thì đó lại là nhà tù đối với tôi.

Cuối cùng tôi nhận ra rằng cách duy nhất để tôi thoát khỏi Wavewalker là tôi phải tìm ra cách tự giáo dục bản thân. Tôi cố gắng thuyết phục bố mẹ cho tôi đi học, và 6 năm sau khi ra khơi, cuối cùng họ cũng đồng ý cho tôi đăng ký vào một trường học hàm thụ (qua thư) ở Australia. Năm đó tôi 13 tuổi.

Mặc dù thấy rõ rằng lối thoát duy nhất của tôi là nhờ học vấn, nhưng việc học bằng thư từ trên thuyền là rất khó khăn. Vào thời điểm này, cha tôi đã biến con thuyền của chúng tôi thành một loại “khách sạn nổi” để có tiền cho chuyến đi bất tận của chúng tôi, và cha mẹ tôi muốn tôi làm việc thay vì dành cả ngày vùi đầu vào sách vở.

Ngoài ra còn có nhiều vấn đề thực tế hơn. Tôi không có địa chỉ bưu điện và không có không gian để học ngoài chiếc bàn nhỏ trong cabin chính của chúng tôi. Đôi khi tôi ẩn mình trong cánh buồm phía trước mũi thuyền để học bài, biết rằng ở đó sẽ không có ai đến tìm tôi. Tôi phải tranh giành giấy với cha, đó là một mặt hàng đắt đỏ ở Nam Thái Bình Dương. Bất cứ khi nào chúng tôi đến một bến cảng lớn, tôi đều gửi những bài tập đã hoàn thành và yêu cầu nhà trường gửi chúng trở lại bưu điện ở bến cảng tiếp theo của chúng tôi, nhưng nếu cha tôi quyết định đổi hướng, bài vở của tôi sẽ bị thất lạc.

Tôi thấy các bài học qua thư rất khó khăn, một phần vì tôi đã bỏ lỡ rất nhiều buổi học và vì rất khó học từ xa mà không thể nói chuyện với giáo viên. Tuy nhiên, tôi biết rằng tôi không có lựa chọn nào khác – đó là lối thoát duy nhất của tôi.

Sau 3 năm học thư từ trên biển, khi tôi 16 tuổi và em trai tôi 15 tuổi, cha mẹ tôi quyết định cho em trai tôi vào một trường học ở New Zealand. (Như cha tôi đã từng giải thích với tôi, việc học hành của tôi kém quan trọng hơn vì tôi sẽ không bao giờ phải nuôi gia đình).

Khi cha mẹ tôi ra đi, hàng ngày tôi phải ở lại trông em trai, đi chợ, nấu nướng, dọn dẹp trong khi em ấy đến trường và tôi cố gắng tiếp tục học qua thư từ. Trong 9 tháng, chúng tôi sống một mình trong một túp lều nhỏ bên hồ ở một đất nước mà tôi chỉ biết một người lớn (sống cách đó vài giờ). Cha tôi để lại một số tiền nhỏ trong tài khoản ngân hàng mà tôi chỉ có thể truy cập bằng cách giả mạo chữ ký của ông.

Tôi tiếp tục hoàn thành các bài học về thư từ của mình và gửi chúng đi mỗi tuần. Tôi cũng viết thư cho mọi trường đại học mà tôi từng biết đến, hỏi xem họ có cho phép tôi đăng ký làm sinh viên không. Hầu hết đều viết lại rằng họ sẽ không xem xét tôi.

Các trường đại học địa phương sẽ không xem xét tôi vì tôi là công dân Anh, còn các trường đại học ở Anh sẽ không xem xét tôi vì họ cho rằng trình độ của tôi quá khó để đánh giá. Nhưng cuối cùng Đại học Oxford đã phản hồi lại và – sau khi tôi gửi cho họ hai bài luận – đề nghị phỏng vấn tôi xem tôi có thể tìm cách nào đó để quay trở lại Anh hay không. Thế là tôi dùng số tiền kiếm được khi hái kiwi cùng với một khoản đóng góp nhỏ của cha để mua vé máy bay một chiều, đặt cược mọi thứ vào cuộc gặp gỡ đó.

Thật kinh ngạc, Oxford đã nhận và tôi vào đại học vào năm sau đó. Tuy nhiên, vào thời điểm ấy, mối quan hệ của tôi với cha mẹ rất mong manh. Tôi thực sự gặp khó khăn trong năm đầu tiên ở trường đại học – không chỉ vì tôi gần như không có tiền và sống chủ yếu nhờ lon cà chua và mì ống khô, mà còn vì tôi cảm thấy khó hòa nhập với xã hội sau nhiều năm bị cô lập.

Tin tốt là sau năm đầu tiên khó khăn đó, tôi bắt đầu kết bạn và cuối cùng được tiếp cận các thư viện và phòng thí nghiệm, tôi đã tiến bộ về mặt học thuật. Sau khi hoàn thành bằng cấp của mình, tôi tiếp tục lấy bằng Tiến sĩ tại Đại học Cambridge và sau đó gia nhập chính phủ Vương quốc Anh, làm việc tại Kho bạc.

Ở đó tôi đã gặp được người chồng tuyệt vời của mình, Jeremy. Khi tôi trở thành cha mẹ – Jeremy và tôi có 3 đứa con đáng yêu – tôi quyết tâm đối xử với con mình thật khác biệt. Tôi nói rõ với các con rằng tình yêu của tôi sẽ luôn vô điều kiện và tôi sẽ luôn ở bên các con nếu chúng cần tôi.

Cuối cùng, khi cha mẹ tôi trở về Vương quốc Anh, tôi đã nhiều lần cố gắng nói chuyện với họ về quá khứ, nhưng họ luôn phản ứng một cách phòng thủ, nói rằng “cuối cùng thì mọi việc cũng ổn thỏa”.

Tôi biết mình có thể sẽ mất đi mối quan hệ còn lại với họ khi kể lại câu chuyện có thật về tuổi thơ của mình. Tuy nhiên, tôi chưa bao giờ nghi ngờ việc mình sẽ viết về khoảng thời gian ở trên Wavewalker. Khi các con tôi bằng tuổi tôi khi tôi đang vật lộn với sự cô đơn và không được tiếp cận với giáo dục, cuối cùng tôi đã nhìn thấy tuổi thơ của mình qua đôi mắt của một người mẹ. Tôi biết rằng tôi không còn có nghĩa vụ phải duy trì câu chuyện của cha mẹ mình nữa: Tuổi thơ của tôi chắc chắn không bình thường, nhưng nó chưa bao giờ là một đặc ân.

Khi Suzanne 7 tuổi, bà khởi hành từ Plymouth, Anh, trên chiếc thuyền buồm Wavewalker cùng với bố mẹ và anh trai. Chuyến đi của họ, tái hiện lại chuyến đi vòng quanh thế giới thứ ba của Thuyền trưởng Cook, đáng lẽ kéo dài 3 năm nhưng cuối cùng lại kéo dài đến một thập kỷ. Trên đường đi, họ bị đắm thuyền ở Ấn Độ Dương và khi lớn lên, Suzanne phải tự giành lấy quyền được học hành và trở về nhà. Cuốn sách ‘Wavewalker’ của bà kể lại câu chuyện về chuyến đi đó.

Sau khi được nhận vào Đại học Oxford ở tuổi 17 và hoàn thành bằng Tiến sĩ tại Đại học Cambridge, Suzanne làm việc tại Kho bạc Vương quốc Anh trước khi gia nhập McKinsey & Co. Bà hiện là COO của Exor, một trong những công ty cổ phần lớn nhất ở Châu Âu và là chủ tịch CNHi, Iveco Group và Shang Xia, đồng thời nằm trong hội đồng quản trị của The Economist và Louboutin.

Ngoài ‘Wavewalker’, Suzanne còn viết một cuốn tiểu sử bán chạy nhất về người chồng quá cố của mình, Jeremy Heywood, người từng làm việc cho nhiều Thủ tướng Anh khác nhau. Suzanne và Jeremy có ba người con – Jonathan, Elizabeth và Peter – đều có nền giáo dục ổn định ở Anh.