Đề nghị thiết kế phương án xử lý ‘nồng độ cồn nội sinh’

Chiều 22/5, 44 đại biểu bấm nút xin tham gia thảo luận, góp ý hoàn thiện dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Phó đoàn Bắc Giang Trần Văn Tuấn đồng tình nội dung cấm nồng độ cồn khi tham gia giao thông, tuy nhiên băn khoăn “tính chặt chẽ” khi dự luật chưa nhắc đến nồng độ cồn nội sinh. “Liệu có người sẽ bị oan không khi không sử dụng rượu bia nhưng trong máu hoặc hơi thở có cồn nội sinh?”, ông đặt câu hỏi.

Theo ông Tuấn, trong lúc lấy ý kiến để góp ý cho dự luật, đoàn Bắc Giang đã được chuyên gia y tế trao đổi rằng “cơ thể người có thể sinh ra lượng cồn nội sinh”. Lượng cồn này có thể 0-20 gram mỗi ngày, trong máu có thể lên đến 6,7 mg/100 ml.

Lượng cồn nội sinh dù đạt mức cao nhất cũng không bằng lượng cồn nạp từ nguồn bên ngoài vào và cơ bản sẽ được gan chuyển hóa hết. Khi đó nồng độ cồn chỉ còn trong máu chứ không có trong hơi thở. Tuy nhiên, một số bệnh nhân bị xơ gan, ung thư gan có thể tăng chuyển hóa nên lúc này trong hơi thở sẽ có nồng độ cồn nội sinh.

“Trường hợp người dân khẳng định không sử dụng rượu bia mà vẫn có nồng độ cồn thì có thể sẽ là cồn nội sinh. Lúc này cảnh sát giao thông cần tham khảo ý kiến của chuyên gia để tránh bị xử lý oan sai cho họ”, ông Tuấn đề nghị.

Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu hiện nay nồng độ cồn nội sinh chưa có căn cứ rõ ràng và thực tiễn rất hiếm phát hiện. Nếu người dân gặp phải có thể trao đổi với lực lượng chức năng để kiểm tra qua xét nghiệm máu nhằm tránh sai lệnh khi xử lý. Tuy nhiên, đại biểu Tuấn nói “chưa có căn cứ rõ ràng, chứ không phải là không có căn cứ”.

“Thực tiễn phát hiện là rất hiếm chứ không phải không có. Do đó cơ quan soạn thảo cần quy định thật chặt chẽ việc khi nào thì cần xét nghiệm máu để tránh xử lý oan sai với người không uống bia rượu và đồ uống có cồn khác khi lái xe”, Phó đoàn Bắc Giang đề nghị.

Theo ông, nên chỉnh sửa, bổ sung khoản 2 điều 10 của dự luật về hành vi bị nghiêm cấm như: “Điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn; trừ trường hợp có nồng độ cồn do bị bệnh dẫn đến tăng chuyển hóa nồng độ cồn nội sinh”.

Cùng quan điểm, đại biểu Trần Khánh Thu, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình, đề nghị giao Bộ Y tế ban hành quy trình kỹ thuật cụ thể về định lượng ethanol máu. Hiện nay, nhiều người không sử dụng rượu bia nhưng nồng độ cồn trong máu đo được trong máy xét nghiệm hóa sinh từ 0,01 đến 0,02%.

Bởi thế, bà đề nghị có quy định với trường hợp dưới ngưỡng phát hiện của máy xét nghiệm nhưng cao hơn 0 để phân biệt các trường hợp bình thường không uống rượu nhưng vẫn có nồng độ cồn trong máu.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần HALCOM Việt Nam, cho hay tại kỳ họp trước đã đề nghị không nên quy định cứng nồng độ cồn bằng 0 khi lái xe để phù hợp với xu hướng thế giới. Người dân uống một chai bia 330 ml là vượt ngưỡng nồng độ cồn cho phép nên ông gợi ý có thể áp dụng trắc nghiệm bằng công nghệ số để kiểm tra sự tỉnh táo của người tham gia giao thông có nồng độ cồn trước khi xử phạt.

“Nhưng đó là quan điểm của 6 tháng trước. Mới đây, khi tham gia một đám cưới ở quê nhà, tôi lại thấy cấm tuyệt đối nồng độ cồn bằng 0 là đúng. Người dân hiện nay vẫn nể nang nhau nhiều hơn là coi trọng pháp luật khi uống rượu”, ông nói.

Đại biểu Huỳnh Thị Ánh Sương, Phó đoàn Quảng Ngãi, cho rằng quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn sẽ khả thi hơn so với cho phép ở ngưỡng nhất định. “Nếu có ngưỡng thì người dân cũng khó xác định uống bao nhiêu, nhất là khi uống vào khó làm chủ bản thân”, bà nói.

Theo báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ của Thường vụ Quốc hội, việc cấm nồng độ cồn ngày càng được nhiều người đồng tình, hình thành văn hóa “đã uống rượu bia thì không lái xe”. Năm 2023, khi cảnh sát giao thông làm “gắt” nồng độ cồn, số vụ tai nạn giao thông liên quan rượu bia giảm 25%, giảm 50% người chết so với cùng kỳ.

Hơn nữa, quy định cấm tuyệt đối nồng độ cồn không làm ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế khi mức độ tiêu thụ đồ uống có cồn của Việt Nam vẫn cao. Mỗi năm, Việt Nam tiêu thụ 3,8 triệu lít đồ uống có cồn, chiếm 2,2% thị trường thế giới, đứng đầu toàn khu vực ASEAN, thứ ba châu Á (sau Trung Quốc và Nhật Bản).

“Nếu quy định ở ngưỡng nhất định thì chính người dân cũng khó xác định uống bao nhiêu, uống thế nào cho thấp hơn ngưỡng đó, nhất là khi bị ép uống, khó làm chủ bản thân, chưa kể điều này cũng gây khó khăn cho cảnh sát khi xử lý”, báo cáo nêu.

Dự thảo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ được trình xin ý kiến Quốc hội vào kỳ họp 6, dự kiến được đại biểu xem xét thông qua ở kỳ họp này.

Phạm Dự