Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính mỗi năm có ít nhất 50% lượng vắc xin sản xuất trên toàn cầu lãng phí vì khó khăn trong vận chuyển và điều kiện bảo quản. Rào cản lớn nhất đến từ việc thiếu hệ thống bảo quản lạnh đáp ứng tiêu chuẩn lưu trữ vắc xin. Đây cũng là thực trạng tại Việt Nam nhiều năm trước.
Bà Ngô Thị Tuyết Sương, Phó Giám đốc chất lượng Hệ thống tiêm chủng vắc xin VNVC chia sẻ, trước đây, Việt Nam chủ yếu tiêm chủng vắc xin mở rộng, còn dịch vụ khá nhỏ lẻ. Khảo sát tại các điểm tiêm này, bà Sương nhận thấy việc bảo quản vắc xin chỉ gói gọn trong thùng nhựa, phích giữ lạnh hoặc tủ lạnh dân dụng.
Tổng kho bảo quản vắc xin của VNVC đặt tại TPHCM, cùng với 3 kho tổng và hàng trăm kho trung tâm khác có sức chứa hơn 200 triệu liều vắc xin cùng thời điểm.
Việc sử dụng thiết bị chuyên dụng để truy xuất, theo dõi nhiệt độ theo thời gian thực còn hạn chế. Theo đó, nhân viên y tế khó kiểm soát nhiệt độ bảo quản, thậm chí vắc xin có thể không đảm bảo quy chuẩn của nhà sản xuất là bảo quản từ 2-8 độ C, ảnh hưởng đến hiệu quả, chất lượng và độ an toàn.
“Do đó, việc xây dựng hệ thống kho bảo quản đạt chuẩn Good Storage Practices (GSP) cùng hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) và quy trình tiêm chủng an toàn chất lượng cao là một trong những vấn đề đầu tiên mà VNVC quyết liệt chuẩn hoá”, bà Sương nhấn mạnh.
Theo ông Nguyễn Hữu Hạnh, Giám đốc Logistic Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, hệ thống dây chuyền lạnh đạt chuẩn GSP và hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh tại VNVC gồm kho lạnh, xe lạnh, tủ lạnh và thùng lạnh giúp bảo quản, lưu trữ vắc xin trong điều kiện tối ưu theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, được trang bị đầy đủ thiết bị theo dõi, giám sát nhiệt độ tự động, thiết bị cảnh báo khi nhiệt độ vượt ngưỡng, kênh tiếp nhận thông tin cảnh báo, máy phát điện. Đây là điều kiện để VNVC thực hành tiêm chủng an toàn cho hàng chục triệu khách hàng.
Cụ thể, toàn bộ hệ thống kho lạnh của VNVC được trang bị hệ thống giám sát nhiệt độ tại chỗ và trực tuyến, điều khiển từ xa, phát cảnh báo qua GSM. Hệ thống cảnh báo 3 lớp gồm cảnh báo tại chỗ bằng tín hiệu còi và đèn, cảnh báo từ xa qua tin nhắn SMS và email đến người có trách nhiệm như thủ kho, quản lý kho, quản lý chất lượng và bảo trì… giúp vắc xin luôn được “để mắt” 24/24.
“Các kho lạnh được trang bị ít nhất 2 nguồn điện, song song máy phát điện công suất lớn có thời gian cấp điện dự trữ lên đến 72 giờ, đảm bảo vắc xin được bảo quản trong điều kiện an toàn với nhiệt độ lý tưởng”, ông Hạnh cho biết.
Ngoài ra, VNVC luôn có phương án máy phát điện di động, sẵn sàng có mặt trong tối đa 2 giờ nhằm đảm bảo kho trung tâm luôn được cấp điện đầy đủ và xuyên suốt. Quá trình bảo quản khi xảy ra sự cố về điện cũng được ghi chép cẩn thận với hệ thống theo dõi toàn thời gian, đặt yếu tố an toàn của vắc xin lên cao nhất.
Hệ thống giám sát hiện đại tại VNVC luôn theo dõi nhiệt độ và bảo vệ vắc xin 24/24.
Khác với các đơn vị tiêm chủng đang dùng tủ lạnh thông thường để bảo quản vắc xin, tất cả phòng tiêm của VNVC đều được trang bị tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng, với hệ thống bảo quản nhiệt độ đồng bộ nhiệt kế tự ghi và camera giám sát. Mỗi cuối ngày, vắc xin chưa sử dụng sẽ được VNVC thu hồi về kho lạnh đạt chuẩn GSP đặt ở từng trung tâm nhằm giám sát ở mức độ an toàn cao hơn.
Chính vì vậy, 100% vắc xin được sử dụng tại phòng tiêm của VNVC là vắc xin chất lượng cao, an toàn. Vắc xin không đủ điều kiện sử dụng hoặc hết hạn sử dụng sẽ được chuyển đến khu biệt trữ trong kho lạnh và xử lý theo quy trình của VNVC và hướng dẫn của Bộ Y tế.
Khu biệt trữ vắc xin tại VNVC được bố trí 1 góc riêng biệt trong kho, có khóa niêm phong và được theo dõi bằng hệ thống an ninh chuyên dụng, hệ thống cảnh báo âm thanh tại chỗ và email, tin nhắn đến những người chuyên trách.
Theo bà Sương, không chỉ gắt gao về nhiệt độ bảo quản, kiểm soát hạn sử dụng, tính an toàn của vắc xin mà tại VNVC, ngay cả một lọ vắc xin bị nghiêng, đổ dù chưa mở nắp, chúng tôi cũng không cho phép sử dụng. Điều này được thực hiện quyết liệt từ khâu đào tạo an toàn tiêm chủng, bao gồm thực hành tiêm chủng, giám sát, theo dõi, kiểm soát lô dùng, hạn dùng, quy trình kiểm tra, đối chiếu vắc xin với khách hàng tại phòng tiêm.
100% khách hàng được tư vấn, kiểm tra và đối chiếu đầy đủ các thông tin về vắc xin trước khi thực hiện tiêm chủng.
VNVC hiện sở hữu mạng lưới hàng trăm kho lạnh trải dài khắp cả nước, cùng 4 kho tổng chuyên dụng ở TP HCM, Đà Nẵng và Hà Nội. Hệ thống còn có 30 xe lạnh với thiết kế đặc biệt đảm bảo vắc xin được bảo quản toàn vẹn từ khâu sản xuất, lưu trữ, vận chuyển đến khi đưa vào sử dụng trong điều kiện nhiệt độ lý tưởng.
Mỗi xe lạnh có thể chứa cùng lúc hàng chục nghìn liều vắc xin, tất cả đặt trên hệ thống thiết bị kiểm soát nhiệt độ tiên tiến và nghiêm ngặt, kết nối với hệ thống phần mềm quản trị theo dõi vắc xin với định vị GPS và nhiều cung cụ đối chiếu nghiêm ngặt.
Với các điều kiện này, VNVC sẵn sàng hoạt động cấp phát, điều chuyển vắc xin an toàn, chất lượng cao đi khắp mọi vùng miền trên khắp cả nước 24/7 hoàn toàn chủ động, linh hoạt theo nhu cầu sử dụng, đáp ứng những tình huống khẩn cấp trong dịch bệnh hoặc các tình huống khác.