Kinh giới hay còn gọi là khương giới, Bạch tô, Giả tô. Tên khoa học: Elsholtzia cristata Wild. Họ: Hoa môi (Lamiaceae).
Theo BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (Cơ sở 3), cây kinh giới được dùng làm thuốc chữa cảm mạo, phát sốt, nhức đầu, cổ họng sưng đau, nôn mửa, đổ máu cam, đi lỵ ra máu, băng huyết. Liều dùng 6-12g dưới dạng thuốc sắc hay thuốc bột.
Hiện nay, y học hiện đại đã chiết xuất tinh dầu từ cây kinh giới phục vụ cho làm đẹp: dưỡng da, chống lão hóa, giảm đau, chống viêm, chữa cảm. Ngoài ra, tinh dầu kinh giới còn kích thích tiêu hóa và chữa bệnh đường hô hấp…
Vào thời xưa, khi thuốc tây chưa thông dụng, kinh giới là một trong những vị thuốc nam quan trọng chữa cảm nóng, cảm mạo. Tác dụng chữa cảm của cây kinh giới đã được sách cổ ghi lại rất rõ ràng.
Bác sĩ Vũ cho biết, người bị cảm nóng, ngã ngất dùng nắm lá kinh giới tươi thêm vài lát gừng tươi giã nhỏ vắt lấy nước uống, bã còn lại dùng để đánh dọc sống lưng, đắp chăn cho ra mồ hôi sẽ hết cảm nóng.
Trường hợp bị cảm mạo có thể dùng lá kinh giới tươi, hương nhu, tía tô, sả, cúc tần… nấu nước xông giúp hết cả mạo; hoặc chỉ dùng nguyên lá, cành cây kinh giới khoảng 50g, sắc với 100ml nước, đun sôi khoảng 5 phút, uống nóng, đắp chăn cho vã mồ hôi.
Bác sĩ Vũ cho biết, kinh giới cũng được dùng làm thuốc chữa cảm cúm kinh giới tuệ (*) sao vàng tán nhỏ. Khi bị cảm có thể dùng 6-8g bột này để điều trị.
Kinh giới chữa nhiều bệnh. Ảnh: ST.
Ngoài ra, kinh giới còn được biết tới với tác dụng làm đẹp da, chống lão hoá do có chứa hàm lượng tinh dầu cao, có vị cay tính ấm.
Y học hiện đại dùng tinh dầu kinh giới chữa một số bệnh về da như: mẩn ngứa, dị ứng, kích thích tiết mồ hôi và làm khô, thoáng lỗ chân lông.
Bác sĩ Vũ cho hay, có thể dùng kinh giới để xông mặt giúp đẹp da, ngừa lão hoá. Công thức xông mặt gồm kinh giới, ngải cứu, tía tô mỗi thứ 100g, đem rửa sạch, đun sôi cùng 500ml nước sạch, đổ vào chậu nhỏ, thêm ít muối và 1/2 quả chanh vắt nước bỏ vào. Xông mặt 20-30 phút trước khi đi ngủ hoặc sau khi vừa ngủ dậy. Làm khoảng 1 tuần sẽ cải thiện mụn trứng cá và mụn cám trên mặt.
Một số bài thuốc từ kinh giới:
– Chữa băng huyết ở phụ nữ, trẻ con/người lớn bị chảy máu cam: kinh giới tuệ sao đen 15g, nước 200ml, sắc còn 100ml và uống 2-3 lần.
– Hạ sốt: 12g cành và lá kinh giới, 25g sắn dây, sắc lấy nước uống.
– Đau mình, đầu ê ẩm không ra mồ hôi: 20g rau kinh giới sắc lấy nước uống, uống nóng, ngày dùng 3 lần.
– Trị rôm sảy trẻ sơ sinh: cây kinh giới tươi nấu nước uống, tắm hàng ngày để phòng chống mẩn ngứa, rôm sảy, mụn nhọt.
– Chữa mụn nhọt và sưng đau tại vú: kinh giới 12g, mã đề, kim ngân hoa, bồ công anh, thổ phục linh, ké đầu ngựa, cam thảo nam mỗi thứ 10g đem thái nhỏ, sắc cùng 400ml nước đến khi còn 100ml. Uống 2 lần/ngày.
– Chữa mất tiếng, ho: kinh giới, tang diệp, địa cốt bì, tang bạch bì mỗi thứ 12g kết hợp bán hạ chế, tử tô mỗi thứ 8g và trần bì 4g đem sắc uống 1 lần/ngày.
– Cầm máu, khử ứ: kinh giới nghiền ngỏ, mỗi lần dùng 8g uống với nước ngày 2-3 lần để chữa chứng chảy máu cam, thổ huyết và tiểu ra máu.
– Trĩ: kinh giới tuệ, ngũ bội tử, hoàng bá mỗi vị 12g kết hợp 4g phèn phi. Đem hỗn hợp sắc lấy 300ml nước, ngâm hậu môn mỗi ngày.
* Kinh giới tuệ là cụm hoa cắt riêng kèm theo 1- 2 lá ngọn của kinh giới (hoa đã nở bông còn màu xanh).
