Ngựa không chỉ cung cấp thịt và sữa như các loài động vật thuần hóa khác mà còn đóng vai trò quan trọng trong sản xuất và vận chuyển. Chẳng hạn, trong thời Tam Quốc, Tào Tháo đã nhấn mạnh: “Mỗi khi có chiến tranh lớn, ngựa phải được quan tâm đầu tiên”. Câu nói này phần nào cho thấy tầm quan trọng của ngựa đối với con người trong những thời kỳ này.
Trong quá trình thuần hóa, người ta phát hiện ra rằng ngựa có xu hướng bị mòn móng nhanh chóng khi làm việc, đặc biệt là khi làm những công việc nặng nhọc hay di chuyển trên các bề mặt cứng. Chính vì lý do này, người ta đã phát minh ra việc đóng đinh móng ngựa, một phương pháp giúp bảo vệ móng khỏi mài mòn quá mức và giảm bớt áp lực lên chân ngựa trong quá trình làm việc.
Ngựa có trọng lượng tập trung chủ yếu vào hai chân trước, tạo áp lực lớn lên móng. Trong khi đó, trọng lượng của gia súc phân bố đều hơn trên bốn chân, giảm áp lực lên mỗi móng.
Đóng móng ngựa không phải là việc làm đơn giản. Đầu tiên, móng ngựa phải được cắt tỉa để loại bỏ phần thừa và làm sạch bên trong. Việc cắt tỉa giúp loại bỏ vi khuẩn và bụi bẩn, đồng thời tạo điều kiện cho móng phát triển khỏe mạnh. Sau đó, một lớp kim loại hình chữ U được gắn vào móng để bảo vệ nó khỏi mài mòn và chấn thương.
Quy trình này cần sự cẩn thận và chính xác từ những người làm công việc này, vì nếu không làm đúng cách, có thể gây tổn thương cho ngựa, dẫn đến nhiễm trùng hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Đóng móng ngựa giống như việc mang giày cho con người, nó cần được thực hiện đúng cách để đảm bảo sự thoải mái và an toàn.
Ngựa khi chạy hoặc nhảy sẽ tạo ra lực tác động lớn lên móng, có thể gây nứt, vỡ móng nếu không được bảo vệ. Còn gia súc di chuyển chậm hơn và lực tác động lên móng cũng nhẹ nhàng hơn.
Gia súc, mặc dù cũng là động vật thuần hóa và làm việc trên các cánh đồng như ngựa, nhưng chúng không cần phải đóng móng. Lý do chính là do sự khác biệt về cấu trúc sinh lý và môi trường sống của hai loài.
Ngựa là động vật móng guốc lẻ, có một ngón chân phát triển tốt, trong khi gia súc là artiodactyls (động vật guốc chẵn), tức là có hai ngón chân phát triển. Các ngón chân của gia súc giúp chúng phân tán trọng lượng đều hơn khi di chuyển trên đất mềm, phù hợp với công việc trên đồng cỏ và trong nông nghiệp. Đặc điểm này giúp gia súc ít bị mài mòn móng và ít cần đến sự bảo vệ thêm từ móng giả như ngựa.
Ngoài ra, gia súc thường sống và làm việc trên các loại đất mềm, không gây áp lực lớn lên móng chân như các bề mặt cứng mà ngựa thường tiếp xúc. Vì vậy, nguy cơ bị mòn móng hoặc chấn thương móng ở gia súc thấp hơn nhiều so với ngựa.
Móng ngựa có cấu tạo đặc biệt, mỏng và dễ bị mài mòn khi tiếp xúc trực tiếp với các bề mặt cứng. Móng ngựa cũng chịu áp lực lớn từ trọng lượng cơ thể khi di chuyển và chạy. Móng của các loài gia súc khác như bò, trâu, thường dày và cứng hơn, có khả năng chịu lực tốt hơn và ít bị mài mòn hơn.
Ngựa thường được sử dụng để cưỡi, kéo xe và thực hiện các công việc yêu cầu di chuyển nhanh và liên tục. Điều này đòi hỏi móng ngựa phải được bảo vệ tốt hơn. Ngược lại, gia súc chủ yếu được sử dụng trong nông nghiệp, như cày ruộng và kéo xe chậm rãi. Hơn nữa, gia súc thích hợp sống trong môi trường ôn hòa, nơi đất mềm và ít gây tổn thương cho móng.
Một điểm khác biệt nữa là ngựa là loài động vật chịu nhiệt, có khả năng thích nghi với môi trường khô cằn, trong khi gia súc thích hợp sống trong môi trường ẩm ướt và mát mẻ hơn. Đặc tính này giúp ngựa có thể làm việc hiệu quả trên các bề mặt cứng, trong khi gia súc phát triển tốt hơn trong các điều kiện đất mềm.
Ngựa được sử dụng để cưỡi, kéo xe, tham gia các hoạt động thể thao… đòi hỏi chúng phải di chuyển nhiều trên các địa hình khác nhau, từ đường cứng đến đường đất mềm. Việc đóng móng ngựa giúp bảo vệ móng, giảm ma sát, tăng độ bám và giúp ngựa di chuyển linh hoạt hơn. Gia súc thường được nuôi nhốt hoặc chỉ di chuyển trong phạm vi hạn chế, trên các bề mặt mềm như cỏ. Do đó, móng của chúng ít bị mài mòn và không cần thiết phải đóng móng.
Việc đóng móng ngựa và không đóng móng cho gia súc là kết quả của sự khác biệt trong cấu trúc sinh lý, môi trường sống và chức năng công việc của hai loài. Ngựa, với vai trò đặc thù của mình, cần sự bảo vệ thêm cho móng để đảm bảo khả năng làm việc hiệu quả và duy trì sức khỏe. Ngược lại, gia súc với cấu trúc móng phù hợp với môi trường đất mềm và công việc nặng nhọc nhưng không cần di chuyển nhanh, có thể hoạt động tốt mà không cần đến việc đóng móng. Sự khác biệt này không chỉ phản ánh những đặc tính sinh học của mỗi loài mà còn là kết quả của hàng ngàn năm thuần hóa và sử dụng trong nông nghiệp và cuộc sống của con người.
Nguồn tin: https://genk.vn/cung-la-dong-vat-thuan-hoa-tai-sao-ngua-can-dong-dinh-mong-ngua-nhung-gia-suc-thi-khong-20240901061915299.chn