Vào tháng 1/2025, công ty ô tô điện Trung Quốc Qiantu Motor chính thức tuyên bố phá sản, khép lại một hành trình đầy kỳ vọng nhưng cũng lắm thất vọng trong nỗ lực cạnh tranh với các ông lớn như Tesla hay BYD.
Thành lập năm 2015 với mong muốn tạo ra một thương hiệu xe điện cao cấp “made in China”, Qiantu Motor từng được ca ngợi là “Tesla phiên bản Trung Quốc”, sở hữu mẫu xe thể thao điện K50 mang thiết kế hiện đại, tốc độ tối đa 200km/h với định giá lên đến hơn 100.000 USD. Tuy nhiên, chỉ sau chưa đầy một thập kỷ hoạt động, công ty đã buộc phải nộp đơn phá sản với khoản nợ 72 triệu nhân dân tệ (tương đương hơn 10 triệu USD), không đủ tài sản để chi trả và cũng không còn khả năng tái cấu trúc tài chính. Theo báo cáo của Car News China và nhiều trang tin quốc tế như Electrek và CleanTechnica, Qiantu Motor đã cố gắng xoay xở trong nhiều năm trước khi chính thức buông xuôi trước sự khốc liệt của thị trường.
Qiantu Motor là thương hiệu con của công ty mẹ CH-Auto Technology, một doanh nghiệp có nền tảng thiết kế ô tô từ đầu thập niên 2000. Kỳ vọng của Qiantu không chỉ là sản xuất xe cho thị trường nội địa mà còn xuất khẩu sang Mỹ – điều mà rất ít hãng xe điện Trung Quốc khi đó dám thực hiện.
Mẫu xe K50 được giới thiệu lần đầu năm 2016, với vỏ ngoài bằng nhôm và sợi carbon, nội thất tinh xảo và công nghệ điều khiển thông minh. Qiantu đã ký thỏa thuận với công ty Mullen Technologies của Mỹ để sản xuất K50 tại California, song kế hoạch này nhanh chóng đổ bể khi cả hai không thể huy động đủ vốn cho nhà máy lắp ráp. Dù được chính quyền một số địa phương tại Trung Quốc hỗ trợ bằng đất đai và chính sách ưu đãi, hãng này vẫn không thể đạt sản lượng đủ lớn để hòa vốn. Theo CarNewsChina, chưa đến 2.000 chiếc K50 (vốn được trình làng từ năm 2018) từng được bán ra thị trường. Doanh số chủ yếu đến từ các hợp đồng thử nghiệm hoặc chương trình trình diễn.
Vấn đề lớn nhất của Qiantu nằm ở mô hình tài chính thiếu bền vững trong bối cảnh thị trường thay đổi nhanh chóng. Khi mới ra mắt, chính phủ Trung Quốc vẫn đang hào phóng với các gói trợ cấp xe điện, khiến các startup như Qiantu dễ dàng nhận vốn và tiêu tiền mạnh tay cho R&D và tiếp thị. Tuy nhiên, kể từ năm 2020, các khoản trợ cấp dần bị cắt giảm và điều này khiến các công ty không đủ năng lực sản xuất quy mô lớn như Qiantu nhanh chóng cạn kiệt dòng tiền.
Trong khi đó, những “ông lớn” như BYD hay Geely lại tăng tốc đầu tư, giành thị phần mạnh mẽ nhờ chuỗi cung ứng mạnh và sản phẩm đa dạng. Mức giá của K50 – lên tới hơn 100.000 USD – được đánh giá là quá cao so với thị trường Trung Quốc, nơi người tiêu dùng ưu tiên xe tầm trung như BYD Dolphin, Tesla Model Y hay các mẫu SUV giá rẻ của Nio và XPeng.
Một điểm yếu khác là Qiantu thiếu khả năng kết nối vốn quốc tế. Thương vụ với Mullen Technologies thất bại cũng đồng nghĩa kế hoạch IPO tại Mỹ tan vỡ, khiến dòng vốn mới bị chặn lại hoàn toàn. Theo Electrek, sau khi không thể gọi vốn vòng mới từ các nhà đầu tư nội địa vào năm 2022, Qiantu chỉ còn duy trì hoạt động với quy mô rất nhỏ tại nhà máy Suzhou, trước khi đóng cửa hoàn toàn vào giữa năm 2024.
Khi tòa án Bắc Kinh thông báo chấp nhận đơn xin phá sản tự nguyện của Qiantu vào tháng 1/2025, gần như không còn nhà đầu tư nào muốn mua lại thương hiệu này. Cái kết buồn phản ánh giai đoạn sàng lọc khắc nghiệt đang diễn ra trong ngành xe điện Trung Quốc.
Theo Reuters, kể từ năm 2018 đến 2025, Trung Quốc chứng kiến hơn 400 công ty xe điện phải đóng cửa hoặc phá sản, phần lớn là những startup nhỏ, không thể cạnh tranh nổi với các đối thủ được hậu thuẫn tài chính mạnh mẽ hoặc có năng lực sản xuất thực tế. Chính phủ Trung Quốc cũng đã chuyển hướng từ “nuôi dưỡng số lượng” sang “chất lượng và hợp nhất”, ưu tiên các tập đoàn có tiềm năng toàn cầu như BYD, Geely, SAIC và Nio, đồng thời siết chặt các điều kiện trợ giá, chứng nhận sản phẩm và yêu cầu môi trường.
Về phía người tiêu dùng và ngành công nghiệp xe điện nói chung, vụ phá sản của Qiantu là lời cảnh báo về tính khốc liệt của thị trường – nơi giấc mơ đổi mới công nghệ và sản phẩm cần đi kèm với thực tế tài chính và tầm nhìn dài hạn. Sẽ không đủ nếu chỉ có một chiếc xe đẹp hay “câu chuyện thương hiệu” hấp dẫn.
“Thị trường xe điện Trung Quốc có tiêu chuẩn cao. Một công ty phải huy động đủ vốn, phát triển các sản phẩm đủ mạnh và sở hữu một đội ngũ bán hàng đủ tốt mới có thể tồn tại”, David Zhang, giáo sư rường Cao đẳng Khoa học và Công nghệ Huanghe ở Zhengzhou, tỉnh Hà Nam, cho biết.
Qiantu không phải là công ty duy nhất đạt thành tích kém trong thị trường xe điện nóng bỏng của Trung Quốc, nơi có tới 200 nhà sản xuất ô tô được cấp phép đang chiến đấu để giành được chỗ đứng. Trong một thị trường ô tô nơi 60% tổng số xe mới sẽ chạy bằng điện vào năm 2030, chỉ những nhà lắp ráp có túi tiền dồi dào nhất, những mẫu xe đẹp nhất và được cập nhật thường xuyên nhất mới có thể tồn tại.
“Chỉ riêng năm 2014, cách đây 10 năm, hơn 80.000 công ty đã đăng ký ở Trung Quốc đã tham gia vào lĩnh vực xe điện. Nhưng vào năm 2023, hơn 80% doanh số bán ô tô điện ở Trung Quốc chỉ tập trung ở hơn… 30 công ty”, báo cáo từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) nhấn mạnh.
Theo: Nikkei Asia, Reuters
Nguồn tin: https://genk.vn/chuyen-gi-da-xay-ra-voi-tesla-cua-trung-quoc-pha-san-sau-10-nam-chat-vat-ngay-tai-co-cau-khong-nha-dau-tu-nao-muon-mua-20250620163545382.chn
