Nếu xem tiểu họa là hành động minh họa con người và vật ở mô hình thu nhỏ, thì các nhà văn cũng có thể được coi là một nhà tiểu họa khi đã thành công khắc họa lại cả một xã hội và gói gọn nó lại trong một cuốn sách.
Món quà cưới có-một-không-hai của Nella Oortman là một ngôi nhà to bằng cái tủ kéo có khảm đồi mồi trên bề mặt và viền bọc hợp kim thiếc. Trong đó nàng cất giữ những con búp bê giống y như thật của chồng nàng Johannes, cô em chồng Marin, hai người hầu Cornelia và Otto, hai người bạn của gia đình Frans và Agnes, hai con chó, cậu thanh niên giao đồ và chính nàng, Nella. Mỗi con có một dáng vẻ khác nhau nhưng tất cả đều được làm bởi bàn tay tinh xảo của một nhà tiểu họa bí ẩn.
Con búp bê Johannes mang dáng vẻ cứng cỏi từng trải của một thương gia giỏi nhất Amsterdam nhưng lại có gương mặt trầm ngâm và vô cùng lạnh lùng, bí hiểm. Búp bê Marin thì cứng nhắc, khuôn khổ đúng mực trước mặt mọi người nhưng lại có chút tội lỗi với tấm váy đen có lớp lót nhung lụa bên trong. Vẻ mặt của nó đau đáu và luôn nhíu mày lại như đang giấu kín những bí mật khủng khiếp nhất.
Trong khi Frans béo ú, ngạo nghễ thì Agnes lại loắt choắt và lố bịch. Chúng được đeo đầy những vàng, những bạc, những đồ trang sức ở bất cứ chỗ nào có thể treo được. Chàng thanh niên giao đồ Jack Philips thì trẻ trung nhưng khôn ranh. Hai con búp bê Otto và Conrnelia, một đen một trắng, một vui tươi một vạm vỡ, một lém lỉnh một bí mật. Cả hai khiến cho bộ sưu tập của Nella trở nên bớt u ám hơn.
Và cuối cùng, con búp bê Nella trong bộ váy xám cầm chiếc lồng chim trống trơn. Nó mang một vẻ mặt ngây thơ, tự do tự tại, không cam chịu với số phận của mình.
Có lẽ điểm đặc sắc nhất trong tác phẩm Nhà tiểu họa chính là những hình ảnh ẩn dụ ấn tượng mà Jessie Burton đã họa trong cuốn sách đầu tay của mình. Mười con búp bê cả người và vật trong căn nhà tủ kéo bóng loáng nhưng trống rỗng không khác gì một xã hội Hà Lan thu nhỏ. Người tài giỏi có, kẻ ganh ghét có, người giàu, người nghèo, con chiên ngoạn đạo, kẻ tham lam, kẻ tội lỗi,.. tất cả đều có trong ngôi nhà búp bê ấy. Dưới bàn tay nhà tiểu họa, chúng hiện lên quá hoàn hảo, quá chân thực và quá bí ẩn như báo hiệu một tai họa khôn lường sắp đổ ập lên đầu người nhà Brandt.
Giọng văn u tối bao trùm hết cả cuốn sách như thời tiết xám xịt và lạnh lẽo của một thành phố buôn bán giàu có bậc nhất châu Âu. Những tiếng thì thầm, tiếng thở dốc, tiếng khóc than hay rên rỉ, không có âm thanh nào vượt qua được những bước tường dày và trần đá lạnh của ngôi nhà. Sự xuất hiện của nàng dâu mới Nella cũng không chống chọi được không khí ngột ngạt vốn có của Amsterdam thế kỷ 17. Nàng muốn nổi loạn nhưng không biết phải làm thế nào dưới những luật lệ hà khắc của xã hội. Lật đến trang cuối cuốn sách, có lẽ bạn sẽ không biết mình nên thương xót hay lấy làm mừng cho Nella, liệu những cái chết có phải là cái giá phải trả cho sự tự do mà bấy lâu nay nàng mong mỏi?
Dù mới ra mắt vào nửa cuối năm 2014 nhưng Nhà tiểu họa đã được nhiều tờ báo uy tín lựa chọn là Cuốn sách của năm thể loại hư cấu. Nhà tiểu họa còn nổi tiếng hơn tác phẩm mới ra của J. K. Rowling vào thời điểm đó và trở thành cuốn sách bán chạy nhất tại Anh năm 2014.
Dù vậy, đây không phải là cuốn sách dành cho tất cả mọi người, cái kết của nó có lẽ sẽ không làm vừa lòng cho những ai yêu thích một kết cục có hậu. Nếu bạn mong chờ một câu chuyện tình yêu lãng mạn đến cháy bỏng hay cuộc chiến đấu đá giành địa vị, thì lời khuyện chân thành dành cho bạn là đừng nên đọc cuốn sách này. Nhưng nếu bạn muốn hiểu hơn về bản chất con người, về những mâu thuẫn giằng xé trong nội tâm mỗi nhân vật thì Nhà tiểu họa không phải là một lựa chọn tồi vào thời điểm này.
Trạm Đọc