Ngày 16/9/1920, giữa lúc giờ nghỉ trưa, một vụ nổ khủng khiếp đã làm rung chuyển trung tâm tài chính sầm uất nhất của New York: Phố Wall. Một chiếc xe ngựa chở đầy thuốc nổ và sắt vụn phát nổ ngay trước trụ sở Ngân hàng J.P. Morgan, khiến 38 người thiệt mạng và hơn 400 người bị thương. Đây được coi là vụ tấn công đẫm máu nhất trên đất Mỹ vào thời điểm đó, để lại nỗi ám ảnh lâu dài cho người dân và đến nay, thủ phạm thực sự vẫn là một bí ẩn chưa có lời giải.
Phố Wall đầu thế kỷ 20 là biểu tượng của sự thịnh vượng, nơi các ngân hàng lớn, sàn giao dịch chứng khoán và hàng nghìn nhân viên văn phòng hối hả mỗi ngày. Vào trưa hôm đó, bầu không khí náo nhiệt nhanh chóng biến thành địa ngục.
Vụ nổ dữ dội đến mức phá tung mặt tiền của nhiều tòa nhà, làm cửa kính vỡ tung trong bán kính hàng trăm mét. Các mảnh sắt từ quả bom được nhồi trong xe ngựa bắn ra tứ phía, biến quảng trường tài chính nhộn nhịp thành một chiến trường đẫm máu. Những người chứng kiến khi đó mô tả cảnh tượng như thể vừa xảy ra một trận động đất ngay giữa lòng thành phố.
Ngay lập tức, New York rơi vào tình trạng hỗn loạn. Các đội cứu hộ, cảnh sát và lính cứu hỏa khẩn trương kéo đến hiện trường. Hàng chục thi thể nằm rải rác trên phố, trong khi hàng trăm người bị thương la hét cầu cứu. Đường phố vốn đông đúc nay biến thành một cảnh tượng tang thương chưa từng có. Các nhân viên ngân hàng J.P. Morgan được sơ tán trong hoảng loạn, còn khu tài chính trung tâm phải đóng cửa trong nhiều ngày để dọn dẹp và khắc phục hậu quả.
Cơ quan chức năng nhanh chóng mở cuộc điều tra quy mô lớn. Dựa vào dấu vết còn lại, các chuyên gia xác định quả bom được đặt trong một chiếc xe ngựa kéo, chứa khoảng 100 pound thuốc nổ TNT và hàng trăm cân sắt vụn, được thiết kế để tạo ra sức công phá cực lớn.
Một mảnh giấy được tìm thấy ở gần hiện trường, kêu gọi trả thù cho những người theo chủ nghĩa vô chính phủ và lao động nhập cư bị chính quyền Mỹ đàn áp. Điều này dẫn tới giả thuyết rằng vụ nổ có thể do các nhóm cực đoan, đặc biệt là những người theo phong trào vô chính phủ Ý, thực hiện.
Tuy nhiên, bất chấp nhiều nỗ lực, cuộc điều tra không thể tìm ra thủ phạm cụ thể. Hàng trăm người bị thẩm vấn, nhiều nhóm bị tình nghi, nhưng không có bằng chứng rõ ràng nào được đưa ra. Một số nhà sử học sau này cho rằng vụ nổ có thể là hành động trả thù của nhóm cực đoan do Luigi Galleani (một thủ lĩnh vô chính phủ Ý) dẫn đầu. Nhưng cho đến nay, danh tính kẻ đứng sau vụ nổ vẫn là một bí ẩn, khiến vụ án Phố Wall trở thành một trong những vụ khủng bố chưa được phá giải lớn nhất trong lịch sử Mỹ.
Điều đặc biệt là, chỉ một ngày sau vụ nổ, Phố Wall đã mở cửa trở lại. Các nhà chức trách khi đó muốn gửi đi thông điệp rằng khủng bố không thể làm tê liệt trung tâm tài chính nước Mỹ. Tuy nhiên, nỗi ám ảnh về sự mong manh của an ninh ngay tại trái tim kinh tế quốc gia vẫn còn đó. Vụ việc đã khiến chính quyền Mỹ siết chặt kiểm soát các phong trào cực đoan, đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi về an ninh đô thị trong bối cảnh xã hội Mỹ đầu thế kỷ 20 đầy bất ổn.
Hơn một thế kỷ đã trôi qua, vụ nổ Phố Wall vẫn được nhắc đến như một dấu mốc đen tối trong lịch sử New York. Một tấm bia nhỏ hiện nay được đặt tại hiện trường để tưởng nhớ các nạn nhân vô tội. Nhưng ký ức về khoảnh khắc trưa ngày 16/9/1920, khi một chiếc xe ngựa biến thành vũ khí hủy diệt ngay giữa “trái tim tài chính thế giới”, vẫn khiến nhiều người rùng mình.
Vụ nổ ấy không chỉ là thảm kịch của riêng New York, mà còn cho thấy từ rất sớm, các trung tâm quyền lực và kinh tế đã trở thành mục tiêu tấn công của những thế lực cực đoan. Trong bối cảnh ngày nay, khi thế giới vẫn đối mặt với nhiều mối đe dọa khủng bố, việc nhớ lại vụ đánh bom Phố Wall cũng là một lời nhắc nhở về giá trị của an ninh, sự cảnh giác và cả những bài học từ quá khứ.
Nguồn tin: https://genk.vn/khoanh-khac-dia-nguc-giua-pho-wall-nam-xua-khi-xe-ngua-bien-thanh-qua-bom-huy-diet-20250916133909044.chn
