NXB lớn nhất Hà Lan – Veen Bosch & Keuning (VBK) – muốn dùng trí tuệ nhân tạo hỗ trợ dịch tiểu thuyết tiếng Hà Lan sang tiếng Anh.
Vanessa van Hofwegen, giám đốc kinh doanh tại VBK, cho biết chọn gần 10 cuốn sách của các tác giả Hà Lan để thử nghiệm. “Ban đầu, chúng tôi chỉ dùng những cuốn chưa được dịch sang tiếng Anh và không có dự định phát hành các bản dịch này”, cô nói với The Guardian.
Theo The Bookseller, VBK đã xin phép các tác giả và nhấn mạnh AI chỉ là công cụ hỗ trợ, quá trình này vẫn cần sự giám sát, biên tập của con người.
Nhà xuất bản dự định sử dụng dịch thuật AI với tiểu thuyết thương mại, là những cuốn sách được viết với mục đích giải trí, có cốt truyện gây tò mò nhằm tiếp cận nhiều độc giả, chứ không phải các đầu sách văn học ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa, mang tính nghệ thuật cao. Tiểu thuyết thương mại thường có ngôn ngữ phù hợp đại chúng và không đòi hỏi sự tinh tế cao trong chuyển ngữ.
Quyết định này gây tranh cãi. Michele Hutchison – người từng giành giải Booker Quốc tế năm 2020 với bản dịch từ The Discomfort of Evening của Lucas Rijneveld – nói: “Việc cho rằng những tác phẩm thương mại đó mang tính khuôn mẫu và không chứa nhiều yếu tố sáng tạo khá xúc phạm đối với các tác giả và người hâm mộ sách”. Hutchison cũng cho rằng trí tuệ nhân tạo dịch có thể đúng nhưng không có ý nghĩa và vô vị.
Chủ tịch Hiệp hội biên dịch (TA) Ian Giles lo ngại sự cạnh tranh của AI với các dịch giả. Ảnh: The Society of Authors
Dịch giả người Mỹ David McKay cho biết: “Nếu là một tác giả thuộc Veen Bosch & Keuning, tôi sẽ rất lo lắng về cách những bản dịch AI phản ánh giá trị tác phẩm và tác động đến danh tiếng của tôi”. Ông nói dù các nhà xuất bản muốn sử dụng công nghệ mới để tăng hiệu suất, kế hoạch của VBK khá mạo hiểm.
Việc công cụ dịch thuật AI trở nên phổ biến khiến các dịch giả rơi vào tình trạng lao đao, mất việc. Chủ tịch Hiệp hội biên dịch (TA) thuộc Hiệp hội tác giả của Anh (SoA) Ian Giles cho biết: “Đầu năm nay, SoA nhận thấy một phần ba biên dịch viên mất việc vào tay AI. Với những ai còn trụ lại, họ phải vật lộn với sự cạnh tranh từ trí tuệ nhân tạo. Thu nhập thấp ảnh hưởng đến mức sống của chúng tôi trong ngành công nghiệp đầy bấp bênh này”.
Lisa Fransson, biên dịch viên tiếng Thụy Điển sang tiếng Anh – tác giả cuốn The Shape of Guilt (2023) – viết trong bài bình luận cho The Bookseller: “Tôi vô cùng lo ngại về sự trỗi dậy của AI, đặc biệt là việc sử dụng nó để dịch thuật văn học. Với tư cách là một nhà văn, tôi phải trau chuốt từng từ. Bất kỳ cuốn sách nào cũng là một tác phẩm nghệ thuật. Vậy tại sao lại cân nhắc để một cỗ máy diễn giải nó?”. Bà cho biết trong lĩnh vực dịch tài liệu kỹ thuật, nơi AI đã có những bước tiến lớn, tiền công đã bị giảm xuống và họ phải chuyển từ biên dịch sang biên tập hậu kỳ bản dịch máy.
Veen Bosch & Keuning (VBK) là tập đoàn xuất bản sách dẫn đầu thị trường trong ngành xuất bản của Hà Lan, đồng thời là đại diện tại nước này cho hơn 6.000 tác giả ngoại quốc như Jeff Kinney, Jamie Oliver, Nicci French, Dan Brown và Haruki Murakami.
Châu Anh (theo The Guardian, The Bookseller)
Nguồn tin: https://vnexpress.net/nha-xuat-ban-ha-lan-dung-ai-dich-tieu-thuyet-4813192.html