Một nghiên cứu mới do các nhà khoa học tại MIT dẫn đầu đã xác nhận với độ tin cậy thống kê cao rằng quá trình phục hồi này là kết quả trực tiếp của việc giảm thiểu các chất phá hủy ozone, chứ không phải do những biến động tự nhiên trong thời tiết.
Trước đây, đã có nhiều dấu hiệu tích cực về sự phục hồi của tầng ozone, nhưng đây là lần đầu tiên một nghiên cứu định lượng được mức độ chắc chắn của hiện tượng này.
“Chúng ta có thể khẳng định với độ tin cậy 95% rằng tầng ozone đang phục hồi. Điều này thực sự tuyệt vời và chứng minh rằng con người có thể giải quyết các vấn đề môi trường nếu chúng ta đồng lòng,” Susan Solomon, nhà hóa học khí quyển hàng đầu tại MIT và tác giả chính của nghiên cứu, chia sẻ.
Tầng ozone quan trọng như thế nào?
Tầng ozone nằm trong tầng bình lưu, ở độ cao từ 15 đến 30 km trên bề mặt Trái Đất, có nhiệm vụ hấp thụ các tia cực tím có hại từ Mặt Trời, bảo vệ sự sống trên hành tinh khỏi những tác động nguy hiểm như ung thư da và suy giảm hệ miễn dịch.
Tuy nhiên, vào những năm 1970 và 1980, các nhà khoa học phát hiện ra một lỗ thủng lớn đang hình thành trên tầng ozone phía trên Nam Cực. Thủ phạm chính là các hợp chất chlorofluorocarbon (CFCs) – những hóa chất tổng hợp từng được sử dụng rộng rãi trong bình xịt aerosol, dung môi và hệ thống làm lạnh. Khi bị phân hủy trong tầng bình lưu, CFCs giải phóng nguyên tử clo, phá hủy các phân tử ozone với tốc độ đáng báo động.
Tầng ozone bị suy giảm nghiêm trọng nhất ở khu vực Nam Cực vì nhiệt độ cực thấp, cùng với sự hiện diện của các đám mây tầng bình lưu vùng cực và vòng xoáy địa cực. Những yếu tố này khiến các hóa chất phá hủy ozone bị giữ lại và tập trung, làm tăng tốc độ phân hủy ozone mỗi khi mùa xuân đến ở Nam bán cầu.
Susan Solomon, khi còn làm việc tại Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA), là một trong những nhà khoa học đầu tiên đến Nam Cực vào năm 1986 để thu thập bằng chứng khẳng định rằng CFCs chính là nguyên nhân gây ra lỗ thủng tầng ozone.
Nỗ lực toàn cầu đã tạo nên kỳ tích
Sau khi bằng chứng khoa học được công bố, thế giới đã có hành động quyết liệt. Năm 1987, 197 quốc gia và Liên minh Châu Âu đã ký kết Nghị định thư Montreal, cam kết loại bỏ dần các chất làm suy giảm tầng ozone như CFCs.
Trong hơn một thập kỷ qua, các dấu hiệu tích cực đã xuất hiện, đặc biệt là vào tháng 9 hàng năm – thời điểm Nam Cực bắt đầu ấm lên và lỗ thủng tầng ozone mở rộng. Tuy nhiên, do bầu khí quyển luôn có sự biến động tự nhiên, một số nhà khoa học vẫn tỏ ra thận trọng và chưa dám khẳng định chắc chắn rằng tầng ozone đang phục hồi.
Nhưng giờ đây, sau 15 năm dữ liệu quan sát, các nhà nghiên cứu có đủ cơ sở để khẳng định rằng tầng ozone đang trên đà hồi phục vững chắc. Nếu xu hướng này tiếp tục, dự báo cho thấy lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực có thể sẽ biến mất hoàn toàn vào khoảng năm 2035.
“Có thể vào năm 2035, chúng ta sẽ chứng kiến một năm mà không có sự suy giảm tầng ozone nào ở Nam Cực. Và một số người trong chúng ta sẽ còn được thấy lỗ thủng này biến mất hoàn toàn trong suốt cuộc đời mình. Điều đó thật đáng kinh ngạc, và quan trọng nhất, đó là thành tựu do chính con người tạo ra,” Solomon chia sẻ.
Nguồn tin: https://genk.vn/chuyen-gi-dang-xay-ra-voi-lo-thung-tang-ozone-20250307093503797.chn