Giải ngân vốn đầu tư công chặng cuối: Hoà Bình, Phú Yên chưa hoàn thành nửa kế hoạch

Bộ Tài chính vừa có Văn bản số 14447/BTC-ĐT báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước lũy kế 11 tháng, ước thực hiện 12 tháng kế hoạch năm 2023.

GIẢI NGÂN ĐẠT 73,5% KẾ HOẠCH, CAO HƠN CÙNG KỲ 144.000 TỶ ĐỒNG

Báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy về giải ngân vốn kế hoạch năm 2023, ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/12/2023 là 579.848,8 tỷ đồng, đạt 73,5% kế hoạch (đạt 81,87% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Cùng kỳ năm 2022 đạt 67,27% kế hoạch và đạt 75,11% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Trong đó, giải ngân chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội là 72.686 tỷ đồng, đạt 56,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Nhận xét tình hình giải ngân kế hoạch vốn, Bộ Tài chính chỉ rõ một số đơn vị đạt kết quả tích cực, có khả năng hoàn thành kế hoạch giải ngân như Ngân hàng Nhà nước (94,74%), Bộ Giao thông vận tải (86,08%), Bộ Quốc phòng (85,05%), Quảng Ngãi (98,94%), Long An (94,78%), Đồng Tháp (91,68%), Cà Mau (90,49%).

Nhiều địa phương thậm chí hoàn thành vượt mức so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao như: Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu, Đồng Tháp, Long An…

Tuy nhiên, có 63/115 bộ, cơ quan trung ương và địa phương có kết quả giải ngân ước 12 tháng thấp hơn bình quân của cả nước. Trong đó nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân rất thấp.

Riêng 12 bộ, cơ quan trung ương chỉ giải ngân được dưới 20%, có thể kể đến như: Uỷ ban dân tộc, Uỷ ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam, Tổng công ty thuốc lá, Ban quản lý khu công nghệ cao Hoà Lạc, Ngân hàng Nhà nước (gói hỗ trợ lãi suất của các ngân hàng thương mại), Bộ Lao động – Thương binh và xã hội… Cùng với đó, các địa phương “đội sổ” giải ngân dưới 40% gồm: Hoà Bình, Phú Yên…

Năm 2023, tỉnh Hòa Bình được Thủ tướng Chính phủ giao vốn đầu tư công thuộc nguồn vốn ngân sách nhà nước năm 2023 trên 10 nghìn tỷ đồng, tuy nhiên, tỷ lệ giải ngân đến nay vẫn rất ì ạch. Một số dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh như: dự án đường kết nối thị trấn Lương Sơn – Xuân Mai, Hà Nội giai đoạn 1, đường liên kết vùng Hòa Bình – Hà Nội và cao tốc Sơn La (Hòa Bình – Mộc Châu)… đều gặp khó khăn trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, không đáp ứng yêu cầu đề ra.

Phú Yên cũng trong tình trạng tương tự. Việc triển khai thực hiện và giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 còn một số tồn tại, hạn chế như: công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng của nhiều dự án còn chậm; trữ lượng các mỏ vật liệu đã được cấp phép không đảm bảo nhu cầu…

NHIỀU VƯỚNG MẮC KHÓ THÁO GỠ

Trên cơ sở tổng hợp báo cáo của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương, vẫn còn một số tồn tại của những tháng trước đã được Bộ Tài chính báo cáo nhưng chưa tháo gỡ được.

Những vướng mắc nổi bật là mâu thuẫn, chồng chéo về cơ chế, chính sách, cụ thể như: một số quy định pháp luật về quy hoạch sử dụng đất, trọng tâm là việc xác định nguồn gốc đất.

Bên cạnh đó, quy định việc tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, cơ chế giao một địa phương làm cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư công các dự án giao thông đường bộ qua nhiều địa phương và sử dụng ngân sách địa phương này hỗ trợ địa phương khác cũng gặp nhiều vướng mắc.

Đến nay, một số cơ chế đã được sửa đổi, bổ sung, tuy nhiên có nhiều cơ chế đến nay vẫn đang rà soát để sửa đổi nên ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cho biết còn chậm điều chỉnh kế hoạch vốn giữa các dự án do nhiều bộ, cơ quan trung ương, địa phương còn tâm lý giữ vốn, làm ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp.

Chỉ còn gần 1 tháng nữa là kết thúc thời điểm giải ngân vốn đầu tư công của năm 2023 theo quy định, Bộ Tài chính đề nghị các đơn vị chủ động thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tại các nghị quyết của Chính phủ, chỉ thị, công điện và văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về đôn đốc phân bổ, giải ngân vốn đầu tư công năm 2023; nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng đường bộ.

Đối với số vốn đề nghị điều chuyển giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, hiện nay, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội không thông qua phương án điều chuyển, vì vậy, đề nghị các bộ, cơ quan trung ương và địa phương khẩn trương phân bổ và giải ngân nguồn vốn nêu trên theo Nghị quyết số 217/NQ-CP ngày 15/12/2023 của Chính phủ về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11/2023.

Các chủ đầu tư khẩn trương nghiệm thu khối lượng hoàn thành, hoàn thiện hồ sơ tạm ứng gửi Kho bạc Nhà nước thanh toán theo quy định.

Đồng thời, sớm có phương án đối với nguồn vốn không giải ngân hết theo thời gian quy định, chỉ đề xuất kéo dài đối với các dự án đúng đối tượng theo quy định tại Nghị định số 40/2020/NĐ-CP và thực sự cần thiết, có khả năng tiếp tục giải ngân, tránh trường hợp được phép kéo dài nhưng vẫn không giải ngân được, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến cân đối ngân sách nhà nước.