Vào năm 2024, xe tự hành Perseverance của NASA đã lăn bánh dọc theo bờ phía bắc của Neretva Vallis, tàn tích khô cằn của một con sông cổ đại từng chảy vào miệng núi lửa Jezero trên Sao Hỏa.
Tại đó, nó đã tìm thấy một tảng đá hình mũi tên kỳ lạ, được đặt biệt danh là Thác Cheyava. Tảng đá này lốm đốm những khoáng chất lạ, gợi lên một sự tò mò lớn. Phân tích ban đầu cho thấy nó chứa đầy các hợp chất hữu cơ, bằng chứng về sự hiện diện của nước và những đốm giống như đốm báo từ các phản ứng hóa học mà vi khuẩn cổ đại có thể đã sử dụng để tạo ra năng lượng.
Tuy nhiên, những đặc điểm này cũng có thể là kết quả của các quá trình phi sinh học diễn ra trong hàng triệu năm. Để có câu trả lời chắc chắn, các nhà khoa học NASA đã tiếp tục nghiên cứu các mẫu đá bổ sung được tìm thấy tại hai địa điểm gần đó.
Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature, NASA đã công bố những chi tiết thú vị về các mẫu vật này. Theo Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy, những manh mối mới này củng cố giả thuyết về sự sống đã từng tồn tại trên hành tinh này.
“Sau một năm xem xét, họ đã quay lại và nói rằng, nghe này, chúng tôi không thể tìm ra lời giải thích nào khác”, Duffy phát biểu trong một buổi họp báo. “Vì vậy, đây rất có thể là dấu hiệu rõ ràng nhất về sự sống mà chúng tôi từng tìm thấy trên Sao Hỏa, một điều vô cùng thú vị”.
Tàu thám hiểm Perseverance của NASA khi ở trên Sao Hỏa.
Những manh mối hóa học từ các viên đá
Kể từ khi đến Sao Hỏa vào năm 2021, Perseverance đã thu thập hàng chục mẫu đá để chuẩn bị cho một sứ mệnh mang chúng về Trái Đất . Khi tìm thấy khối đá đốm báo, kết quả quét bằng thiết bị SHERLOC của tàu thám hiểm cho thấy mẫu vật chứa các phân tử gốc carbon, cùng với các dải hematit màu đỏ có các đốm sắt và phốt phát.
Những khám phá bổ sung được NASA công bố liên quan đến các mẫu đá giàu đất sét được tìm thấy tại hai địa điểm có tên là Sapphire Canyon và Masonic Temple. Các mẫu vật này chứa vivianite, một loại khoáng chất sắt-phosphate, và greigite, một loại khoáng chất chứa sắt sunfua.
“Khi xe tự hành tiến vào Bright Angel và bắt đầu đo thành phần đá tại đây, nhóm nghiên cứu ngay lập tức bị ấn tượng bởi sự khác biệt của chúng so với những gì chúng tôi đã thấy trước đây”, đồng tác giả nghiên cứu Michael Tice, nhà địa sinh vật học và sinh vật học vũ trụ tại Đại học Texas A&M, cho biết. “Chúng cho thấy bằng chứng về chu trình hóa học mà các sinh vật trên Trái Đất có thể tận dụng để sản xuất năng lượng”.
Tice cũng nhấn mạnh rằng không chỉ các khoáng chất, mà cả cách chúng được sắp xếp trong các cấu trúc vi mô của đá cũng là một manh mối quan trọng. “Trên Trái Đất , những thứ như thế này đôi khi hình thành trong trầm tích, nơi vi khuẩn ăn chất hữu cơ và ‘hít thở’ gỉ sét và sunfat,” ông nói. “Sự hiện diện của chúng trên Sao Hỏa đặt ra câu hỏi: liệu những quá trình tương tự có thể đã xảy ra ở đó không?”.
Phân tích các viên đá lốm đốm trên hành tinh đỏ đã hé lộ những mô hình hóa học cho thấy vi khuẩn có thể đã từng tồn tại, mở ra một chương mới đầy hy vọng cho hành trình tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất.
Rào cản chính trị và tương lai của sứ mệnh
Mặc dù những bằng chứng này rất hấp dẫn, nhưng phán quyết cuối cùng về việc liệu chúng có phải là dấu hiệu của sự sống hay không chỉ có thể được đưa ra trong các phòng thí nghiệm trên Trái Đất . Tuy nhiên, việc mang các mẫu vật quý giá của Perseverance về lại hành tinh của chúng ta đang đối mặt với những thách thức chính trị và ngân sách lớn.
Sứ mệnh Trả lại Mẫu vật Sao Hỏa (Mars Sample Return) ban đầu được Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) và NASA đề xuất sẽ sử dụng một tàu đổ bộ để thu thập các mẫu vật từ xe tự hành vào năm 2033.
Sau đó, một tên lửa nhỏ sẽ phóng các mẫu vật trở lại quỹ đạo. Tuy nhiên, sứ mệnh này đã vượt quá ngân sách đáng kể và bị trì hoãn, đối mặt với nguy cơ bị hủy bỏ do chính quyền Trump dự kiến cắt giảm ngân sách cho NASA.
Trong bối cảnh này, Trung Quốc đã tiết lộ kế hoạch riêng cho một sứ mệnh lấy mẫu Sao Hỏa, dự kiến khởi động vào năm 2028. Điều này đặt ra một áp lực lớn lên NASA và chính phủ Mỹ. Khi được hỏi về tương lai của sứ mệnh, Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy vẫn tỏ ra lạc quan. Ông cho biết Tổng thống rất thích không gian vũ trụ và ông tin rằng nếu có vấn đề về nguồn lực, ông sẽ nhận được sự hỗ trợ cần thiết.
Câu chuyện về những viên đá lốm đốm trên Sao Hỏa là một lời nhắc nhở về sự tò mò không ngừng của con người đối với vũ trụ. Cho dù việc tìm kiếm sự sống có phải đối mặt với những rào cản kỹ thuật hay chính trị, khao khát vén màn những bí ẩn của vũ trụ vẫn là một động lực mạnh mẽ.
Với những dấu hiệu rõ ràng nhất về sự sống trong quá khứ, giờ đây, việc mang các mẫu vật về Trái Đất không chỉ là một mục tiêu khoa học mà còn là một sứ mệnh mang tính biểu tượng, mở ra cánh cửa cho một trong những khám phá vĩ đại nhất của nhân loại.
Nguồn tin: https://genk.vn/nasa-cong-bo-dau-hieu-ro-rang-nhat-ve-su-song-tren-sao-hoa-20250912090134959.chn
