Xóa bỏ tư duy nhiệm kỳ, cơ chế “xin-cho” trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch

Trình bày tờ trình dự án Luật Quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn chiều 20/6, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết dự thảo Luật gồm 6 chương, 65 điều, thể hiện rõ 3 nhóm chính sách đã được thông qua.

Theo đó, hoàn thiện các quy định về hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn; Hoàn thiện các quy định về lập, thẩm định, phê duyệt, rà soát, điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn; Hoàn thiện các quy định về lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch, nguồn kinh phí và các quy định có liên quan khác nhằm nâng cao chất lượng, tính khả thi của quy hoạch đô thị và nông thôn, quyền được tiếp cận, cung cấp thông tin về quy hoạch đô thị và nông thôn.

THÁO GỠ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC TRONG TỔ CHỨC THỰC HIỆN QUY HOẠCH

Việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 06-NQ/TW ngày 24/1/2022 của Bộ Chính trị về quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; thống nhất hóa các quy định về quy hoạch đô thị và quy hoạch nông thôn trong cùng một Luật.

Luật được ban hành sẽ tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, cá nhân, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh với những điểm mới cơ bản.

Cụ thể, theo ông Nghị, dự thảo Luật quy định rõ hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn về loại, cấp độ quy hoạch; làm rõ mối quan hệ với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, bảo đảm thống nhất, đồng bộ về quy hoạch.

Tăng cường phân cấp, phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn; đơn giản hóa trình tự, thủ tục trong lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh.

Bổ sung, quy định rõ về nội dung quy hoạch không gian ngầm đối với các đô thị trực thuộc tỉnh và quy định quy hoạch không gian ngầm được lập riêng đối với các thành phố trực thuộc Trung ương và đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc Trung ương.

Bổ sung, quy định chặt chẽ hơn về điều kiện, yêu cầu đối với việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch; bổ sung quy định rõ hơn về nguồn kinh phí cho công tác quy hoạch, bảo đảm nguồn lực thực hiện quy hoạch.

Đặc biệt, dự thảo Luật bổ sung các quy định cụ thể để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện quy hoạch đô thị và nông thôn, như quy định rõ quy hoạch phân khu là cơ sở lập dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật; quy định về điều chỉnh cục bộ áp dụng với cả khu vực nông thôn; quy định về nguồn kinh phí chi thường xuyên cho công tác quy hoạch đô thị và nông thôn; quy định rõ việc sử dụng quản lý, sử dụng nguồn kinh phí tài trợ cho công tác quy hoạch…

RÀ SOÁT CÁC QUY ĐỊNH, LÀM RÕ MỐI QUAN HỆ VỚI QUY HOẠCH, KẾ HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT

Thẩm tra dự án luật, về định hướng nội dung xây dựng luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng cần làm rõ mối quan hệ giữa các loại quy hoạch trong hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, mối quan hệ của các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn với các quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành, nguyên tắc, căn cứ lập và điều chỉnh các quy hoạch.

Phân định rõ vị trí, vai trò của các loại quy hoạch, các cấp độ quy hoạch, bảo đảm sự liên kết, khớp nối, tránh chồng chéo, trùng lặp, mâu thuẫn về nội dung giữa các quy hoạch, gây lãng phí nguồn lực, khó khăn cho công tác quản lý, tạo rào cản đối với các hoạt động kinh tế xã hội của người dân và doanh nghiệp.

“Đặc biệt, kiên quyết xóa bỏ tư duy nhiệm kỳ, cơ chế “xin-cho”, “lợi ích nhóm” trong xây dựng, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch, dẫn đến tình trạng dự án chậm triển khai trên thực tế”, ông Thanh nhấn mạnh.

Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý sự cần thiết thực hiện phân cấp và phân quyền trong lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh, quản lý quy hoạch đô thị và nông thôn nhằm tăng cường vai trò, tính chủ động, trách nhiệm của chính quyền địa phương phù hợp với năng lực, nguồn lực thực hiện, gắn với đề cao trách nhiệm kiểm soát, giám sát, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý thống nhất của trung ương.

Cùng với đó là cắt giảm thủ tục hành chính trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn, đáp ứng yêu cầu cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Bảo đảm quy hoạch đô thị phải có tầm nhìn có tính chiến lược phù hợp với loại và cấp độ quy hoạch cụ thể; tôn trọng quy luật thị trường và nguyên tắc phát triển bền vững; lấy con người và chất lượng cuộc sống làm trung tâm, văn hóa và văn minh đô thị làm nền tảng phát triển.

Kết hợp hài hòa giữa quá trình đô thị hoá, phát triển đô thị, kinh tế đô thị với công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nông thôn mới và cơ cấu lại nền kinh tế, quản lý phát triển xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh;

Bảo đảm gắn kết giữa không gian đô thị và nông thôn, phù hợp với thực tiễn có sự đan xen giữa đô thị và nông thôn, hỗ trợ cho sự phát triển chung của địa phương, vùng và cả nước; cân bằng giữa việc phát triển đô thị theo chiều rộng và phát triển đô thị nén theo mô hình gắn với định hướng giao thông (TOD).

Theo ông Thanh, quy hoạch đô thị và phát triển kết cấu hạ tầng các đô thị phải đi trước một bước và tạo ra nguồn lực chủ yếu cho phát triển đô thị; gắn với mô hình phát triển đô thị, thể hiện được đặc thù của những mô hình đô thị mới.

Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ cơ sở của việc quy định “quy hoạch chung đối với thành phố trực thuộc trung ương, quy hoạch chung đô thị mới dự kiến thành lập thành phố trực thuộc trung ương” là quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia”, phân biệt với các quy hoạch khác thuộc hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn được xác định là quy hoạch kỹ thuật, chuyên ngành.

Đồng thời rà soát, làm rõ tính chất của “khu vực” được lập quy hoạch phân khu, đối tượng được lập quy hoạch chi tiết và mục đích lập quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết. Rà soát quy định về trường hợp lập quy hoạch chi tiết mà không phải lập quy hoạch phân khu, liên quan đến trường hợp các dự án đầu tư xây dựng bảo đảm sự hợp lý, thống nhất với quy định của pháp luật về đầu tư, đất đai và pháp luật khác có liên quan; phân tách rõ các trường hợp tương ứng với các loại dự án đầu tư…

Đặc biệt làm rõ mối quan hệ giữa quy hoạch chung huyện với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, giữa quy hoạch chung xã với chỉ tiêu sử dụng đất được phân bổ tới đơn vị hành chính cấp xã tại quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, xử lý trong trường hợp xảy ra mâu thuẫn giữa các loại quy hoạch này.

Cùng với đó là trường hợp tỉnh dự kiến trở thành thành phố trực thuộc trung ương, đề nghị làm rõ mối quan hệ giữa 3 quy hoạch cùng tồn tại trên địa bàn tỉnh là quy hoạch tỉnh, quy hoạch chung đô thị mới dự kiến thành thành phố trực thuộc trung ương và quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh. 

Liên quan đến quy định rà soát, điều chỉnh cục bộ quy hoạch, Ủy ban Kinh tế đề nghị nghiên cứu cụ thể hóa quy định tại dự thảo luật yêu cầu về “không gây quá tải hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội”; nghiên cứu theo hướng xác định hệ quy chiếu là mật độ cư trú, quy mô, mật độ dân số của khu vực đã có quy hoạch được cấp thẩm quyền phê duyệt.

Bên cạnh đó, có ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị phải có quy định để bảo đảm yêu cầu sử dụng đất đai hiệu quả, bảo đảm các thông số chung của quy hoạch phân khu, quy hoạch chung đã duyệt cho riêng khu vực quy hoạch.

Bởi theo ông Thanh, thực tế có trường hợp xin điều chỉnh chuyển loại hình nhà ở từ chung cư sang loại hình ở thấp tầng, nhà biệt thự dẫn tới sử dụng đất đai không hiệu quả.

Liên quan đến quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất, trường hợp cần thiết điều chỉnh cục bộ quy hoạch, cơ quan thẩm tra đề nghị quy định rõ tại dự thảo Luật thực hiện quy trình điều chỉnh quy hoạch đô thị và nông thôn trước hay thực hiện song song quy trình điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất; nguyên tắc điều chỉnh trong trường hợp này…