Bài viết thể hiện quan điểm của một phụ huynh có con đang học cấp 1 tại Hà Nội:
Tôi là một phụ huynh có con đang học tiểu học tại Hà Nội. Nói thật, tôi không muốn con phải học thêm từ cấp 1, nhưng buộc lòng phải làm vậy.
Không phải vì tôi kỳ vọng con thành thiên tài, cũng không phải vì chạy theo thành tích. Đơn giản, tôi chỉ mong con có một suất vào lớp 10 công lập, để tiếp tục con đường học vấn mà không bị đánh bật ra khỏi hệ thống trường học chính quy.
Nếu hệ thống giáo dục được thiết kế hợp lý hơn, nếu THPT được phổ cập như tiểu học và THCS, có lẽ tôi và hàng trăm nghìn phụ huynh khác sẽ không phải lo lắng và áp lực như bây giờ.
1. Học sinh Hà Nội đang đối mặt với cuộc cạnh tranh khốc liệt
Ở Hà Nội, không phải cứ chăm chỉ học hành là có suất vào lớp 10 công lập.
Năm 2023, gần 105.000 học sinh thi vào lớp 10, nhưng chỉ khoảng 72.000 em có chỗ. 33.000 em dù có thể học tốt vẫn bị loại. Năm 2025, số học sinh tốt nghiệp THCS tăng lên 127.000, trong đó chỉ 79.000 em được vào THPT công lập. Nghĩa là 48.000 em phải tìm đến trường tư thục, trung tâm giáo dục thường xuyên, hoặc thậm chí đi học nghề.
Hệ quả là cuộc đua vào lớp 10 không chỉ đo lường bằng trình độ mà còn bằng may mắn, thậm chí bằng điều kiện kinh tế của gia đình.
Học sinh giỏi nhưng thiếu 0,25 – 0,5 điểm vẫn có thể trượt trường mong muốn. Nếu trượt trường công, học sinh phải chọn trường tư thục, mà không phải ai cũng đủ điều kiện tài chính để theo học. Nếu gia đình khó khăn hơn, học sinh có thể phải vào trung tâm giáo dục thường xuyên hoặc học nghề khi mới 15 tuổi – một độ tuổi còn quá sớm để quyết định tương lai.
Thử hỏi, với một hệ thống giáo dục như vậy, có phụ huynh nào dám để con “tự nhiên phát triển”?
Có ai dám đánh cược tương lai của con bằng cách để con học hành nhẹ nhàng, không chuẩn bị từ sớm?
Ảnh minh hoạ
2. Nếu THPT được phổ cập, tôi đã không phải “ép” con học thêm
Lý do lớn nhất khiến tôi buộc phải cho con học thêm ngay từ cấp 1 không phải vì tôi muốn con giỏi vượt trội, mà vì tôi sợ con không có chỗ học khi lên cấp 3.
Tại sao bậc THPT vẫn chưa được phổ cập? Chúng ta đã phổ cập tiểu học, phổ cập THCS, vậy tại sao THPT lại là một cuộc đua khốc liệt như vậy?
Nếu có đủ trường THPT công lập, học sinh cứ hoàn thành chương trình THCS là có thể lên thẳng THPT mà không cần trải qua kỳ thi tuyển căng thẳng. Khi đó:
=> Các em không cần phải lao vào ôn luyện, học thêm từ quá sớm chỉ để tranh giành một suất vào lớp 10.
=> Phụ huynh không phải lo lắng về tương lai con, không phải chạy đôn chạy đáo tìm chỗ học khi con trượt công lập.
=> Việc học trở lại đúng ý nghĩa vốn có: giúp học sinh tiếp thu kiến thức, phát triển kỹ năng, thay vì chỉ học để thi.
Tôi thực sự mong rằng đến một ngày, hệ thống giáo dục Việt Nam sẽ thay đổi theo hướng này. Để việc học không còn là một cuộc chạy đua. Để phụ huynh không còn phải đánh cược tương lai con chỉ vì thiếu vài điểm số.
3. Trẻ 15 tuổi đi học nghề – có quá sớm không?
Một lý do khác khiến tôi mong muốn phổ cập THPT là vì hiện nay, khi học sinh trượt lớp 10 công lập, nhiều em phải vào trung tâm giáo dục thường xuyên hoặc theo học nghề.
Ở tuổi 15, các em còn quá non nớt để lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Trong khi bạn bè tiếp tục học THPT, những học sinh này có thể cảm thấy mình “bị bỏ lại”, mất phương hướng. Đến khi trưởng thành, các em có thể hối tiếc vì đã không tiếp tục học văn hóa.
Chúng ta thường khuyến khích hướng nghiệp sớm, nhưng thực tế, nền kinh tế ngày nay yêu cầu lao động có trình độ học vấn cao hơn, kỹ năng mềm tốt hơn. Nếu các em rời bỏ con đường học tập từ quá sớm, liệu có thể đảm bảo một tương lai tươi sáng?
Nếu THPT được phổ cập, mọi học sinh đều có thể tiếp tục học tập, rèn luyện thêm kiến thức và kỹ năng trước khi bước vào nghề nghiệp thực sự. Đó mới là cách giáo dục tạo ra cơ hội công bằng cho tất cả.
Là một phụ huynh, tôi không mong gì hơn ngoài việc con mình có thể tiếp tục học tập mà không phải lao vào những cuộc cạnh tranh không công bằng. Tôi muốn con được học vì đam mê, vì kiến thức, chứ không phải vì nỗi lo “trượt công lập sẽ đi đâu về đâu”.
Nếu hệ thống giáo dục có đủ trường công, nếu THPT được phổ cập, tôi tin rằng không chỉ tôi mà hàng trăm nghìn phụ huynh khác cũng sẽ không phải tất bật lo cho con học thêm từ quá sớm.
Tôi thực sự mong một ngày, giáo dục Việt Nam có thể thay đổi, để học sinh không còn phải chạy đua từ khi còn quá nhỏ, để cha mẹ không còn phải đánh cược tương lai con bằng những lớp học thêm triền miên.
Ngày đó, tôi sẽ là người đầu tiên dừng lại. Nhưng cho đến khi điều đó trở thành hiện thực, tôi không còn cách nào khác ngoài việc chuẩn bị cho con mình, ngay từ bây giờ.
Nguồn tin: https://cafef.vn/nam-2023-33000-hoc-sinh-ha-noi-truot-cong-lap-nam-2025-tang-len-48000-toi-danh-bat-con-hoc-them-tu-cap-1-long-mo-den-ngay-pho-cap-giao-duc-thpt-188250305145722979.chn